
“Tự diễn biến” - Kẻ địch vô hình
“Tự diễn biến” có thể xem là kẻ địch vô hình nhưng đặc biệt nguy hiểm trong bối cảnh hòa bình, khi không còn tiếng súng nhưng cuộc đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, chính trị vẫn diễn ra gay gắt và phức tạp. Khác với sự chống phá công khai từ bên ngoài, “tự diễn biến” nảy sinh ngay trong nội bộ, âm thầm gặm nhấm niềm tin, bào mòn ý chí, làm lung lay lập trường của một bộ phận cán bộ, đảng viên. Đáng lo ngại là hiện tượng này không xuất hiện đột ngột mà thường bắt đầu từ những biểu hiện rất nhỏ: thờ ơ với sinh hoạt chi bộ, lười học nghị quyết, coi nhẹ lý luận chính trị, im lặng trước thông tin sai trái nhưng lại dễ dàng “like”, “share” những nội dung xuyên tạc trên mạng xã hội. Dần dần, từ chỗ hoang mang, dao động, người ta chuyển sang nghi ngờ đường lối, phủ nhận nền tảng tư tưởng, thậm chí công khai nói và viết trái với quan điểm, chủ trương của Đảng.
Thực tế cho thấy, đã có những người từng giữ vị trí quan trọng, từng có nhiều đóng góp, nhưng do không vượt qua được sự cám dỗ, tác động tinh vi của các thế lực thù địch và tâm lý tự ái, bất mãn cá nhân, đã “trở cờ”, lợi dụng danh tiếng, học hàm, học vị để gieo rắc quan điểm sai trái, bóp méo lịch sử, phủ nhận chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, cổ súy cho những mô hình chính trị xa lạ, gây nhiễu loạn nhận thức xã hội.
Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) đã chỉ rõ 9 biểu hiện của “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, coi đây không chỉ là suy thoái cá nhân mà là mối đe dọa trực tiếp đối với vai trò lãnh đạo của Đảng. Khi một cán bộ “tự diễn biến”, đó không đơn thuần là sự sa sút về phẩm chất mà còn giống như mối mọt đục khoét từ bên trong, làm suy yếu tổ chức, phá vỡ sự đoàn kết, tạo ra những “vết nứt” để các thế lực thù địch lợi dụng, kích động, chia rẽ. Hệ lụy cuối cùng là niềm tin của nhân dân bị xói mòn, mối quan hệ mật thiết giữa Đảng và nhân dân bị tổn thương, đe dọa sự ổn định và phát triển của đất nước. Những con số kỷ luật cán bộ, đảng viên trong thời gian qua cho thấy quyết tâm chính trị rất cao của Đảng trong việc làm trong sạch đội ngũ, đồng thời, cũng là hồi chuông cảnh báo nghiêm khắc: không cần bom đạn, không cần phá hoại hữu hình, “tự diễn biến” vẫn có thể gây tổn hại nghiêm trọng nếu mỗi cán bộ, đảng viên thiếu bản lĩnh, thiếu “kháng thể tư tưởng” và không thường xuyên tự soi, tự sửa. Vì vậy, nhận diện đúng và đấu tranh quyết liệt với “tự diễn biến” chính là yêu cầu sống còn để giữ vững nền tảng tư tưởng, củng cố niềm tin của nhân dân và bảo vệ sự tồn vong của Đảng, của chế độ.
Tạo lá chắn tư tưởng – vững từ gốc
Thứ nhất, miễn dịch tư tưởng không đến từ các khẩu hiệu mà phải trên những nền tảng lý luận vững chắc, sống động
Tư tưởng là kim chỉ nam cho hành động, vậy nên “tự diễn biến” nếu không được phát hiện và “chữa trị” kịp thời thì sẽ dẫn đến “tự chuyển hoá” - một sự thay đổi về bản chất, đe dọa sự tồn vong của tổ chức. Chính vì vậy, việc nghiên cứu, xây dựng hệ thống lý luận của Đảng ta về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội trong giai đoạn này cần được tiếp tục hoàn thiện.
Việc học lý luận chính trị, nghiên cứu vận dụng các kiến thức lý luận phải thực chất, từ tự thân mỗi cán bộ, đảng viên. Trong công cuộc tinh gọn tổ chức, bộ máy, mỗi cán bộ không chỉ cần nắm bắt, thấu hiểu mà còn phải triệt để thực hành quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước. Giờ đây, mỗi khẩu hiệu phải được triển khai thành mục tiêu cụ thể, hành động thiết thực. Chúng ta không thể mong đợi cán bộ, đảng viên vững vàng trước “bão tin giả” nếu chỉ “nhồi nhét” lý luận. Nhiệm vụ cấp bách là phải làm sống lại lý luận bằng hơi thở của chính đời sống, bằng cách kể những câu chuyện thật, dẫn dắt từ tình huống gần gũi và minh chứng rõ ràng bằng thực tiễn sinh động. Chỉ khi lý luận không còn “đứng ngoài cuộc sống”, mà thực sự “đi vào cuộc sống”, khi nó trở thành công cụ sắc bén giúp người cán bộ lý giải và giải quyết mọi tình huống thực tế, đó chính là lúc “kháng thể tư tưởng” tự hình thành mạnh mẽ nhất.
Thứ hai, không gian mạng – không thể bị bỏ trống
Các nền tảng mạng xã hội hiện nay đang chi phối đời sống hàng ngày của người dân. Những thông tin xấu, độc không ngừng len lỏi, âm thầm gặm nhấm, làm rệu rã tinh thần. Đây là trận địa không tiếng súng nhưng vô cùng khốc liệt, hệ lụy lớn. Chính vì thế, tuyệt đối không thể để “trận địa tư tưởng” trên Facebook, YouTube, TikTok… rơi vào tay những kẻ giỏi “giật tít” nhưng thiếu trách nhiệm với sự thật.
Trên mặt trận này, cần khẩn trương xây dựng lực lượng cán bộ, đảng viên trẻ tinh nhuệ, làm chủ không gian số. Họ phải là những người không chỉ biết phản biện sắc sảo, dẫn chứng thuyết phục mà còn phải biết sử dụng ngôn ngữ gần gũi, lan tỏa những thông điệp tích cực để thực hiện công cuộc “giải độc thông tin” đầy cam go. Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia là đột phá quan trọng, trên cơ sở đó các phong trào như “Bình dân học vụ số” hay việc đưa công nghệ AI vào hỗ trợ cán bộ, công chức đã và đang tạo nên một cuộc cách mạng sâu sắc, toàn diện trong nhận thức và hành động. Đây là những định hướng then chốt để kiểm soát hiệu quả thông tin xấu, độc, và “giảm thiểu tác động tiêu cực của công nghệ số đối với xã hội”.
Điển hình tại Lào Cai, công tác làm chủ không gian mạng đã được triển khai mạnh mẽ. Có 100 % các xã, phường đã xây dựng trang fanpage với hàng chục nghìn người theo dõi, truy cập hàng ngày, lan tỏa những thông tin tích cực đến cộng đồng xã hội. “Cái đẹp” đang hiện hữu rất thời sự, rất kịp thời trên các trang mạng xã hội, góp phần “dẹp cái xấu”. Những trang thông tin chính thống, tin cậy này không chỉ giúp nhân dân, cán bộ, đảng viên nắm bắt kịp thời chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, mà còn là công cụ hữu hiệu để thống nhất nhận thức, chủ động hạn chế “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong cộng đồng mạng xã hội tại địa phương. Đây là minh chứng rõ nét cho thấy, khi hành động quyết liệt và bài bản, không gian mạng sẽ trở thành một “lá chắn” vững chắc cho mặt trận tư tưởng của Đảng.
Thứ ba, chi bộ cơ sở - nơi gốc rễ của sự kiên định tư tưởng
Trong cuộc chiến chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” - những “kẻ địch vô hình” gặm nhấm niềm tin từ bên trong, chi bộ cơ sở chính là nền tảng, là gốc rễ của sự kiên định tư tưởng.
Tại Lào Cai, với 297 chi bộ cơ sở và 2.989 chi bộ trực thuộc đảng ủy cơ sở, đây thực sự là cái nôi đào tạo, theo dõi và rèn giũa tư tưởng cho hơn 56.320 đảng viên[1]. Hoạt động của chi bộ không chỉ là “sinh khí” nuôi dưỡng sự kiên định, mà còn là những “liều thuốc chữa trị” hữu hiệu, là thành trì vững chắc chống lại những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”. Một chi bộ mạnh không chỉ là nơi sinh hoạt định kỳ, mà phải trở thành “phòng tuyến” tạo nên sức đề kháng cho từng đảng viên, đồng thời, là “bệnh viện tư tưởng” để kịp thời “cứu chữa”, cảm hóa những tư tưởng đang dao động.
Để đạt được mục tiêu đó, mỗi cuộc sinh hoạt chi bộ cần được đổi mới, trở thành dịp vun đắp kiến thức, trang bị kỹ năng cho đảng viên, giúp họ vững vàng trước những “vi rút” tin giả, tin xấu độc đang tràn lan trên không gian mạng. Đưa ra các tình huống sát thực tiễn như: “Ứng xử thế nào khi thấy đồng nghiệp chia sẻ tin giả?”, hay “Kỹ năng phân biệt thật - giả trên không gian mạng” là những phương pháp cụ thể, thiết thực. Với những đảng viên, cán bộ có biểu hiện “tự diễn biến” chi bộ phải thể hiện vai trò là “người dẫn đường”, chủ động tìm giải pháp cảm hóa, giúp đỡ, kéo họ trở lại trước khi buộc phải áp dụng các biện pháp kỷ luật nghiêm minh. Bởi lẽ, bảo vệ Đảng bắt đầu từ việc bảo vệ từng đảng viên
Thứ tư, mỗi cán bộ, đảng viên là một “kháng thể”
“Tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” không phải là cơn bão lạ bất ngờ ập đến – mà là sự “mòn dần” của niềm tin, của lý tưởng nếu không được củng cố và vun đắp thường xuyên. Muốn Đảng mạnh, mỗi đảng viên phải tự giữ được mình. Muốn nền tảng tư tưởng vững vàng, không ai ngoài chúng ta - những người trong cuộc - phải dũng cảm lên tiếng, hành động và lan tỏa những giá trị đúng đắn.
Cuộc đấu tranh phòng và chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” đòi hỏi sự kết hợp chặt chẽ, hài hòa giữa “phòng” và “chống”. Trong đó, “phòng” phải là chính, là cơ bản và mang tính lâu dài; “chống” là quan trọng và cấp thiết. Để “phòng” một cách mạnh mẽ, mỗi cán bộ, đảng viên cần tự rèn luyện bản thân không ngừng nghỉ. Đó là việc nghiên cứu, học tập đầy đủ và chất lượng các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước. Từ đó, trang bị cho mình một tư duy, phương pháp luận khoa học sắc bén, không chỉ giúp đứng vững trước mọi luận điệu sai trái, thù địch mà còn có khả năng luận giải thuyết phục, lan tỏa những luận cứ khoa học để quần chúng nhân dân cùng cán bộ, đảng viên nhận thức đúng, hành động đúng.
Trong kỷ nguyên số, nơi mỗi ngôn từ có thể tạo nên dư luận khổng lồ, sự im lặng không còn là thái độ trung lập. Ngược lại, nó có thể là sự tiếp tay cho những điều sai trái, độc hại. Cuộc chiến chống “kẻ địch vô hình” này không phải là trách nhiệm của riêng ai, mà là của mỗi chúng ta, trước hết là đội ngũ cán bộ, đảng viên.
Hãy bắt đầu từ hôm nay, từ chính những điều bình dị nhất. Bảo vệ Đảng – không cần làm gì to tát - chỉ cần chúng ta cùng hành động, thấy đúng phải kiên quyết bảo vệ, thấy sai phải dũng cảm đấu tranh và đặc biệt là không để lòng mình bị “chuyển hóa”!
[1] Nguồn: Ban Tổ chức Tỉnh ủy Lào Cai, số liệu tính đến 15/4/2025
