Cách mạng tháng Tám thành công đã mở ra kỷ nguyên độc lập cho dân tộc Việt Nam, chấm dứt hơn 80 năm đô hộ của Thực dân Pháp và hàng ngàn năm phong kiến. Đến nay đã qua 80 năm nhưng dư âm của cách mạng tháng Tám vẫn còn vang mãi, kết tinh niềm tựu hào, tin tin, tự lực, tự cường để Việt Nam vững bước tiến vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.

Từ kỷ nguyên độc lập dân tộc

Vào giữa tháng Tám năm 1945, khi phát xít Nhật đầu hàng đồng minh, tình thế cách mạng đã chín muồi. Với sự lãnh đạo tài tình của Đảng Cộng sản Đông Dương đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh, toàn thể dân tộc Việt Nam đã vùng lên làm nên cuộc tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nước. Chỉ trong vòng 15 ngày (từ 14 đến 28-8), chính quyền về tay nhân dân ở hầu hết các tỉnh, thành, kết thúc ách đô hộ của thực dân Pháp gần 80 năm và sự thống trị của phát xít Nhật.

Ngày 2-9-1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thay mặt Chính phủ lâm thời đọc Tuyên ngôn Độc lập tại Quảng trường Ba Đình, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa - nhà nước công nông đầu tiên ở Đông Nam Á. Đó là thành quả trực tiếp của Cách mạng tháng Tám.

Từ đây, một thuộc địa không có tên trên bản đồ thế giới, một chế độ phong kiến lạc hậu ở phương Đông, Việt Nam tuyên ngôn với toàn thế giới vị thế là quốc gia độc lập có chủ quyền, một chế độ của nhân dân lao động. Nhìn lại quá trình cách mạng Việt Nam, Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội khẳng định: “Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945, đập tan ách thống trị của thực dân, phong kiến, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, đưa dân tộc ta tiến vào kỷ nguyên độc lập, tự do”[1].

Để giữ vững độc lập, tự do trong kỷ nguyên mới, quân và dân Việt Nam đã phải tiến hành các cuộc kháng chiến trường kỳ, chiến đấu gian khổ, hy sinh to lớn và thắng lợi vẻ vang trước các thế lực thực dân, đế quốc đầu sỏ và phản động quốc tế; đồng thời, phải nỗ lực xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền bắc. Đến mùa Xuân năm 1975, chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng, giải phóng hoàn toàn miền nam, thống nhất đất nước, cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội. Mục tiêu, nhiệm vụ chiến lược của kỷ nguyên độc lập, tự do đã được hoàn thành trọn vẹn. Thắng lợi của Việt Nam không chỉ có ý nghĩa vĩ đại đối với quốc gia, dân tộc, mà còn mang tầm vóc thời đại cao cả, thời đại của hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội.

Như lịch sử đã chứng minh, từ dấu mốc ra đời Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa năm 1945, quá trình phi thực dân hóa đã diễn ra trên toàn thế giới, làm tan rã hoàn toàn hệ thống thuộc địa vào cuối thế kỷ XX. Hơn một trăm quốc gia độc lập ra đời, tự quyết con đường phát triển, trong đó nhiều nước định hướng đi lên chủ nghĩa xã hội. Bản đồ chính trị thế giới đã được vẽ lại với hàng loạt xu thế vận động bước ngoặt.

Như vậy, Cách mạng tháng Tám đã mở ra kỷ nguyên mới - kỷ nguyên của một dân tộc độc lập, người dân làm chủ đất nước, làm chủ vận mệnh. Từ thân phận nô lệ, nhân dân Việt Nam đã vươn lên thành người chủ của một quốc gia độc lập. Đây là một sự thay đổi căn bản trong đời sống chính trị, xã hội và tinh thần của toàn thể nhân dân.

Đến kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam

Như Đảng ta xác định, sau 40 năm tiến hành công cuộc đổi mới, đất nước ta đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử khiến cho cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín không ngừng được nâng cao. Đó là điều kiện, tiền đề quan trọng để Việt Nam chuẩn bị bước vào kỷ nguyên phát triển mới - kỷ nguyên vươn mình của Dân tộc.

Có thể nhận thấy, thời điểm diễn ra Cách mạng tháng Tám và thời điểm hiện nay có rất nhiều điểm tương đồng. Đó là khi đất nước bước vào kỷ nguyên mới. Nếu Cách mạng tháng Tám mở ra kỷ nguyên độc lập dân tộc và đi lên xây dựng chủ nghĩa xã hội thì thời điểm hiện nay, đất nước ta chuẩn bị bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội. Kỷ nguyên đó được xác định bắt đầu từ nhiệm kỳ Đại hội XIV của Đảng.

 Với tinh thần khách quan, thận trọng, trong dự thảo Văn kiện Đại hội XIV, Đảng ta đã chỉ rõ: “Bối cảnh thế giới đang trải qua những thay đổi mang tính thời đại, tạo ra nhiều thời cơ, thuận lợi và khó khăn, thách thức lớn đan xen; trong nước đang triển khai những quyết sách chiến lược mang tính cách mạng, đặt ra nhiều vấn đề mới, yêu cầu mới cao hơn; đồng thời đây cũng là bước ngoặt mới, vận hội mới mang tính lịch sử đối với sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”[2].

Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám đã để lại nhiều bài học sâu sắc cho cách mạng Việt Nam trong kỷ nguyên phát triển mới hiện nay; trong đó có bài học về huy động, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc. Như Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh xác định, đoàn kết là một chính sách dân tộc, là phương pháp cách mạng, là cội nguồn sức mạnh của cách mạng Việt Nam. Do đó, trong Cách mạng tháng Tám, Đảng ta chủ trương kêu gọi sự đoàn kết toàn dân; xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân trong cách mạng tháng Tám được thông qua vai trò của Mặt trận Việt Minh. Sự ra đời của Mặt trận Việt Minh đã đáp ứng, hội tụ được sự mong mỏi của dân tộc, phù hợp với nhu cầu, nguyện vọng của nhân dân. Khác với những thời kỳ vận động trước, Mặt trận Việt Minh đặt ra trong phạm vi dân tộc chứ không đặt chung cho toàn thể Đông Dương như trước nên đã phát huy mạnh mẽ tinh thần dân tộc của nhân dân ta; tập hợp được các lực lượng nòng cốt công - nông - trí thức.

Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam đang mở ra trước mắt với những mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2030 khi Đảng ta tròn 100 năm thành lập, hiện thực hóa tầm nhìn đến năm 2045 khi nước ta tròn 100 năm ra đời. Mục tiêu lớn, khát vọng lớn nhưng cũng không tránh khỏi rất nhiều khó khăn, thách thức. Để hiện thực hóa khát vọng đó, không có gì khác là cần phải phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc đúng như lời hiệu triệu trong chủ đề của Đại hội XIV sắp tới: “Dưới lá cờ vẻ vang của Đảng, chung sức, đồng lòng thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2030; tự cường, tự tin, tiến mạnh trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc vì hoà bình, độc lập, dân chủ, giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội”[3].

Như vậy, mặc dù Cách mạng tháng Tám đã đi qua 80 năm nhưng dư âm của nó vẫn còn vang mãi đến hôm nay và mai sau. Cách mạng tháng Tám không chỉ để lại những bài học sâu sắc cho cách mạng Việt Nam giai đoạn hiện nay mà còn cổ vũ, động viên; bồi đắp niềm tự hào và lý tưởng cách mạng để mỗi người Việt Nam có thêm động lực cùng chung tay xây dựng một Việt Nam giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc trong kỷ nguyên phát triển mới.

 

[1] https://tulieuvankien.dangcongsan.vn/ban-chap-hanh-trung-uong-dang/dai-hoi-dang/lan-thu-xi/cuong-linh-xay-dung-dat-nuoc-trong-thoi-ky-qua-do-len-chu-nghia-xa-hoi-bo-sung-phat-trien-nam-2011-1528

[2] Ban Chấp hành Trung ương, Dự thảo Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, Hà Nội ngày 17/7/2025

[3] Ban Chấp hành Trung ương, Dự thảo Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, Hà Nội ngày 17/7/2025