Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì đối thoại với thanh niên năm 2025 với chủ đề: "Thanh niên Việt Nam tiên phong phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia" (Ảnh: Internet)
1. Chuyển đổi số và tầm quan trọng của chuyển đổi số
Có thể hiểu chuyển đổi số là quá trình thay đổi tổng thể và toàn diện của các cá nhân, tổ chức về cách sống, cách làm việc và phương thức sản xuất dựa trên các công nghệ số [2]. Quá trình này hướng đến mục tiêu thúc đẩy phát triển kinh tế số, xã hội số; làm thay đổi phương thức quản lý nhà nước, mô hình sản xuất kinh doanh, tiêu dùng và đời sống văn hóa, xã hội.
Chuyển đổi số quốc gia bao gồm 3 cấu phần chính, lần lượt là chuyển đổi số trong hoạt động của cơ quan nhà nước nhằm phát triển chính phủ số, chuyển đổi số trong hoạt động của doanh nghiệp nhằm phát triển kinh tế số, chuyển đổi số trong hoạt động của người dân nhằm phát triển xã hội số [3].
Đảng và Nhà nước đã và đang đặc biệt quan tâm đến chuyển đổi số trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Ngày 27-9-2019, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 52-NQ/TW về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Một trong những quan điểm chỉ đạo quan trọng của Đảng được thể hiện trong Nghị quyết là: “Chủ động, tích cực tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư là yêu cầu tất yếu khách quan; là nhiệm vụ có ý nghĩa chiến lược đặc biệt quan trọng, vừa cấp bách vừa lâu dài của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội, gắn chặt với quá trình hội nhập quốc tế sâu rộng; đồng thời nhận thức đầy đủ, đúng đắn về nội hàm, bản chất của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư để quyết tâm đổi mới tư duy và hành động, coi đó là giải pháp đột phá với bước đi và lộ trình phù hợp là cơ hội để Việt Nam bứt phá trong phát triển kinh tế - xã hội” [3].
Trong các văn kiện của Đại hội XIII (Báo cáo chính trị, Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030; Báo cáo đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016-2020 và phương hướng, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021-2025), có tới 21 lần Đảng nhấn mạnh cụm từ “chuyển đổi số”. Trong Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030, Đảng nhấn mạnh: “Phát triển nhanh và bền vững dựa chủ yếu vào khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số” [4]. Phương hướng, nhiệm vụ và giải pháp phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 - 2025 cũng xác định: “Hoàn thiện thể chế để thúc đẩy quá trình chuyển đổi số” [5]. Điểm qua các văn kiện quan trọng của Đảng tại Đại hội XIII cho thấy, chuyển đổi số quốc gia là vấn đề có tính chiến lược trong đường lối phát triển đất nước, là con đường, cách thức để hiện thực hóa khát vọng phát triển Việt Nam đến năm 2045.
Ngày 22 tháng 12 năm 2024, Tổng Bí thư Tô Lâm đã ký ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Nghị quyết chỉ rõ: “Phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đang là yếu tố quyết định phát triển của các quốc gia; là điều kiện tiên quyết, thời cơ tốt nhất để nước ta phát triển giàu mạnh, hùng cường trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của Dân tộc”[6].
Như vậy, Đảng đã xác định tầm quan trọng của chuyển đổi số, có đó là đột phá quan trọng là điều kiện tiên quyết, thời cơ tốt nhất để nước ta phát triển giàu mạnh, hùng cường trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của Dân tộc.
2. Vai trò của đoàn viên, thanh niên đối với chuyển đổi số trong kỷ nguyên mới
Kỷ nguyên mới của dân tộc Việt Nam là thời kỳ lịch sử mới trong tiến trình phát triển của dân tộc Việt Nam mà ở đó các mục tiêu, nhiệm vụ chiến lược được thực hiện, hoàn thành, tạo ra bước ngoặt trong tiến trình phát triển của dân tộc, đất nước ta. Đó là kỷ nguyên dưới sự lãnh đạo của Đảng, xây dựng thành công nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, phấn đấu đến năm 2030 là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội, “sánh vai với các cường quốc năm châu”.
Thanh niên xung kích trong chuyển dổi số hiện nay. (Ảnh: Internet)
Trong kỷ nguyên mới, đoàn viên, thanh niên có vai trò hết sức quan trọng đối với chuyển đổi số, được thể hiện ở những nội dung cơ bản sau:
Một là, đoàn viên, thanh niên là lực lượng tiên phong trong ứng dụng công nghệ và đổi mới sáng tạo. Có thể thấy, đoàn viên thanh niên là nhóm đối tượng nhanh nhạy trong việc tiếp cận và ứng dụng công nghệ mới. Với khả năng học hỏi nhanh, thanh niên có thể nghiên cứu, phát triển và áp dụng các giải pháp công nghệ vào thực tiễn công việc, học tập cũng như cuộc sống hàng ngày. Nhiều sáng kiến, phần mềm, ứng dụng hữu ích được các đoàn viên sáng tạo đã góp phần không nhỏ vào quá trình chuyển đổi số tại địa phương, cơ quan và doanh nghiệp.
Hai là, đoàn viên, thanh niên là lực lượng xung kích tham gia xây dựng và phát triển hạ tầng số. Thanh niên là lực lượng quan trọng trong việc xây dựng, vận hành các nền tảng số, hệ thống dữ liệu lớn (big data) và các phần mềm ứng dụng phục vụ chính phủ điện tử, đô thị thông minh và xã hội số. Đoàn viên, thanh niên có thể tham gia trực tiếp vào các dự án phát triển nền tảng công nghệ, góp phần đảm bảo an ninh mạng và phát triển hạ tầng số của quốc gia.
Ba là, đoàn viên, thanh niên là lực lượng góp phần nâng cao nhận thức và kỹ năng cho cộng đồng trong quá trình chuyển đổi số. Đoàn viên, thanh niên không chỉ là người sử dụng công nghệ mà còn là những “người truyền lửa”, giúp nâng cao nhận thức về chuyển đổi số cho cộng đồng. Thông qua các hoạt động tình nguyện, đoàn viên có thể hướng dẫn người dân, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa tiếp cận và sử dụng các dịch vụ công trực tuyến, thanh toán không dùng tiền mặt, ứng dụng thương mại điện tử…
Bốn là, đoàn viên, thanh niên là lực lượng quan trọng cho khởi nghiệp và phát triển kinh tế số. Đoàn viên thanh niên là lực lượng giàu tinh thần khởi nghiệp và sáng tạo. Nhiều mô hình kinh tế số, thương mại điện tử, và các dự án khởi nghiệp công nghệ đã được các bạn trẻ triển khai thành công, góp phần tạo việc làm và thúc đẩy sự phát triển kinh tế địa phương.
Năm là, đoàn viên, thanh niên là lực lượng đóng góp vào cải cách hành chính và xây dựng chính phủ điện tử. Trong các cơ quan, đoàn viên, thanh niên là lực lượng tiên phong đề xuất và thực hiện các giải pháp số hóa quy trình làm việc, sử dụng phần mềm quản lý dữ liệu, ứng dụng công nghệ trong quản lý và vận hành. Qua đó, góp phần đẩy nhanh quá trình cải cách hành chính, xây dựng nền hành chính hiện đại, minh bạch và hiệu quả.
