Giá trị của chủ nghĩa Mác - Lênin về chính trị
Tư tưởng chính trị của chủ nghĩa Mác - Lênin với tính cách là nền tảng tư tưởng chính trị của Đảng ta là một hệ thống quan điểm mang tính khoa học, cách mạng và nhân văn về chính trị, được hình thành trên cơ sở phương pháp luận, phương pháp tiếp cận khoa học và cách mạng, là tư tưởng “chân chính nhất, chắc chắn nhất, cách mệnh nhất”.
Tư tưởng chính trị của chủ nghĩa Mác - Lênin được nhận thức trên cơ sở của thế giới quan duy vật và phương pháp biện chứng duy vật. Sự phát triển của lực lượng sản xuất, của kinh tế với tính cách là loại hình hoạt động chủ yếu nhất của loài người, xét đến cùng, là cái quy định sự vận động và phát triển của chính trị. Về cơ bản và lâu dài, chính trị phải là chính trị của sự phát triển sản xuất thì nó mới có lý do tồn tại và phát triển. Chính trị, đến lượt mình, lại có vai trò to lớn đối với kinh tế, thậm chí còn “chiếm địa vị hàng đầu so với kinh tế”, có vai trò “lãnh đạo đối với kinh tế”. Điều đó được thể hiện ở vai trò của nhận thức, quan điểm, lập trường chính trị trong hoạt động kinh tế, lập trường chính trị trở thành cơ sở để giữ vững và hoàn thành nhiệm vụ sản xuất. Kinh tế phát triển phải thông qua chính trị - thông qua đường lối, chính sách, luật pháp, nhà nước. Đường lối, chính sách đúng đắn, kịp thời thúc đẩy kinh tế phát triển và ngược lại.
Chính trị được tiếp cận từ hình thái kinh tế - xã hội, chính trị của một hình thái kinh tế - xã hội. Nếu lực lượng sản xuất quy định quan hệ sản xuất, cơ sở hạ tầng quy định kiến trúc thượng tầng, kinh tế quy định chính trị, v.v. thì chính trị luôn là của một hình thái kinh tế - xã hội nhất định. Lực lượng sản xuất phát triển làm thay đổi quan hệ sản xuất đang tồn tại, do đó, quyền lực chính trị đại diện và bảo vệ quan hệ sản xuất ấy cũng phải thay đổi bằng chế độ kinh tế và chính trị mới phù hợp.
Chính trị là sự phản ánh và được quy định bởi nội dung cụ thể của một phương thức sản xuất nhất định. Sự tồn tại và phát triển của chính trị phụ thuộc vào quan hệ kinh tế mà nó đại diện, chính trị luôn là chính trị của một quan hệ kinh tế nhất định - điểm cơ bản để xem xét chính trị và giải quyết các vấn đề của chính trị.
Vấn đề cơ bản của chính trị là giành, giữ và thực thi quyền lực chính trị, quyền lực nhà nước. Cái căn bản nhất trong chính trị là việc giành lấy chính quyền nhà nước, tổ chức bộ máy chính quyền nhà nước và đây được xác định là vấn đề cơ bản của chính trị, vấn đề cơ bản của mọi cuộc cách mạng xã hội. Mọi giai cấp muốn trở thành giai cấp thống trị, thì trước hết và cơ bản là phải giành lấy cho được chính quyền nhà nước để thông qua đó biểu hiện lợi ích của mình như là lợi ích phổ biến của toàn xã hội.
Chính trị hiểu theo nghĩa trực tiếp là vấn đề chính quyền nhà nước, là quyền lực nhà nước, là công việc quản lý nhà nước đối với xã hội. Chính quyền nhà nước - bộ máy quyền lực chính trị, quyền lực nhà nước một cách khách quan và tất yếu luôn - sớm hay muộn đều thuộc về giai cấp, tầng lớp xã hội đại biểu cho phương thức sản xuất tiên tiến và do đó đại biểu cho sự phát triển chung của xã hội. Việc nắm giữ chính quyền nhà nước - bộ máy quyền lực chính trị, quyền lực nhà nước đòi hỏi phải xây dựng và củng cố được chế độ sở hữu tư liệu sản xuất phù hợp như là nền tảng kinh tế và xã hội của giai cấp cầm quyền. Chính quyền nhà nước - bộ máy quyền lực chính trị, quyền lực nhà nước, luôn là biểu hiện tập trung của quyền lực kinh tế, lợi ích kinh tế.
Chính trị của giai cấp công nhân là chính trị của sự giải phóng giai cấp, giải phóng xã hội, giải phóng con người. Chính trị mà giai cấp công nhân cần làm là “chính trị công nhân”, chính trị kiểu mới. Giai cấp công nhân không đại diện cho lợi ích riêng, lợi ích hạn hẹp khi giành chính quyền và cầm quyền, mà vì lợi ích của toàn thể người lao động. Giai cấp công nhân đấu tranh chính trị nhằm giải phóng về kinh tế, tạo ra những điều kiện vật chất cho một xã hội mới - một liên hiệp mà ở đó sự phát triển tự do của mỗi người là điều kiện cho sự phát triển tự do của tất cả mọi người. Chính trị của giai cấp công nhân và nhân dân lao động là chính trị của cuộc đấu tranh giải phóng giai cấp mình và toàn xã hội. Nhà nước của giai cấp công nhân và nhân dân lao động là nhà nước của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân, nhà nước nửa nhà nước (nhà nước không nguyên nghĩa).
Chính trị là một khoa học, đồng thời là một nghệ thuật. Chính trị là một quá trình xã hội phát triển từ thấp lên cao, từ đơn giản đến phức tạp; từ đấu tranh kinh tế đến đấu tranh tư tưởng, từ đấu tranh tư tưởng đến đấu tranh chính trị giành chính quyền; từ giành chính quyền đến tổ chức và sử dụng chính quyền như là công cụ, phương tiện cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới.
Với tính cách là một nghệ thuật, chính trị đòi hỏi sự kiên định về mục tiêu, nguyên tắc, chiến lược nhưng phải sáng tạo, linh hoạt, mềm dẻo về sách lược, phương pháp, biện pháp. Chính trị đòi hỏi phải nắm vững tình thế (tạo tình thế) và thời cơ (chớp thời cơ, xử lý sáng suốt, khôn ngoan và kịp thời vấn đề thỏa hiệp, vấn đề liên minh có nguyên tắc, phân biệt rõ liên minh, thỏa hiệp có nguyên tắc với liên minh, thỏa hiệp vô nguyên tắc. Linh hoạt trong phương pháp, biện pháp giành chính quyền, trong đó “bạo lực chỉ là bà đỡ của cách mạng”. Phân biệt rõ được sự kiên định, kiên trì về nguyên tắc với sự thủ cựu, bảo thủ, lạc hậu; sự linh hoạt, mềm dẻo với sự dao động, ngả nghiêng hay cơ hội. Nghệ thuật chính trị là sự tính toán đến những điều kiện khách quan đã thay đổi để điều chỉnh chiến lược, sách lược, tìm kiếm những con đường khác nhau để đạt mục tiêu.
Những giá trị khoa học, cách mạng và nhân văn trong tư tưởng chính trị của chủ nghĩa Mác - Lênin là phương pháp và công cụ sắc bén, hữu hiệu trong việc giải quyết các vấn đề của thực tiễn khó khăn và phức tạp. Những giá trị ấy cần được lan tỏa, thấm sâu vào nhận thức, ý thức xã hội, trở thành bộ phận nền tảng, cốt lõi trong hệ tư tưởng chính trị, trong đời sống tinh thần của xã hội ta.
Bảo vệ những giá trị của chủ nghĩa Mác - Lênin về chính trị
Hiện nay, toàn cầu hóa, cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và đặc biệt là sự biến động nhanh chóng, khó lường của tình hình thế giới với các xung đột quốc tế và khu vực, các trào lưu dân túy, dân tộc cực đoan, bá quyền v.v., làm cho cuộc đấu tranh tư tưởng diễn ra ngày càng phức tạp dưới những hình thái khác nhau. Ở Việt Nam, bên cạnh những thời cơ, thuận lợi, cũng xuất hiện những khó khăn, thách thức mới. Đó là sự chống phá quyết liệt của các thế lực thù địch nhằm vào nền tảng tư tưởng của Đảng; sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức và lối sống, các biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên.
Để bảo vệ những giá trị của chủ nghĩa Mác - Lênin về chính trị, trước hết cần nhận thức sâu sắc vai trò quan trọng của nó trong nền tảng tư tưởng của Đảng, làm công cụ, “cẩm nang” cho việc nhận thức về chính trị và giải quyết những vấn đề của thực tiễn chính trị. Những giá trị của chủ nghĩa Mác - Lênin về chính trị là kết quả tư duy lôgíc biện chứng chặt chẽ, có sự thống nhất hữu cơ giữa thế giới quan và phương pháp luận, toàn diện và cụ thể, không ngừng được bổ sung và phát triển từ việc tổng kết thực tiễn, trở thành chân lý khoa học có sức hấp dẫn và tầm ảnh hưởng to lớn - thể hiện một bước ngoặt, một cuộc cách mạng trong lịch sử nhận thức về chính trị đã được thực tiễn chứng minh.
Bảo vệ những giá trị trong tư tưởng chính trị của chủ nghĩa Mác - Lênin là bảo vệ vững chắc nội dung quan trọng hàng đầu trong nền tảng tư tưởng của Đảng, một nội dung cơ bản, hệ trọng, sống còn của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị. Bảo vệ những giá trị của chủ nghĩa Mác - Lênin về chính trị thông qua sự đúng đắn, kịp thời, hiệu quả của đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước. Bảo vệ Đảng - lực lượng có đủ bản lĩnh, trí tuệ, kinh nghiệm, uy tín và khả năng lãnh đạo đất nước vượt qua mọi khó khăn, thử thách, đưa sự nghiệp cách mạng của dân tộc ta đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác.
Kiên định, kiên trì vận dụng những giá trị của chủ nghĩa Mác - Lênin về chính trị vào nhận thức và hoạt động thực tiễn. Đổi mới công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị một cách cơ bản, có hệ thống. Tăng cường giáo dục lý luận chính trị với nội dung súc tích, hình thức đa dạng, phù hợp. Làm cho mọi người hiểu được những giá trị cơ bản trong tư tưởng chính trị của chủ nghĩa Mác - Lênin, nâng cao “sức đề kháng”, “khả năng miễn dịch”, có khả năng đấu tranh chống những luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch. Khắc phục tình trạng ngại học, lười học lý luận chính trị.
Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước, sự tham gia của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội trong đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.
Chủ động, kiên quyết đấu tranh phản bác các quan điểm thù địch, sai trái nhằm phủ định, xuyên tạc hay bác bỏ tính khoa học, cách mạng và nhân văn trong tư tưởng chính trị của chủ nghĩa Mác - Lênin. Đấu tranh chống các quan điểm thù địch, sai trái hòng phủ định, loại bỏ chủ nghĩa Mác - Lênin ra khỏi đời sống tinh thần của xã hội và lật đổ chế độ xã hội chủ nghĩa tại Việt Nam; phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng, đòi hợp pháp hóa sự ra đời của các tổ chức chính trị đối lập với Đảng, phủ nhận mục tiêu và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của Việt Nam.
Chủ động nhận diện âm mưu, thủ đoạn, lực lượng, phương tiện truyền bá các quan điểm sai trái, thù địch, xuyên tạc, phủ nhận những giá trị trong tư tưởng chính trị của chủ nghĩa Mác - Lênin từ những luận điểm chung đến những luận điểm cụ thể về chính trị. Huy động “sự vào cuộc” của cả hệ thống chính trị, của các cơ quan nghiên cứu khoa học, lý luận, báo chí, v.v. trong đấu tranh chống các quan điểm sai trái, thù địch. Cung cấp thông tin, kịp thời định hướng đấu tranh, đầu tư nguồn lực, phương tiện cho hoạt động đấu tranh chống các quan điểm sai trái, thù địch về chính trị.
Vận dụng và phát triển những giá trị của chủ nghĩa Mác - Lênin về chính trị phù hợp với yêu cầu của công cuộc đổi mới nói chung và đổi mới chính trị, hệ thống chính trị ở Việt Nam nói riêng. Tích cực nghiên cứu, khai thác những giá trị ấy vào việc tổng kết thực tiễn, phát triển lý luận, làm cho những giá trị của chủ nghĩa Mác - Lênin về chính trị ngày càng được biểu hiện sinh động hơn, có thêm những nội hàm mới. Đồng thời, cần chống việc nhân danh “vận dụng, bổ sung, phát triển” để “chệch hướng” hoặc là nhân danh “bảo vệ” mà không nhìn thấy những biến đổi của thực tiễn, rơi vào giáo điều, bảo thủ./.
