Trong bối cảnh đẩy mạnh đổi mới toàn diện, cải cách tổ chức bộ máy theo hướng tinh gọn, hiện đại và hiệu quả, xây dựng mô hình chính quyền đô thị hiện đại trở thành yêu cầu cấp thiết. Sáp nhập thành phố Hải Phòng và tỉnh Hải Dương thành một đơn vị hành chính trực thuộc Trung ương trở thành định hướng chiến lược mang tính đột phá. Không chỉ xuất phát từ yêu cầu thực tiễn về liên kết vùng và phát triển kinh tế - xã hội bền vững, chủ trương này còn nhằm hình thành một đô thị đặc biệt - trung tâm tổng hợp về công nghiệp, thương mại, dịch vụ, giáo dục và logistics ở phía Bắc, xứng tầm với vai trò là đô thị đặc biệt thứ ba của cả nước, sau Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh. Đây là quyết sách mang tính chiến lược, thể hiện tư duy mới về phát triển vùng và tổ chức lại không gian hành chính, kinh tế trong bối cảnh hội nhập sâu và chuyển đổi số mạnh mẽ.
Hải Phòng - Hải Dương hợp lực kiến tạo động lực tăng trưởng mới
Hải Phòng có diện tích tự nhiên 1.526,44 km², dân số khoảng 2,5 triệu người (tính đến 31/12/2024). Thành phố có 15 đơn vị hành chính cấp huyện, gồm 01 thành phố, 08 quận nội thành và 06 huyện. Tổng số đơn vị hành chính cấp xã là 167, gồm 79 phường, 81 xã và 7 thị trấn[1]. Thành phố là cửa ngõ quốc tế với cảng biển quốc tế lớn nhấtmiền Bắc, giữ vai trò động lực tăng trưởng của vùng duyên hải và toàn bộ vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ cùngvới hệ thống hạ tầng giao thông, logistics, cảng biển và khu công nghiệp phát triển nhanh, hiện đại.
Hải Dương nằm trong vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ với diện tích tự nhiên 1.668 km², dân số đạt 2.196.095 người. Tỉnh có 12 đơn vị hành chính cấp huyện gồm 02 thành phố, 01 thị xã và 09 huyện, 207 đơn vị hành chính cấp xã, gồm 46 phường, 151 xã và 10 thị trấn[2].
Nằm trên trục phát triển kinh tế Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh, Hải Dương có hệ thống giao thông thuận lợi (quốc lộ 5, đường sắt, cao tốc Hà Nội – Hải Phòng) và là trung tâm công nghiệp chế biến, chế tạo và sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.
Năm 2024, Hải Phòng và Hải Dương đều có tốc độ tăng trưởng GRDP cao, lần lượt đạt 11,01% và 10,2%. Tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) của hai địa phương đạt hơn 658.000 tỷ đồng, trong đó Hải Phòng đóng góp hơn 445.000 tỷ, Hải Dương gần 213.000 tỷ. Thu ngân sách hợp nhất ước đạt hơn 147.000 tỷ đồng, đưa Hải Phòng trở thành một trong những địa phương có nguồn lực tài chính dồi dào nhất cả nước.
Về đầu tư nước ngoài, tổng số dự án FDI của hai địa phương lên tới 1.625, với số vốn gần 45 tỷ USD. Đây là con số lớn, cho thấy sức hút mạnh mẽ của vùng đất này trong mắt các nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt ở các lĩnh vực công nghiệp công nghệ cao, chế tạo, logistics và hạ tầng.
Với vị trí chiến lược bên bờ biển Đông, Hải Phòng từ lâu đã là trung tâm giao thông - logistics quan trọng của miền Bắc. Sau sáp nhập, thành phố Hải Phòng mới sẽ có diện tích tự nhiên hơn 3.194 km2, dân số trên 4,66 triệu, chiếm khoảng 4,7% dân số cả nước thành phố càng khẳng định vai trò đầu mối giao thương quốc tế và liên vùng.
Ảnh: Cầu Hoàng Văn Thu, thành phố Hải Phòng
Nguồn: Báo Tiền Phong điện tử
Sáp nhập để bứt phá
Sau sáp nhập, thành phố Hải Phòng mới có 114 đơn vị hành chính cấp xã, mô hình chính quyền sẽ theo hướng tinh gọn, chuyên nghiệp, vận hành theo cơ chế đô thị đặc biệt: giảm cấp trung gian, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số, điều hành bằng dữ liệu lớn và tăng quyền tự chủ cho chính quyền địa phương.
Sáp nhập thành phố Hải Phòng và tỉnh Hải Dương không chỉ đơn thuần là việc tổ chức lại địa giới hành chính mà còn là bước đột phá về tư duy phát triển vùng, hướng tới hình thành một chính quyền đô thị hiện đại, hiệu quả và có năng lực quản trị tầm khu vực.
Sáp nhập thành phố Hải Phòng và tỉnh Hải Dương với tầm nhìn dài hạn là hình thành đô thị đặc biệt thứ ba của cả nước - một trung tâm tổng hợp tầm quốc gia và quốc tế về công nghiệp, logistics, cảng biển, thương mại, nông nghiệp công nghệ cao và đổi mới sáng tạo. Đây sẽ là không gian đô thị tích hợp, kết nối các đô thị vệ tinh với vùng lõi trung tâm, bảo đảm phát triển đồng bộ, hài hòa giữa các lĩnh vực tăng trưởng kinh tế, bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng sống cho người dân.
Sáp nhập để phát triển toàn diện
Sáp nhập Hải Phòng và Hải Dương sẽ tạo ra một đơn vị hành chính trực thuộc Trung ương, một cực phát triển mới tại khu vực Bắc bộ.
Về hành chính, mô hình mới sẽ cho phép tinh giản bộ máy, giảm đầu mối trung gian, xóa bỏ sự chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ giữa các cấp chính quyền. Hệ thống quản lý sẽ được tái cấu trúc theo hướng tích hợp, chuyên nghiệp và điều hành trên nền tảng số, giúp nâng cao hiệu quả phục vụ người dân, doanh nghiệp.
Về kinh tế - xã hội, việc hình thành một chính quyền hợp nhất sẽ mở rộng không gian liên kết kinh tế vùng, giúp kết nối giữa sản xuất công nghiệp, nông nghiệp công nghệ cao, dịch vụ cảng biển và logistics theo chuỗi giá trị. Hải Phòng - với vai trò trung tâm logistics và công nghiệp biển - sẽ bổ trợ và tạo điều kiện để Hải Dương phát triển mạnh các lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ, nông nghiệp hiện đại và đô thị hóa nhanh. Song song với đó, Hải Dương - với lợi thế về lao động, hạ tầng giáo dục và quỹ đất - sẽ cung cấp nguồn lực đầu vào dồi dào cho quá trình mở rộng không gian đô thị và sản xuất của Hải Phòng.
Lợi thế của việc sáp nhập là khả năng thu hút đầu tư trong và ngoài nước do quy mô hành chính lớn, cơ sở hạ tầng đồng bộ và môi trường chính sách thống nhất, minh bạch. Việc quy hoạch tổng thể một đô thị vùng sẽ giúp giải quyết hiệu quả các vấn đề về môi trường, giao thông, y tế, giáo dục và nâng cao đời sống nhân dân. Đồng thời, đây cũng là cơ hội để thiết lập các trung tâm đổi mới sáng tạo, khu công nghệ cao và các mô hình phát triển xanh, thông minh trên nền tảng số hóa và chuyển đổi số quốc gia.
Tóm lại, sáp nhập Hải Phòng và Hải Dương là chủ trương mang tính chiến lược, mở ra cơ hội hình thành đô thị đặc biệt thứ ba của cả nước, sau Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh. Đây không chỉ là sự tái cấu trúc hành chính, mà còn là bước đột phá về phát triển kinh tế, xã hội, hạ tầng và quản trị đô thị hiện đại. Sự kết hợp giữa tiềm lực công nghiệp, dịch vụ, logistics của Hải Phòng và thế mạnh nông nghiệp, nguồn lực con người của Hải Dương sẽ tạo ra một cực tăng trưởng mới, góp phần quan trọng vào tiến trình phát triển bền vững và hội nhập quốc tế của Việt Nam./.
