Kỷ nguyên mới và yêu cầu về tư duy – tầm nhìn mới
Kỷ nguyên mới của dân tộc Việt Nam được xác lập trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, sự phát triển nhanh chóng của khoa học – công nghệ, nhất là chuyển đổi số và cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Những biến đổi đó đang tác động toàn diện đến đời sống kinh tế – xã hội, đến mô hình quản trị quốc gia và trên hết, đến phương thức tư duy và hành động của đội ngũ lãnh đạo.
Sau gần 40 năm đổi mới, Việt Nam đã thoát khỏi nhóm nước nghèo, trở thành nước có thu nhập trung bình, quy mô nền kinh tế đạt 476,3 tỷ USD, đứng thứ 33 nền kinh tế thế giới. Vị thế và uy tín quốc tế không ngừng nâng cao. Tuy nhiên, thách thức cũng đang gia tăng: khoảng cách phát triển so với các quốc gia đi trước còn lớn; nguy cơ rơi vào “bẫy thu nhập trung bình”; biến đổi khí hậu, già hóa dân số và các thách thức an ninh phi truyền thống ngày càng phức tạp. Chính trong bối cảnh ấy, khát vọng hùng cường được xác định không chỉ là mong muốn, mà là mệnh lệnh của thời đại.
Để bước vào kỷ nguyên mới, điều kiện tiên quyết là đổi mới tư duy. Tư duy cũ, quán tính của “tư duy nhiệm kỳ”, “tư duy cục bộ địa phương” hay “tư duy xin – cho” sẽ trở thành rào cản. Tư duy mới phải là tư duy chiến lược, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung. Như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng chỉ rõ: “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc. Muôn việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém” [1]. Tư duy cán bộ tốt chính là sự phản ánh của tầm nhìn chính trị rộng mở, lấy quốc gia – dân tộc làm chuẩn mực cao nhất.
Song song với tư duy mới, tầm nhìn mới trở thành yêu cầu không thể thiếu. Một dân tộc muốn phát triển phải có tầm nhìn dài hạn, một địa phương muốn bứt phá phải đặt trong quy hoạch tổng thể quốc gia. Tầm nhìn ấy phải gắn với mục tiêu đến 2030 và 2045 mà Đảng đã xác định, nhưng cũng phải được cụ thể hóa thành những chương trình, kế hoạch hành động thiết thực ở từng cấp, từng ngành.
Đáng lưu ý, sau quá trình sáp nhập một số tỉnh, xã, phường, cần tránh tình trạng tồn tại các biểu hiện tư duy hẹp hòi, lợi ích cục bộ, chưa phát huy được sức mạnh tổng hợp. Nếu không đổi mới tư duy và tầm nhìn, việc sáp nhập dễ trở thành hình thức, thậm chí phát sinh mâu thuẫn. Chỉ khi cán bộ thấm nhuần tư tưởng Hồ Chí Minh về đặt lợi ích dân tộc lên trên hết, đồng thời, biết vượt lên cái “tôi” địa phương để hướng đến cái “ta” toàn quốc, thì sự thống nhất giữa chiến lược và hành động mới thực sự thành công.
Như vậy, kỷ nguyên mới đòi hỏi đồng thời hai điều kiện gắn bó mật thiết: tư duy mới – mở đường cho đổi mới phương pháp và tầm nhìn mới – định hướng để hành động không rơi vào ngắn hạn hay cục bộ. Đó là chìa khóa để Việt Nam đi tới thịnh vượng và hùng cường, vươn mình trong kỷ nghuyên mới.
Xây dựng đội ngũ cán bộ với tư duy – tầm nhìn mới, gắn kết hành động từ Trung ương đến địa phương
Thực tiễn sau khi triển khai vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp thời gian qua cho thấy, việc hợp nhất về địa giới hành chính mới chỉ là bước khởi đầu. Thách thức lớn hơn nằm ở chỗ hợp nhất về tư duy lãnh đạo và phương thức quản trị. Chính vì vậy, vấn đề cán bộ lãnh đạo – nhất là người đứng đầu – trở thành nhân tố quyết định. Người lãnh đạo ở các đơn vị hành chính mới không chỉ cần phẩm chất và năng lực, mà còn phải có tư duy bao quát, khả năng dung hòa lợi ích, xây dựng đồng thuận, khơi dậy sức mạnh chung để biến “cộng cơ học” thành “cộng hưởng phát triển”.
Nếu tư duy và tầm nhìn là yếu tố nội tại, thì đội ngũ cán bộ là người cụ thể hóa thành hành động. Không có cán bộ với phẩm chất và năng lực tương xứng, khát vọng hùng cường khó có thể trở thành hiện thực. Đại hội lần thứ XIII của Đảng đã nhấn mạnh nhiệm vụ “tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, người đứng đầu các cấp đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ” [2]. Đây chính là then chốt của then chốt.Trước hết, cán bộ phải có tư duy chính trị vững vàng. Điều đó không chỉ là trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, mà còn là khả năng nhìn nhận và xử lý vấn đề theo quan điểm toàn diện, lịch sử, cụ thể. Một cán bộ có tư duy mới phải biết đặt lợi ích lâu dài của dân tộc lên trên những lợi ích trước mắt của địa phương hay ngành mình.
Thứ hai, cán bộ phải có tầm nhìn chiến lược. Tầm nhìn này không dừng ở việc giải quyết sự vụ, mà phải hoạch định đường hướng phát triển cho cả chục năm, thậm chí cả thế hệ. Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng xác định rõ các mốc phát triển đến năm 2030 và năm 2045; nhiệm vụ của cán bộ địa phương là cụ thể hóa thành quy hoạch, kế hoạch, tránh tình trạng “mạnh ai nấy làm”.
Thứ ba, cần chống lại những “căn bệnh” cản trở đổi mới. Đó là “bệnh thành tích”, “bệnh hình thức”, “tư duy nhiệm kỳ”, “lợi ích cục bộ”. Tránh tình trạng sau sáp nhập, vì chưa vượt lên tư duy địa phương chủ nghĩa, dẫn đến các nguồn lực chưa được khai thác hiệu quả, thậm chí xảy ra xung đột ngầm. Chỉ khi cán bộ thực sự có tâm – có tầm – có trách nhiệm, thì sức mạnh tổng hợp mới được phát huy.
Thứ tư, xây dựng đội ngũ cán bộ trong kỷ nguyên số đòi hỏi đầu tư mạnh mẽ vào đào tạo và bồi dưỡng. Cán bộ không chỉ cần kiến thức chính trị, kinh tế – xã hội, mà còn phải thành thạo công nghệ, ngoại ngữ, quản trị hiện đại. Họ phải có khả năng dẫn dắt cộng đồng trong thời đại biến đổi nhanh chóng, biết khai thác cơ hội từ chuyển đổi số, biết ứng phó với các thách thức toàn cầu.
Thứ năm, phải có cơ chế phối hợp và giám sát để bảo đảm gắn kết hành động từ Trung ương đến địa phương. Trung ương đề ra chiến lược; địa phương triển khai sáng tạo nhưng không tách rời định hướng chung. Cơ chế kiểm tra, giám sát phải chặt chẽ nhưng linh hoạt, để vừa ngăn ngừa sai phạm, vừa khuyến khích sáng tạo. Như vậy, tầm nhìn quốc gia mới được cụ thể hóa thành hành động thực chất ở từng địa phương.
Hình ảnh đất nước giống như một cơ thể sống. Mỗi tỉnh, thành, mỗi xã, phường là một tế bào. Cơ thể chỉ khỏe mạnh khi từng tế bào vận hành hài hòa, không xung đột. Do đó, trách nhiệm của cán bộ địa phương là phải làm cho “tế bào” nơi mình phụ trách khỏe mạnh, đồng thời, hòa nhịp với nhịp tim chung của quốc gia. Một cán bộ có tư duy và tầm nhìn mới sẽ biết cách đặt sự phát triển địa phương trong sự phát triển chung của cả nước và từ đó, góp phần thực hiện khát vọng hùng cường vào giữa thế kỷ XXI.
“Kỷ nguyên mới – Tư duy mới – Tầm nhìn mới” không chỉ là khẩu hiệu, mà là mệnh lệnh hành động. Trong bối cảnh hội nhập toàn cầu, thách thức và cơ hội đan xen, Việt Nam chỉ có thể vươn mình trở thành quốc gia phát triển nếu đội ngũ cán bộ từ Trung ương đến địa phương thực sự đổi mới tư duy và nâng cao tầm nhìn. Mỗi cán bộ hôm nay chính là người kiến tạo tương lai đất nước ngày mai. Đặt lợi ích dân tộc lên trên hết, hành động với tư duy và tầm nhìn mới, chính là con đường chắc chắn để đưa Việt Nam đến cường thịnh và hùng cường.
Tài liệu tham khảo
[1]. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t.5, tr.280
[2]. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập II, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, tr.256-257.
