Trong bối cảnh cả hệ thống chính trị đang khẩn trương chuẩn bị cho Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, yêu cầu đặt ra đối với công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trở nên cấp bách hơn bao giờ hết.
Nếu như trước đây, công tác này thường được nhìn nhận chủ yếu ở góc độ phòng vệ, ngăn chặn, thì nay trong điều kiện đất nước đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng trên các lĩnh vực, nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng có thêm nhiều cơ hội để chuyển từ bị động sang chủ động, từ đối phó sang tạo lập và khẳng định giá trị. Bốn nhóm cơ hội lớn có thể nhận diện rõ từ bối cảnh hiện nay gồm phương diện chính trị, kinh tế – xã hội, công nghệ – truyền thông và đối ngoại – hội nhập quốc tế. Cùng với đó là sự chuyển biến mới về nhận thức xã hội, sự trưởng thành của đội ngũ làm công tác tư tưởng và sự tham gia chủ động của cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ.
Trước hết, thành tựu xây dựng, chỉnh đốn Đảng và củng cố niềm tin xã hội những năm gần đây tạo nên nền tảng vững chắc cho sự đồng thuận tư tưởng. Công cuộc phòng, chống tham nhũng, tiêu cực được triển khai mạnh mẽ, quyết liệt, không có vùng cấm, không có ngoại lệ, xử lý nhiều cán bộ, kể cả cán bộ cấp cao. Theo đánh giá, "công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực được lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, đi vào chiều sâu, đạt bước tiến đột phá và để lại dấu ấn tốt trong toàn xã hội, được cán bộ, đảng viên và nhân dân đồng tình, đánh giá cao, được quốc tế ghi nhận. Đây là kết quả tích cực nhất trong các lần tự chỉnh đốn Đảng từ khi thành lập đến nay"[1]. Sự chuyển biến thực chất đó góp phần củng cố niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, làm tăng sức đề kháng xã hội trước các luận điệu xuyên tạc, hoài nghi, ly gián. Không chỉ dừng lại ở xử lý sai phạm, hệ thống văn bản mới như Kết luận 21-KL/TW ngày 25/10/2021 về xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị, quy định về trách nhiệm nêu gương, kiểm soát quyền lực và đạo đức đảng viên đã hình thành cơ chế bảo vệ tự thân từ bên trong. Đây là "lá chắn chính trị – tư tưởng" có sức thuyết phục cao, tạo thế chủ động, dài hạn cho công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng.
Cùng với yếu tố chính trị, thành tựu phát triển kinh tế – xã hội cũng tạo nên sức mạnh thuyết phục thực tiễn. Nền kinh tế Việt Nam sau đại dịch đã phục hồi tốt, duy trì tăng trưởng ổn định, kim ngạch thương mại tăng cao, đời sống nhân dân từng bước cải thiện, vị thế quốc gia ngày càng được khẳng định. Báo cáo của Chính phủ năm 2024 nêu rõ "kinh tế vĩ mô tiếp tục ổn định, lạm phát được kiểm soát, tăng trưởng kinh tế vượt mục tiêu đề ra, các cân đối lớn bảo đảm, nợ công và bội chi ngân sách trong ngưỡng an toàn; an sinh xã hội được chú trọng và thực hiện hiệu quả" [2]. Thực tiễn đó là minh chứng mạnh mẽ bác bỏ các luận điệu xuyên tạc về con đường phát triển, về tính hiệu quả của hệ thống chính trị và mô hình kinh tế. Khi thành tựu kinh tế – xã hội được nhìn thấy rõ bằng đời sống thực, người dân sẽ tự hình thành niềm tin và tiếng nói phản bác, góp phần tạo ra “sự miễn dịch thông tin” từ cơ sở – cấp độ mà các thế lực thù địch khó tác động trực tiếp.
Sự phát triển mạnh mẽ của chuyển đổi số quốc gia mở ra cơ hội mới trong phương thức tuyên truyền, tương tác và định hướng nhận thức xã hội. Không gian số hôm nay không chỉ là lĩnh vực kỹ thuật mà là không gian tư tưởng – nơi hình thành, lan truyền và xung đột quan điểm. Việc mở rộng hạ tầng số cùng sự phát triển của công nghệ trí tuệ nhân tạo, truyền thông đa nền tảng, báo chí đa phương tiện giúp thông tin chính thống truyền tải nhanh hơn, đa dạng hơn và tương tác tốt hơn. Khi mô hình truyền thông của Đảng và Nhà nước chuyển từ tuyến tính sang tương tác, người dân không chỉ tiếp nhận mà còn có thể đối thoại, bày tỏ chính kiến, từ đó giảm thiểu khoảng trống nhận thức – yếu tố dễ bị lợi dụng để gieo rắc thông tin sai lệch. Nếu chuyển đổi số được khai thác đúng, công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng sẽ từ “truyền đạt một chiều” sang “định hình nhận thức chủ động”, đồng thời tạo điều kiện xây dựng đội ngũ lực lượng nòng cốt đấu tranh tư tưởng trên không gian mạng, nhất là trong giới trẻ.
Vị thế và uy tín quốc tế ngày càng cao của Việt Nam trong những năm qua cũng trở thành nguồn lực quan trọng cho đấu tranh tư tưởng. “Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay” [3]. Việt Nam được đánh giá là quốc gia ổn định chính trị, chủ động và trách nhiệm trong hội nhập, tham gia nhiều sáng kiến quốc tế, đóng góp tích cực cho hòa bình và phát triển toàn cầu. Uy tín đối ngoại không chỉ đem lại lợi ích địa chính trị mà còn tạo giá trị tham chiếu quốc tế cho các luận điểm bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, bác bỏ các xuyên tạc về mô hình xã hội chủ nghĩa, về vấn đề dân chủ, nhân quyền hay tự do tôn giáo – vốn là chủ đề thường xuyên bị lợi dụng. Khi tiếng nói Việt Nam có trọng lượng trên các diễn đàn quốc tế, thì tính chính danh, tính đúng đắn và tính hợp lý của con đường phát triển xã hội chủ nghĩa được cộng hưởng và củng cố từ môi trường bên ngoài.
Một cơ hội quan trọng khác đến từ sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức và trách nhiệm của xã hội đối với nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng. Những phong trào học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, sự chủ động của đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học, nhà báo, cùng với hoạt động ngày càng hiệu quả của Ban Chỉ đạo 35 các cấp đã tạo ra một mạng lưới đấu tranh tư tưởng rộng khắp, linh hoạt và chuyên nghiệp. Đặc biệt, sự dấn thân của thế hệ trẻ – những công dân toàn cầu có tri thức, có khả năng tiếp cận thông tin rộng mở, có bản lĩnh và tinh thần tự tôn dân tộc mạnh mẽ – đang góp phần mở ra diện mạo mới cho đấu tranh tư tưởng. Nếu được định hướng đúng, họ sẽ trở thành "chiến sĩ số" đưa lập luận khoa học, thuyết phục và nhân văn vào các cuộc tương tác, đối thoại, tranh luận đa chiều trên không gian mạng.
Từ các phân tích trên có thể khẳng định rằng nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trước thềm Đại hội XIV đang đứng trước những cơ hội lớn chưa từng có, xuất phát từ thành tựu phát triển của đất nước, từ đổi mới phương thức và công cụ truyền thông, từ tăng trưởng uy tín đối ngoại, và từ chuyển biến tích cực trong ý thức công dân. Những cơ hội này tạo nền tảng quan trọng để Đảng tiếp tục giữ vững thế chủ động trong cuộc đấu tranh tư tưởng, củng cố niềm tin xã hội, tăng cường đồng thuận và thống nhất nhận thức trong toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, góp phần bảo đảm thành công của Đại hội XIV và triển khai các mục tiêu chiến lược trong giai đoạn phát triển mới của đất nước.
Chú thích:
[1] Đặng Văn Dũng (2025), Tiếp tục cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực – Nhân tố cốt lõi bảo đảm thành công trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, Tạp chí Cộng sản điện tử, ngày 23/4/2025.
[2] Chính phủ (2024), Báo cáo tóm tắt kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội năm 2024; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội năm 2025, tr.4-5.
[3] Nguyễn Phú Trọng (2021), Bài phát biểu tại phiên khai mạc Đại hội Đảng lần thứ XIII sáng 26/1/2021.
