1. “Diễn biến hòa bình” và cơ hội chính trị
Nguồn gốc chiến lược “diễn biến hòa bình” là do sau Chiến tranh thế giới thứ hai, chủ nghĩa đế quốc nhận thấy có thể thực hiện một cuộc tấn công bằng các nhân tố gây bất ổn ngay trong lòng CNXH sẽ làm sụp đổ các nước XHCN. Do vậy, cùng với “Chiến tranh lạnh”, chủ nghĩa đế quốc đẩy mạnh cuộc chiến tranh tư tưởng, tuyên truyền chống phá CNXH. Phương thức mới này được gọi là “diễn biến hòa bình” hay “chuyển hóa hòa bình”.
“Diễn biến hòa bình” xuất hiện ở thời kỳ đầu của Chiến tranh lạnh, chỉ âm mưu, thủ đoạn, phương thức hoạt động của các thế lực đế quốc, phản động sử dụng nhằm tạo ra và ủng hộ lực lượng chống đối, phản cách mạng ngay trong lòng các nước xã hội chủ nghĩa, hòng lật đổ chế độ xã hội chủ nghĩa mà không cần can thiệp bạo lực từ bên ngoài. “Diễn biến hòa bình” trải qua ba giai đoạn: Giai đoạn 1 từ những năm 1947-1988 để ngăn chặn sự phát triển của chủ nghĩa xã hội. Giai đoạn 2 từ những năm 1989-1993, “diễn biến hòa bình” gắn liền với chiến lược “vượt trên ngăn chặn” để xóa bỏ chủ nghĩa xã hội. Giai đoạn 3 từ năm 1993 đến nay là giai đoạn đẩy mạnh “diễn biến hòa bình”, tiến hành “Cách mạng màu” hòng xóa bỏ hoàn toàn chủ nghĩa xã hội và các nước “không thân thiện”.
Bản chất thực sự của “diễn biến hòa bình” hiện nay là hoạt động của các thế lực đế quốc tư bản lớn và cường quyền, nhằm vào các nước có chế độ chính trị mà họ coi là không phù hợp với lợi ích của họ, bằng tổng hợp các biện pháp chính trị, quân sự, kinh tế, văn hóa, xã hội, ngoại giao, an ninh… để chuyển hóa chế độ chính trị của các nước này theo một quỹ đạo có lợi cho họ. Bản chất đó thể hiện rõ tính chất phản cách mạng: chính trị phản động, dân tộc chủ nghĩa, toàn cầu hóa, phi vũ trang.
“Diễn biến hòa bình” thời gian gần đây có những biến thái mới. Chủ thể thực hiện chiến lược “diễn biến hòa bình” không chỉ là các thế lực thù địch, các nước đế quốc tư bản mà còn có cả các nước theo chủ nghĩa dân tộc hẹp hòi, bành trướng và bá quyền. Động cơ chính trị của “diễn biến hòa bình” đã chuyển từ hoạt động chống phá về ý thức hệ là chính sang trọng tâm tấn công vì lợi ích dân tộc cục bộ là chính. Mục tiêu chủ yếu của “diễn biến hòa bình” là làm thay đổi nhận thức, gây mơ hồ về tính chất quốc gia, dân tộc, chế độ chính trị của các nước theo hướng có lợi cho chủ nghĩa đế quốc và cường quyền vì lợi ích địa - chính trị và địa - kinh tế thay vì mục tiêu chính trị cực đoan. Phương thức “diễn biến hòa bình” đã chuyển sự chống phá từ bên ngoài vào bên trong các nước sang thúc đẩy các hoạt động chống đối ngay từ bên trong nội địa, nội bộ và tại chỗ là chính. Gây sức ép kinh tế - tài chính và tấn công mạng thông tin là hai phương thức nổi lên của các thế lực thù địch, phản động, cường quyền đối với các nước nhỏ, triệt để lợi dụng mạng xã hội và các tổ chức phi chính phủ để gieo mầm, thúc đẩy “xã hội dân sự”, kích động sự phản kháng của các phần tử chống đối, biểu tình lật đổ chế độ.
“Diễn biến hòa bình” đã được đẩy lên đỉnh cao, đến mức có thể coi là một “công nghệ”, đó là “công nghệ lật đổ”, với kịch bản gồm: hình thành lực lượng đối lập sẵn sàng cho một cuộc bầu cử; đẩy mạnh truyền thông kích động trong các cuộc bầu cử; tẩy chay hoặc không công nhận kết quả bầu cử nếu phe đối lập không chiến thắng; tổ chức cho các đối tượng nhẹ dạ cả tin, những đối tượng chống đối xuống đường, cộng hưởng bởi các phương tiện truyền thông gây ra bạo lực đường phố; can thiệp từ bên ngoài vào với danh nghĩa ủng hộ “những chiến sĩ đấu tranh vì dân chủ” bởi lý do “có gian lận trong bầu cử”; sử dụng công cụ thông tin và ngoại giao gây sức ép với chính quyền mới được bầu và ép buộc từ chức, giải tán, hoặc quốc hội buộc tuyên bố bãi bỏ kết quả bầu cử; tuyên bố thắng lợi và công khai ủng hộ, công nhận chính phủ mới thân phương Tây.
“Diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa là mũi đột phá chiến lược của các thế lực thù địch hòng xóa bỏ chế độ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam, xóa bỏ những giá trị truyền thống tốt đẹp, bản sắc văn hóa của dân tộc Việt Nam. Tùy theo tình hình, thời điểm mà các thế lực thù địch tập trung vào các mục tiêu cụ thể, nhưng về cơ bản đều thông qua tấn công vào hệ tư tưởng, đường lối, quan điểm của Đảng và đời sống văn hóa, tinh thần xã hội Việt Nam để làm rối loạn, mất ổn định chính trị, dao động về tư tưởng, dẫn đến mất phương hướng, tiến tới xóa bỏ, hoặc xa rời, phủ định chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, xóa bỏ chế độ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Họ bôi nhọ, xuyên tạc, vu cáo trắng trợn về một số sự việc; phản ánh một chiều, phiến diện, thổi phồng, bóp méo sự thật; sử dụng các thủ đoạn chiến tranh tâm lý, các kênh truyền thông, nhất là phương tiện truyền thông mới, mạng xã hội, các loại hình văn học, nghệ thuật để tuyên truyền quan điểm sai trái, thù địch. Họ chú ý phát hiện, xây dựng các “ngọn cờ” chống đối ngay trong nội bộ, nội địa ta, coi đây là “nhân lõi” để gây mục ruỗng từ bên trong.
Chủ nghĩa cơ hội có nguồn gốc từ mâu thuẫn giai cấp và cuộc đấu tranh giữa giai cấp vô sản và giai cấp tư sản, giữa hệ tư tưởng vô sản và hệ tư tưởng tư sản, giữa chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa tư bản. Trong phong trào cách mạng vô sản, chủ nghĩa cơ hội chính trị thể hiện sự thỏa hiệp, cải lương, hợp tác vô nguyên tắc, trái với lợi ích cơ bản của giai cấp công nhân và nhân dân lao động. Những người sa vào chủ nghĩa cơ hội tìm cách thỏa hiệp để đứng trung dung giữa những quan điểm đối chọi nhau. Do đó, đối với họ, chỉ luôn là những lời nói bóng gió và giả thiết trống rỗng; là lời nói không đi đôi với việc làm. Chừng nào còn tồn tại cuộc đấu tranh này thì vẫn còn cơ sở cho chủ nghĩa cơ hội tồn tại.
Chủ nghĩa cơ hội “hữu” khuynh sùng bái phong trào tự phát, có tính chất cải lương, thiên về thỏa hiệp, muốn “cải biến” một cách hòa bình chủ nghĩa tư bản thành chủ nghĩa xã hội, từ bỏ cách mạng xã hội chủ nghĩa, từ bỏ đấu tranh giành thắng lợi thực sự về tay giai cấp công nhân. Chủ nghĩa cơ hội “tả” khuynh là sự kết hợp hỗn tạp phương châm cách mạng cực đoan và phiêu lưu dựa trên cơ sở quan niệm duy ý chí về sức mạnh tuyệt đối của bạo lực cách mạng, biến chủ nghĩa Mác thành một giáo lý chết cứng, cứng nhắc, không sáng tạo. Bề ngoài, chủ nghĩa cơ hội “tả” khuynh và “hữu” khuynh có vẻ đối lập nhau nhưng bản chất giống nhau, đều đẩy phong trào công nhân đi đến hy sinh vô ích và thất bại.
Ở nước ta, khi nói đến cơ hội chính trị và các phần tử cơ hội chính trị là chỉ những người có quá trình tham gia hoạt động cách mạng, ít nhiều có công lao đóng góp cho cách mạng, nhưng trong quá trình hoạt động cách mạng vì những điều kiện hoàn cảnh lịch sử khác nhau, lợi ích cá nhân của bản thân họ không được đáp ứng, họ tỏ ra bất mãn, bi quan, dao động, xuất hiện tư tưởng, quan điểm mơ hồ, lệch chuẩn. Chủ nghĩa cơ hội chính trị và những kẻ cơ hội chính trị được Hồ Chí Minh gọi tên là “bọn hoạt đầu”, tồn tại với rất nhiều đặc điểm và rất nguy hiểm, phá hoại Đảng, là kẻ thù phá hoại phong trào cách mạng từ bên trong.
Đối tượng cơ hội chính trị có thể chia thành các nhóm: 1) Nhóm hiện đang làm việc trong các cơ quan của Đảng, Nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội, các cơ quan đoàn thể... được Nhà nước trả lương từ ngân sách nhưng trong cuộc họp nói một đằng, ngoài cuộc họp nói khác, nói một đằng, làm một nẻo... 2) Nhóm đã nghỉ hưu sống bằng lương hưu, thậm chí có người bỏ Đảng, bỏ chế độ hưu, công khai đối lập với Đảng, ra mặt công kích chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, lợi ích của xã hội... 3) Nhóm các phần tử chống đối, bất mãn (có cả những người của hai nhóm trên); các đối tượng có hận thù với cách mạng vẫn nuôi tham vọng phục thù, lợi dụng các yếu tố thời cuộc bất lợi, cấu kết với các thế lực thù địch chống phá sự nghiệp cách mạng. 4) Nhóm là người có uy tín trong cộng đồng dân tộc ít người, chức sắc tôn giáo có tư tưởng chính trị cực đoan, đưa tôn giáo vào chính trị và nuôi dưỡng ý tưởng ly khai, lập nhà nước riêng.
2. Phòng, chống “diễn biến hòa bình” và biểu hiện của chủ nghĩa cơ hội chính trị
“Diễn biến hòa bình” và cơ hội chính trị có mối quan hệ mật thiết, cộng sinh với nhau, nó càng thêm “nhựa sống” khi được những phần tử “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” cộng sức. Đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình”, giữ vững ổn định chính trị, bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ không thể tách rời với đấu tranh không khoan nhượng với các phần tử cơ hội chính trị. Đây phải được xem là một nhiệm vụ chiến lược có ý nghĩa sống còn trong giai đoạn hiện nay.
Trước hết, cần nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp ủy và người đứng đầu tổ chức đảng, chính quyền trong đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình”, cơ hội chính trị. Đặc biệt coi trọng tuyên truyền, giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng; nhận thức đúng đắn về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội; nhạy cảm chính trị, nhận diện rõ âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình”, biểu hiện của chủ nghĩa cơ hội chính trị để chủ động phòng ngừa, kiên quyết đấu tranh ngăn chặn, không để gây ra hậu quả.
Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng, đi đôi với phát huy vai trò, hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nước và các tổ chức chính trị - xã hội trong đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình” và cơ hội chính trị. Tập trung nâng cao năng lực hoạch định đường lối, chính sách và chỉ đạo các hoạt động đấu tranh; xây dựng bộ máy nhà nước, cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện; củng cố, phát huy vai trò của các cấp chính quyền; xây dựng và phát huy vai trò các tổ chức chính trị - xã hội trong đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình”, cơ hội chính trị. Nhanh chóng sàng lọc, phát hiện và sớm đưa ra khỏi bộ máy những phần tử cơ hội chính trị. Tập trung nghiên cứu, hoàn thiện cơ chế tuyển chọn, bố trí sử dụng hợp lý đội ngũ cán bộ; đẩy mạnh và kiên trì giải pháp giáo dục chính trị, tư tưởng, tăng cường quản lý, giám sát cán bộ, đảng viên cả trong và ngoài hệ thống chính trị.
Xây dựng, kiện toàn ban tuyên giáo, ban chỉ đạo 35 các cấp vững mạnh; nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ nòng cốt, huy động đội ngũ trí thức, văn nghệ sỹ, xây dựng “thế trận lòng dân” tham gia đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình”, cơ hội chính trị. Việc thực thi trách nhiệm phải được giám sát bằng quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước, quy tắc chuẩn mực, lương tâm nghề nghiệp.
Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, đấu tranh ngăn chặn tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, tham nhũng, lãng phí; nâng cao tính gương mẫu trong cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu cơ quan, đơn vị. Chú trọng tăng cường kiểm tra, giám sát và công khai kết quả kiểm tra, giám sát, xử lý các khuyết điểm, vi phạm để góp phần đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.
Gắn cuộc đấu tranh ngăn chặn các phần tử cơ hội chính trị với cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, thực thi triệt để nội quy kiểm soát về quyền lực, hoàn thiện hệ thống cơ chế, chính sách, nâng cao trách nhiệm nêu gương của người đứng đầu, của cán bộ, đảng viên. Hơn lúc nào hết, cần tăng cường và đẩy mạnh cuộc đấu tranh phòng, chống chủ nghĩa cá nhân, nghĩa cơ hội chính trị và các phần tử cơ hội trong nội bộ để loại ra khỏi tổ chức đảng.
Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị công nghệ thông tin phục vụ nhiệm vụ đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình”, cơ hội chính trị.Tiếp tục phát triển các giải pháp công nghệ truyền thông; đầu tư các thiết bị kỹ thuật hiện đại phục vụ lực lượng tham gia đấu tranh trên internet, mạng xã hội./.
