Để thực hiện nội dung này, một trong những yêu cầu đặt ra là phải phát huy vai trò của hệ thống chính trị cơ sở trong xây dựng đời sống văn hóa vùng dân tộc thiểu số, tạo nên môi trường văn hóa lành mạnh, phong phú, đa dạng, nâng cao đời sống sinh hoạt tinh thần cho đồng bào.
1. Hệ thống chính trị cơ sở là bộ phận của hệ thống chính trị Việt Nam được xác lập ở cấp xã, phường, thị trấn (gọi tắt là cấp xã). Vai trò của từng tổ chức trong hệ thống chính trị cơ sở trong xây dựng đời sống văn hóa vùng dân tộc thiểu số là khác nhau, được quy định rõ trong các nghị quyết của Đảng, pháp luật của Nhà nước, điều lệ tổ chức và hoạt động của Mặt trận và các tổ chức chính trị - xã hội.
Thứ nhất, là lực lượng quan trọng, trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện việc xây dựng đời sống văn hóa vùng dân tộc thiểu số. Thông qua các hoạt động lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức tuyên truyền, giáo dục của hệ thống chính trị cơ sở sẽ làm cho đồng bào có nhận thức và hành động đúng với chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước đối với việc xây dựng đời sống văn hóa trên địa bàn, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội, đẩy lùi các hiện tượng làm phai nhạt các giá trị văn hóa vùng dân tộc thiểu số.
Thứ hai, là lực lượng trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức quản lý, điều hành hoạt động lễ - hội truyền thống trên địa bàn góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa vùng dân tộc thiểu số. Quản lý, điều hành hoạt động lễ hội truyền thống trên địa bàn là một đòi hỏi khách quan, xuất phát từ yêu cầu chung của mọi quá trình kinh tế - xã hội; từ mặt trái của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; từ đặc điểm, yêu cầu của quá trình thực hiện giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc là một nhiệm vụ khó khăn, phức tạp, lâu dài. Để thực hiện tốt vai trò này, hệ thống chính trị cơ sở cần phải kết hợp với các lực lượng như hệ thống chính trị cấp trên, các đơn vị bộ đội và công an, các chuyên gia, các nhà khoa học, tổ chức, chức sắc của các tôn giáo, đặc biệt là những người có uy tín trong đồng bào vùng dân tộc thiểu số..., góp phần xây dựng đời sống văn hóa ngày càng phong phú, đa dạng.
Thứ ba, là lực lượng có vai trò quan trọng trong tham mưu, đề xuất với cấp trên ban hành và tổ chức thực hiện những chủ trương, chính sách phù hợp, hiệu quả trong xây dựng đời sống văn hóa vùng dân tộc thiểu số, có tác động tích cực để chính sách sát thực tế, đạt hiệu quả cao, tránh dàn trải.
Thứ tư, là lực lượng trực tiếp lãnh đạo, tổ chức đấu tranh chống lại những âm mưu, thủ đoạn chống phá trên lĩnh vực văn hóa ở vùng dân tộc thiểu số. Đây là vấn đề thường xuyên, liên tục và lâu dài và phải dựa trên cơ sở phát huy sức mạnh tổng hợp của tất cả các lực lượng, trong đó hệ thống chính trị cơ sở là lực lượng trung tâm.
2. Thời gian qua, công tác tuyên truyền, giáo dục, vận động đồng bào các dân tộc thiểu số trong thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước về xây dựng đời sống văn hóa vùng dân tộc thiểu số đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức quản lý, điều hành thực hiện các chương trình, kế hoạch, nội dung xây dựng đời sống văn hóa vùng dân tộc thiểu số để khẳng định giá trị văn hóa của vùng dân tộc thiểu số mãi trường tồn, không bao giờ bị phai nhạt, lãng quên theo thời gian, dù trong điều kiện cơ chế thị trường hiện nay có sự giao thoa của nhiều nền văn hóa vùng, miền và bên ngoài tác động vào.
Tham mưu, đề xuất với cấp trên kịp thời ban hành những hướng dẫn phù hợp, hiệu quả trong xây dựng đời sống văn hóa vùng dân tộc thiểu số; nhiều giá trị văn hóa tinh thần của đồng bào dân tộc thiểu số đã được vinh danh, công nhận là những giá trị văn hóa phi vật thể ở tầm quốc gia và quốc tế, Lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức nhân dân đấu tranh làm thất bại âm mưu, thủ đoạn chống phá cách mạng của các thế lực thù địch, phản động, góp phần giữ vững ổn định chính trị, tăng cường quốc phòng - an ninh trên địa bàn. Niềm tin của nhân dân, đồng bào dân tộc thiểu số với Đảng, Nhà nước, chính quyền không ngừng được nâng cao; cảnh giác, đấu tranh có hiệu quả, làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn lợi dụng vấn đề văn hóa, xây dựng đời sống văn, để chia rẽ, kích động gây bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch.
Tuy nhiên, việc phát huy vai trò của hệ thống chính trị cơ sở trong xây dựng đời sống văn hóa vùng dân tộc thiểu số ở nước ta đang gặp không ít khó khăn, thách thức cần phải giải quyết như: công tác quán triệt, tuyên truyền, giáo dục về tầm quan trọng của việc xây dựng đời sống văn hoá ó thời điểm còn lúng túng, chưa kịp thời; nội dung xây dựng đời sống văn hóa còn đơn giản chưa gắn với nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng con người Việt Nam thời kỳ mới... Đây đang là những lực cản với quá trình đổi mới, giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa vùng đồng bào.
Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế trên chủ yếu do một số cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức của hệ thống chính trị cơ sở nhận thức chưa đầy đủ sâu sắc về ý nghĩa tầm quan trọng cảu việc xây dựng đời sống văn hóa vùng dân tộc thiểu số; các cơ chế, chính sách, điều kiện đảm bảo còn nhiều bất cập; trình độ dân trí của đồng bào ở một số nơi chưa thật đồng đều; âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch ngày càng tinh vi, xảo quyệt...
3. Để phát huy vai trò của hệ thống chính trị cơ sở trong xây dựng đời sống văn hóa vùng dân tộc thiểu số ở Việt Nam hiện nay, trước hết cần nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho đội ngũ cán bộ làm công tác văn hóa vùng dân tộc thiểu số. Thường xuyên mở các lớp tập huấn, bồi dưỡng kiến thức và kỹ năng về chuyên ngành cho cán bộ làm công tác văn hóa để giúp họ cập nhật, bổ sung các chủ trương, quan điểm, chính sách mới của Đảng và Nhà nước về văn hóa.
Xây dựng hệ thống chính trị cơ sở trong sạch, vững mạnh, có năng lực, kỹ năng tham gia xây dựng đời sống văn hóa vùng dân tộc thiểu số. Đổi mới nội dung, phương thức hoạt động trong tham gia xây dựng đời sống văn hóa vùng dân tộc thiểu số của hệ thống chính trị cơ sở, cụ thể hóa các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật Nhà nước thành những mục tiêu, phương hướng, kế hoạch, chương trình hành động phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh cụ thể. Xây dựng môi trường, thiết chế văn hoá ở cơ sở lành mạnh để xây dựng đời sống văn hóa vùng dân tộc thiểu số ngày càng phong phú, đa dạng, góp phần ngăn chặn và hạn chế những tác động, ảnh hưởng của văn hóa độc hại xâm nhập vào cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên, trực tiếp làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch lợi dụng mặt trái của nền kinh tế thị trường chống phá cách mạng nước ta./.
