Từ Âu, Mỹ…
Tại Anh, vào năm 2022, chính phủ nước này đã khởi động quỹ Levelling Up Parks Fund với tổng ngân sách gần 12 triệu USD, nhằm xây mới hoặc nâng cấp hơn 100 công viên ở các khu vực đô thị thiếu không gian xanh. 85 khu vực tại Anh được nhận tài trợ từ quỹ này.
Người dân ngắm hoa anh đào tại công viên Ueno ở Tokyo, Nhật Bản. Ảnh: TRIP TO JAPAN
Theo trang gov.uk, người dân, đặc biệt là những người không có vườn, sẽ được tiếp cận không gian xanh làm tăng chất lượng sống. Các hội đồng thành phố hoặc thị trấn sẽ được quyền lựa chọn vị trí và tính đặc thù của các công viên xây mới hoặc cải tạo, qua đó giúp các không gian xanh mang những nét độc đáo, riêng biệt cho từng cộng đồng.
Ở Pháp, nơi có truyền thống đầu tư vào mảng xanh, đặc biệt trong những năm gần đây, khi biến đổi khí hậu diễn biến phức tạp. Một nghiên cứu cho thấy, trung bình 4%-5% ngân sách đô thị ở Pháp được chi cho các dịch vụ về mảng xanh của đô thị. Ở cấp quốc gia, Văn phòng Đa dạng sinh học Pháp (OFB) cho biết, các khu bảo tồn thiên nhiên nước này bao phủ 21% diện tích đất liền và 23,5% diện tích mặt nước.
Riêng ở thủ đô Paris, chính quyền thành phố đã phát hành “trái phiếu khí hậu” năm 2015 nhân dịp thành phố đăng cai Hội nghị lần thứ 21 Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP21). Tổng giá trị của trái phiếu là 300 triệu EUR, với thời hạn đến tháng 5-2031. Các nhà đầu tư nhận được lãi suất 1,75%/năm. 20% số tiền huy động được từ “trái phiếu khí hậu” được dành riêng cho các dự án thích ứng, trong khi phần còn lại tài trợ cho các hành động giảm thiểu biến đổi khí hậu của Paris. Hai dự án với mục tiêu thích ứng với biến đổi khí hậu đã được triển khai, với mục tiêu trồng 20.000 cây trong thành phố và xây dựng 30ha công viên mới.
Trong khi đó, tại Mỹ, chính quyền liên bang duy trì nhiều chương trình quy mô lớn nhằm hỗ trợ chính quyền địa phương tạo dựng công viên và không gian giải trí. Một ví dụ điển hình là Outdoor Recreation Legacy Partnership Program (ORLP - tạm dịch Chương trình Đối tác di sản giải trí ngoài trời) do Cục Công viên quốc gia (NPS) điều hành, sử dụng nguồn Quỹ Bảo tồn đất và nước (LWCF). Năm 2024, Bộ Nội vụ Mỹ công bố khoản đầu tư kỷ lục 254,68 triệu USD để hỗ trợ 54 dự án công viên tại 24 bang, tập trung ở các khu vực đô thị thiếu không gian xanh.
Trước đó, năm 2022, chương trình này cũng đã cấp hơn 192 triệu USD cho các dự án công viên cộng đồng. Nhờ vậy, các đô thị Mỹ có thêm nhiều diện tích không gian xanh mới, giúp cư dân tiếp cận thiên nhiên ngay trong lòng thành phố. Cựu Bộ trưởng Nội vụ Mỹ Deb Haaland (dưới thời chính quyền Tổng thống Joe Biden) từng nhấn mạnh “mọi người đều xứng đáng được hưởng thụ những lợi ích mà thiên nhiên đem lại” và khẳng định “việc hỗ trợ các cộng đồng được hưởng lợi từ ORLP là ưu tiên hàng đầu của chính quyền”.
… sang Á
Tại Nhật Bản, hệ thống Công viên quốc gia chính phủ có nhiều công viên rộng đến hàng trăm hécta. Bên cạnh đó, Nhật Bản thúc đẩy mô hình hợp tác công - tư (PPP) trong phát triển “công viên tầng cao” hay “không gian xanh cảng biển”, vừa giải quyết thiếu đất, vừa tận dụng hạ tầng sẵn có. Chính phủ còn khuyến khích các đô thị tích hợp công viên vào quy hoạch phát triển đô thị thông minh, coi đây là công cụ tăng khả năng chống chịu thiên tai và cải thiện sức khỏe cộng đồng.
Hàn Quốc là một trong những quốc gia có chính sách mở rộng không gian xanh đô thị mạnh mẽ nhất châu Á. Tiêu biểu là thủ đô Seoul với những dự án như sáng kiến Garden City Seoul, hay Vườn bách thảo Seoul, đặt mục tiêu phủ xanh toàn thành phố. Trong giai đoạn 2009-2022, diện tích công viên của Seoul tăng từ 168,16km2 lên 172,68km2, tương đương hơn 27m2/người. Về quy hoạch, Seoul cũng mở rộng khái niệm công viên, bao gồm cả không gian xanh trên mái nhà hay các công trình nhân tạo, tối ưu hóa quỹ đất trong đô thị. Dự kiến đến cuối năm 2025, thành phố sẽ hoàn thành 6 vườn trên mái nhà mới, bao gồm cả các tòa nhà công cộng và tư nhân, với tổng diện tích 2.227m2. Chính quyền thành phố hỗ trợ lên đến 70% chi phí xây dựng cho các tòa nhà tư nhân tham gia chương trình này.
Còn Singapore thì chưa dừng lại ở hơn 400 công viên và 4 khu bảo tồn thiên nhiên. Theo Kế hoạch Xanh Singapore 2030, từ nay đến năm 2030, quốc gia Đông Nam Á này dự kiến sẽ hoàn thành hơn 25 công viên mới, với tổng diện tích hơn 170ha. Các công viên sẽ bao gồm những khu vườn trị liệu và không gian xanh đa chức năng, phục vụ nhu cầu giải trí và nâng cao sức khỏe cộng đồng. Từ năm 2009, Singapore đã triển khai sáng kiến Skyrise Greenery, khuyến khích việc phủ xanh mái nhà và các bức tường xanh. Đến nay, hơn 100ha mái nhà đã được phủ xanh, với mục tiêu đạt 200ha vào năm 2030. Các không gian xanh không chỉ giúp giảm nhiệt độ đô thị mà còn tạo môi trường sống trong lành và đẹp mắt.
