Nơi vua Bảo Đại trao ấn kiếm thoái vị

Lầu Ngũ Phụng ở phía trên Ngọ Môn, cửa chính dẫn vào hoàng thành Huế, được xây dựng năm 1833 dưới thời vua Minh Mạng. 80 năm trước, ngày 30/8/1945, tại đây vua Bảo Đại đã trao ấn kiếm cho đại diện Chính phủ Lâm thời Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và tuyên bố thoái vị trước nhân dân.

Phía dưới lầu Ngũ Phụng có 5 cửa, ở giữa là Ngọ Môn, hai cửa hai bên gọi là tả Giáp môn, hữu Giáp môn, hai cửa Khuyết môn tả, hữu.

80 năm trước, ngay trước cửa chính của lầu Ngũ Phụng, trong trang phục áo dài khăn đóng, vua Bảo Đại đã trao ấn kiếm cho ông Trần Huy Liệu cùng hai thành viên khác gồm ông Nguyễn Lương Bằng và Cù Huy Cận, đại diện cho phái đoàn của Chính phủ cách mạng lâm thời bấy giờ.

Vua Bảo Đại đọc chiếu thoái vị với câu nói nổi tiếng: "Trẫm thà làm dân một nước độc lập còn hơn làm vua một nước nô lệ". Sự kiện này chấm dứt 143 năm tồn tại của triều đại phong kiến cuối cùng Việt Nam (1802-1945).

Trong chiến tranh, lầu Ngũ Phụng bị hư hại nặng. Đặc biệt, Tết Mậu Thân 1968, một phần lầu Ngũ Phụng gần như bị sụp đổ do bom đạn.

Năm 2012, Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế đại trùng tu lầu Ngũ Phụng với tổng kinh phí gần 80 tỷ đồng. Sau 8 năm đóng cửa, năm 2021 công trình hoàn thành, trả lại vẻ đẹp ban đầu.

Mái tầng trên lầu Ngũ Phụng được chia thành 9 bộ với nhiều hình chim phụng trang trí ở bờ nóc, bờ quyết. Bộ mái chính giữa được lợp ngói ống màu vàng, các mái còn lại lợp mái ngói ống màu xanh.

Lầu Ngũ Phụng cao hai tầng, kết cấu bộ khung hoàn toàn bằng gỗ lim với 100 cột. Mái tầng dưới nối liền nhau, chạy vòng quanh để che cho phần lan can quanh lầu.

Lan can lầu được trang trí bằng ngói ống màu vàng. Nhiều du khách ngồi trên lầu Ngũ Phụng có thể quan sát Kỳ Đài, điện Thái Hòa, hồ Thái Dịch.

Hệ thống đèn lồng bằng gỗ được sơn son thếp vàng, khắc họa hình tượng chim phụng, rồng.

Bên trong lầu Ngũ Phụng có nhiều cột gỗ lim được sơn son thếp vàng, vẽ hình rồng. Ngày nay, khu vực này trưng bày các hiện vật triều Nguyễn, tổ chức các cuộc triển lãm phục vụ du khách tham quan.

Các ấn triện dưới triều Nguyễn được phục chế bằng chất liệu gốm, đang trưng bày ở lầu Ngũ Phụng. Nhiều du khách tham quan lầu Ngũ Phụng bày tỏ thích thú khi thấy ấn triện được phục chế tinh xảo.

Hai bên lầu Ngũ Phụng đặt chuông đồng và trống, giống triều Nguyễn. Xưa kia, chuông và trống đánh lên để thông báo giờ chầu, phục vụ các lễ lớn ở khu vực Ngọ Môn.

Đứng ở lầu Ngũ Phụng, du khách có thể quan sát điện Thái Hòa ở phía sau và Kỳ Đài ở phía trước. Những ngày này, lầu Ngũ Phụng được nhiều người dân và du khách tham quan.

Lầu Ngũ Phụng nhìn từ bên ngoài đường 23 tháng 8. Khu vực phía trước cửa Ngọ Môn là nơi 80 năm trước người dân Huế đã mít tinh, đứng chật kín theo dõi lễ thoái vị của vua Bảo Đại.