Trong tiến trình hội nhập và đổi mới toàn diện, văn hóa nghệ thuật không chỉ song hành cùng lịch sử dân tộc mà còn giữ vai trò then chốt trong việc hình thành tư tưởng con người. Chính vì vậy, nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên lĩnh vực này càng trở nên cấp thiết, đảm bảo định hướng chính trị vững vàng cho sự phát triển của văn hóa nước nhà.

Văn hóa nghệ thuật có vai trò to lớn trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Ảnh: qdnd.vn

Trải qua 4000 năm lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc, văn hóa nghệ thuật luôn song hành và đóng vai trò to lớn trong đời sống xã hội cũng như sự phát triển của đất nước. Trong thời kỳ đổi mới, văn hóa nghệ thuật tiếp tục phát huy vai trò quan trọng trong việc phát triển tư tưởng, hình thành ý chí của con người, xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, ý thức dân tộc, trách nhiệm công dân, năng lực sáng tạo và thẩm mỹ.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói:“Văn hóa nghệ thuật cũng là một mặt trận, anh chị em văn nghệ sĩ là chiến sĩ trên mặt trận ấy”. Nhận thức rõ việc phát triển văn hóa nghệ thuật phải gắn với nhiệm vụ chính trị, tư tưởng, Đảng ta đã có nhiều nghị quyết, quyết định quan trọng tập trung xây dựng và phát triển văn hóa nghệ thuật như: Nghị quyết số 04-NQ/HNTW Hội nghị lần thứ tư BCHTW Đảng (Khóa VII); Nghị quyết số 03-NQ/TW của BCHTW tại Hội nghị Trung ương 5 (khóa VIII); Nghị quyết số 23-NQ/TW của Bộ Chính trị; Nghị quyết số 33-NQ/TW Hội nghị lần thứ 9 BCHTW Đảng (khóa XI).

Đánh giá những kết quả đạt được về phát triển văn hóa trong thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII, Đảng ta đã nhận định, chúng ta đã: “Nhận thức đầy đủ hơn về vai trò và tầm quan trọng của văn hoá trong phát triển bền vững. Thể chế, chính sách và nguồn lực đầu tư cho phát triển văn hoá được tăng cường. Hệ thống thiết chế văn hoá được quan tâm xây dựng và phát huy. Các hoạt động văn hoá, sản phẩm văn hoá, nghệ thuật ngày càng đa dạng, phong phú.”[1]

Trong thời gian qua, đời sống văn hóa nghệ thuật đất nước có nhiều điểm mới với những bước phát triển vững chắc, thu được nhiều thành tựu. Nhiều giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc được phát huy, làm mới, kết hợp trong các sản phẩm văn hóa nghệ thuật hiện đại tạo được sự quan tâm đặc biệt của đông đảo khán giả, lan tỏa sâu rộng tinh thần dân tộc, tình yêu quê hương đất nước đến các tầng lớp nhân dân. Quá trình giao lưu với các nền văn hóa thế giới đã được thực hiện có chọn lọc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại, góp phần làm phong phú thêm bản sắc văn hóa Việt Nam. Giới văn nghệ sĩ ngày càng phát huy tính chủ động, sáng tạo trong hoạt động sáng tác ở trên mọi loại hình nghệ thuật.

Trên mặt trận đấu tranh tư tưởng, nhiều các tác phẩm ở các loại hình nghệ thuật đã phản ánh một cách chân thực những thói hư, tật xấu, mặt trái của xã hội, đồng thời lan tỏa những nét đẹp trong truyền thống nhân văn của dân tộc. Thể hiện quan điểm kiên quyết đấu tranh với các luận điệu sai trái, thù địch góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Trong điều kiện phát triển hiện đại của công nghệ truyền thông, các tác phẩm, các giá trị nội hàm của văn học nghệ thuật càng được lan tỏa mạnh mẽ, rộng rãi, củng cố thêm niềm tin của quần chúng nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng trong sự nghiệp đổi mới đất nước.

Để có được những thành quả như trên, các cấp bộ ngành, các địa phương đã chú trọng vào việc xây dựng hệ thống chính sách văn hóa làm nền tảng cho mọi hoạt động văn hóa, nghệ thuật; chủ động tìm tòi, đổi mới, vận dụng nhiều biện pháp, phương thức, hình thức sáng tạo trong việc tuyên truyền và giữ vững nền tảng tư tưởng của Đảng; triển khai nhiều hoạt động văn hóa nghệ thuật đồng bộ và hiệu quả để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.

Trước hết phải kể đến việc nâng cao vai trò của các tổ chức văn hóa nghệ thuật thông qua hoạt động trực tiếp sáng tác, sáng tạo cũng như truyền tải các giá trị văn hóa nghệ thuật. Trong các dịp lễ lớn, sự kiện lịch sử quan trọng của dân tộc như Lễ kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025), Lễ diễu binh, diễu hành quy mô lớn cấp quốc gia, kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công (19/8/1945 - 19/8/2025) và Quốc khánh Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2025), các chương trình nghệ thuật, concert quốc gia với chủ đề cách mạng được tổ chức hoành tráng, chỉn chu với nhiều tiết mục đặc sắc, ấn tượng, tạo dấu ấn đậm nét trong lòng công chúng, nhắc nhở, khơi dậy niềm tự hào về truyền thống lịch sử hào hùng của dân tộc, niềm tin tuyệt đối với sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước. Bên cạnh đó, các tổ chức trên còn đóng vai trò là cầu nối trong việc giáo dục tư tưởng, nâng cao nhận thức cho quần chúng nhân dân trên lĩnh vực văn hóa.

Cùng với đó là việc tổ chức các sự kiện văn hóa, triển lãm văn hóa, nghệ thuật truyền thống, tạo không gian văn hóa mới, lành mạnh, lan tỏa các nét đẹp của văn hóa dân tộc, quảng bá, thu hút đông đảo sự quan tâm của nhân dân, phối kết hợp tuyên truyền trực tiếp, giáo dục chính trị tư tưởng cho các tầng lớp quần chúng nhân dân.

Đồng thời, các cấp bộ ngành cũng đã tăng cường sử dụng công nghệ số, ứng dụng công nghệ thông tin nhằm mở rộng phạm vi, đối tượng tuyên truyền bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, phát huy hiệu quả công tác truyền thông, định hướng dư luận xã hội.

Tuy nhiên, hoạt động văn học nghệ thuật thời gian qua vẫn còn những hạn chế và thách thức. Một bộ phận văn nghệ sĩ có biểu hiện suy thoái về tư tưởng, bị các thế lực thù địch lợi dụng để tuyên truyền chống phá. Bên cạnh đó, thể chế và môi trường sáng tạo chưa thực sự khơi dậy được tiềm năng của đội ngũ văn nghệ sĩ. Đặc biệt, các thế lực thù địch đang triệt để lợi dụng không gian mạng và sự thiếu cảnh giác của một bộ phận người dùng mạng xã hội để xuyên tạc chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước.

Để nâng cao hiệu quả vai trò của văn hóa nghệ thuật trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch giai đoạn hiện nay, chúng ta cần xác định những phương hướng giải pháp đồng bộ. 

Trước hết, cần có định hướng rõ ràng, xuyên suốt, tuyên truyền sâu rộng đến đội ngũ cán bộ quản lý về tư tưởng của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước trong việc đổi mới phương thức quản lý, lãnh đạo trong các hoạt động văn hóa nghệ thuật. Song song với đó cần thực hiện tốt công tác phát hiện, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý tham mưu trong lĩnh vực văn học, nghệ thuật có đủ điều kiện, tiêu chuẩn, uy tín, năng lực chuyên môn đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.[2] Nâng cao năng lực cán bộ lãnh đạo, quản lý về văn hoá và phát triển con người.[3]

Cùng với đó, cần tiếp tục tăng cường đầu tư đào tạo tài năng văn học, nghệ thuật; xây dựng đội ngũ văn nghệ sĩ phát triển toàn diện; có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức nghề nghiệp và trình độ chuyên môn cao, có khát vọng cống hiến cho đất nước. Quá trình này đòi hỏi phải ưu tiên phát triển các cơ sở đào tạo văn hoá, nghệ thuật; có chính sách hỗ trợ các bộ môn nghệ thuật truyền thống; có cơ chế, chính sách bảo tồn, truyền bá, phát huy các loại hình văn học, nghệ thuật cổ truyền của dân tộc; phát huy vai trò của các nghệ nhân trong việc thực hành, phổ biến và truyền dạy văn hóa, văn nghệ dân gian trong hoạt động đào tạo nghệ thuật.

Một trong những giải pháp quan trọng là tăng cường nguồn lực xây dựng và phát triển văn hóa nghệ thuật, bảo đảm hài hòa, tránh lãng phí. Tập trung rà soát, bổ sung, hoàn thiện chính sách, pháp luật về văn học, nghệ thuật; bảo đảm phù hợp với định hướng phát triển và yêu cầu thực tiễn.[4] Ngoài ra, cần đẩy mạnh công tác truyền thông, các hoạt động tuyên truyền, đưa văn hóa nghệ thuật đến gần hơn với quần chúng nhân dân, từ đó nâng cao nhận thức về giá trị tư tưởng của các tác phẩm văn học, nghệ thuật trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.

Không chỉ dừng lại ở trong nước, cần xây dựng kế hoạch giao lưu, hợp tác quốc tế; chú trọng liên kết, trao đổi về đào tạo, bồi dưỡng tài năng văn học, nghệ thuật; tạo điều kiện thuận lợi cho đội ngũ văn nghệ sĩ hợp tác, giao lưu, tiếp cận với các xu hướng, sản phẩm văn học, nghệ thuật mới, tiến bộ trên thế giới.

Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên lĩnh vực văn hóa nghệ thuật là nhiệm vụ chiến lược đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, nghệ sĩ và nhân dân. Sức mạnh của khối đại đoàn kết ấy, dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, sẽ là bệ phóng vững chắc để văn hóa nghệ thuật nước nhà vươn lên những tầm cao mới, đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp đổi mới đất nước.

Tài liệu tham khảo: 

[1] Đảng Cộng sản Việt Nam (2025), Dự thảo báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XIII tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng (bản ngày 14/10/2025, xin ý kiến nhân dân), https://xaydungchinhsach.chinhphu.vn/toan-van-du-thao-cac-van-kien-dai-hoi-xiv-cua-dang-119251015163630117.htm

[2] Bộ Chính trị (2024), Kết luận số 84-KL/TW ngày 21/06/2024 tiếp tục thực hiện nghị quyết số 23-NQ/TW của Bộ Chính Trị khoá X về tiếp tục xây dựng và phát triển văn học, nghệ thuật trong thời kỳ mới, https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Van-hoa-Xa-hoi/Ke-hoach-84-KL-TW-2024-tiep-tuc-thuc-hien-Nghi-quyet-23-NQ-TW-phat-trien-van-hoc-nghe-thuat-615213.aspx

[3] Đảng Cộng sản Việt Nam (2025), Dự thảo báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XIII tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng (bản ngày 14/10/2025, xin ý kiến nhân dân), https://xaydungchinhsach.chinhphu.vn/toan-van-du-thao-cac-van-kien-dai-hoi-xiv-cua-dang-119251015163630117.htm

[4] Bộ Chính trị (2024), Kết luận số 84-KL/TW ngày 21/06/2024 tiếp tục thực hiện nghị quyết số 23-NQ/TW của Bộ Chính Trị khoá X về tiếp tục xây dựng và phát triển văn học, nghệ thuật trong thời kỳ mới, https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Van-hoa-Xa-hoi/Ke-hoach-84-KL-TW-2024-tiep-tuc-thuc-hien-Nghi-quyet-23-NQ-TW-phat-trien-van-hoc-nghe-thuat-615213.aspx