Chiến tranh không gian mạng

(VNTV). Câu hỏi: Xin Ban biên tập cho biết đặc điểm của chiến tranh không gian mạng.

Trả lời:

* Khái niệm chiến tranh không gian mạng

Chiến tranh không gian mạng là hành động của một quốc gia tấn công, xâm nhập vào hệ thống máy tính của một quốc gia khác nhằm mục đích phá hủy các hệ thống và mạng lưới máy tính xung yếu (trong lĩnh vực tài chính, năng lượng, giao thông vận tải, cung cấp nước sạch, y tế, quân sự…); khai thác những thông tin bí mật quốc gia nhằm phục vụ cho mục tiêu phá hoại hệ thống chính trị, kinh tế và xã hội, tác động đến tâm lý của người dân, gây ra bất ổn trong xã hội và nhà nước của đối phương.

Trong Luật Quốc phòng năm 2018, mặc dù không trực tiếp nói đến chiến tranh không gian mạng nhưng Luật cũng chỉ rõ, chiến tranh thông tin là một loại hình thái chiến tranh, bao gồm các hoạt động, biện pháp để vô hiệu hóa hệ thống thông tin của đối phương và bảo vệ hệ thống thông tin của Việt Nam. Chiến tranh thông tin chính là hình thái chiến tranh không gian mạng.

* Đặc điểm của chiến tranh không gian mạng

Một là, chiến tranh không gian mạng là một dạng đặc biệt của “hình thái chiến tranh thông tin”, diễn ra cả trong thời bình và thời chiến trên tất cả các lĩnh vực chính trị, tư tưởng, kinh tế, xã hội, khoa học, công nghệ, quốc phòng, an ninh, đối ngoại. Cuộc chiến tranh không gian mạng diễn ra lâu dài, phức tạp.

Hai là, chiến tranh không gian mạng có phạm vi tác chiến chủ yếu diễn ra trên không gian mạng, các biên giới truyền thống bị xóa nhòa. Chiến tranh không gian mạng có thể gây ra một loại phá hoại chưa từng có, mang tính chất xã hội, tính chất hệ thống. Do đó, phạm vi chiến trường của chiến tranh không gian mạng vừa vô hình, vừa rộng lớn. Hơn nữa, chiến tranh không gian mạng mở ra bức tranh về một hình thái chiến tranh hoàn toàn mới, trong đó không gian tác chiến từ trên biển, trên bộ, trên không như truyền thống mở rộng sang không gian mạng và không gian điện từ trường, từ chiến trường hữu hình chuyển sang chiến trường vô hình, không còn bị hạn chế về không gian địa lý. Trong chiến tranh không gian mạng, việc phân biệt các nguồn đe dọa sẽ gặp nhiều khó khăn. Khó có thể xác định ai là kẻ tấn công, ai là người bị tấn công bởi các luồng thông tin đan xen nhau, không phân chia ranh giới, không rõ nơi xuất phát.

Ba là, chiến tranh không gian mạng có chi phí tham chiến thấp hơn đáng kể so với các hình thức chiến tranh truyền thống. Khác với các công nghệ vũ khí truyền thống, các hệ thống thông tin và khả năng tiếp cận nhiều mạng thông tin quan trọng là điều kiện tiên quyết trong chiến tranh thông tin trên mạng. Đối phương có thể chỉ sử dụng một lực lượng nhỏ, thậm chí một chuyên gia tin học trình độ cao bí mật thâm nhập vào mạng của bên kia tiến hành sao chép, làm sai lệch, giả mạo các thông tin, lây lan virus để thực hiện tác chiến “phi đối xứng”.

Bốn là, hoạt động cảnh báo, phát hiện sớm dấu hiệu chiến tranh không gian mạng rất khó khăn, dễ nhầm lẫn với tấn công mạng đơn thuần. Hiện nay, vẫn chưa có một hệ thống cảnh báo chiến thuật tương xứng để phân biệt các cuộc chiến tranh không gian mạng với loại hình tấn công mạng, hoạt động gián điệp hoặc các sự cố ngẫu nhiên trong không gian mạng. Việc xác định một hành động tác chiến không gian mạng là hoạt động tấn công đơn thuần của tin tặc tự do hay là dấu hiệu của một cuộc chiến tranh không gian mạng gặp rất nhiều khó khăn, dễ nhầm lẫn do đặc điểm, tính chất, cách thức tiến hành của một cuộc tấn công tin tặc và cuộc chiến tranh không gian mạng hầu như không có sự khác biệt lớn.

Năm là, mức độ ảnh hưởng của chiến tranh không gian mạng với một quốc gia có cơ sở hạ tầng thông tin càng phát triển thì khả năng bị tổn hại càng lớn. Nhờ các công cụ tác chiến không gian mạng, các mục tiêu ở rất xa cũng dễ dàng bị tấn công như các mục tiêu ngoài chiến trường. Đặc biệt, các hệ thống điều khiển kết nối mạng phức hợp đã tạo ra một loạt các mục tiêu chiến lược mới có lợi cho các đối thủ tiềm tàng. Đối phương có thể thực hành tấn công, đột nhập vào mạng để đánh cắp thông tin, vô hiệu hóa hệ thống thông tin. Do đó, quốc gia nào có cơ sở hạ tầng thông tin phát triển thì có thể trở thành mục tiêu bị tấn công trong một cuộc chiến tranh không gian mạng với mức độ thiệt hại lớn./.

BBT