Chủ đề Đại hội XIII được xác định là: “Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; phát huy ý chí, khát vọng, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc kết hợp với sức mạnh thời đại; đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, phát triển nhanh và bền vững đất nước; bảo vệ vững chắc Tổ quốc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định; phấn đấu đến giữa thế kỷ XXI nước ta trở thành nước phát triển, theo định hướng xã hội chủ nghĩa”.
Có thể nhận thấy, chủ đề của Đại hội là sự kết hợp 5 thành tố về Đảng, dân tộc, công cuộc đổi mới, về sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc và mục tiêu phấn đấu. So với Đại hội XII, chủ đề Đại hội XIII có nhiều điểm mới, trong đó điểm mới được nhiều người chú ý đến là khát vọng phát triển đất nước.
Đúng như một số chuyên gia khẳng định, khát vọng phản ánh niềm ao ước, mong muốn thiết tha của con người về những điều lớn lao, tốt đẹp ở phía trước.Khát vọng tuy là trạng thái tinh thần nhưng có sức mạnh chuyển hóa thành hành động. Nó chính là động lực tinh thần to lớn giúp cho chủ thể vượt qua mọi khó khăn, thử thách để đạt được mục tiêu đề ra. Khát vọng phát triển của một dân tộc là sự cộng hưởng những khát vọng vươn lên của cộng đồng, của con người cùng quốc gia-dân tộc, tạo thành nguồn năng lượng nội sinh to lớn và có sức mạnh vô song.
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng
Khát vọng dân tộc trong dự thảo văn kiện Đại hội XIII của Đảng là khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc với mục tiêu đến giữa thế kỷ XXI, Việt Nam trở thành nước phát triển, theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Lịch sử đã cho thấy đất nước ta đã trải qua biết bao khó khăn, thử thách bởi thiên tai, địch họa, nghèo nàn, lạc hậu nhưng chúng ta đã vượt lên và chiến thắng bằng khát vọng dân tộc.Đúng như dự thảo Văn kiện Đại hội XIII khẳng định: “Nhìn lại 35 năm thực hiện công cuộc đổi mới, 30 năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, lý luận về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta ngày càng được xác định rõ hơn và từng bước được hiện thực hóa. Đất nước đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, phát triển mạnh mẽ, toàn diện so với những năm trước đổi mới. Đời sống nhân dân cả về vật chất và tinh thần được cải thiện rõ rệt. Đất nước chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín như ngày nay”.
Với những thành tựu to lớn ấy, khát vọng phát triển đất nước càng cần được thổi bùng lên hơn lúc nào hết để cả dân tộc cùng chung tay thực hiện những mục tiêu phát triển cao hơn - phát triển vì đất nước phồn vinh, hạnh phúc. Vì thế, việc Đảng ta đưa vấn đề khát vọng phát triển đất nước vào dự thảo văn kiện Đại hội XIII là phù hợp với xu thế tất yếu. Nếu toàn dân tộc cùng thống nhất một ý chí, một khát vọng vươn lên thì mọi mục tiêu đều có thể đạt được.
Khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc không phải là một ảo tưởng xuất phát từ ý muốn chủ quan, duy ý chí, mà là một khát vọng bắt nguồn từ niềm tin vững chắc vào cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín của đất nước sau 35 năm tiến hành công cuộc đổi mới. Ngoài ra, khát vọng đó còn xuất phát từ những kinh nghiệm và bản lĩnh của Đảng ta trong quá trình lãnh đạo sự nghiệp cách mạng của toàn dân tộc trong hơn 90 năm qua. Hơn nữa, khát vọng phát triển đất nước còn được bồi đắp trên cơ sở phân tích, dự báo, lường đoán kỹ lưỡng những thời cơ, thuận lợi có thể nắm bắt, phát huy; đồng thời tỉnh táo cân nhắc, tính toán những khó khăn, thách thức bên ngoài, những yếu kém, trở ngại bên trong và ý chí quyết tâm khắc phục khó khăn, chủ động ứng phó với nguy cơ, chuyển hóa nguy cơ thành vận hội phát triển đất nước.
Khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc trong dự thảo văn kiện Đại hội XIII gắn liền với quá trình xây dựng và phát huy hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa và giá trị chuẩn mực, cùng sức mạnh con người Việt Nam trong thời kỳ mới. Khát vọng đó có sự kết hợp hài hòa giữa lợi ích của dân tộc (đất nước phồn vinh) và lợi ích của nhân dân (nhân dân hạnh phúc). Đây là sự bổ sung kịp thời của Đảng vào chủ đề Đại hội, tạo thành nội lực tinh thần to lớn giúp cho toàn dân tộc ta tiếp tục vượt qua những khó khăn, thử thách để thực hiện được những mục tiêu cao đẹp trong thời gian tới.
