• Tin tức
  • Góc nhìn đa diện
  • Việt Nam hôm nay
  • Câu chuyện Lịch sử
  • Vì Việt Nam cường thịnh
  • Diễn đàn địa phương
  • Kho tàng tri thức
  • Góc trẻ
  • Vấn đề quốc tế
  • Văn hóa - Nghệ thuật
  • Điểm sách
  • Tương tác
TIN MỚI
Tìm kiếm
Câu chuyện Lịch sử

Khoán 10 - làn gió mới cho sản xuất nông nghiệp

05:37 PM - 05/04/2021 116

Trong những năm cuối thập kỷ 80 thế kỷ XX, Việt Nam chạm đáy khủng hoảng kinh tế-xã hội. Lương thực, thực phẩm trở thành vấn đề cấp bách. Sau 8 năm mang lại nét tươi mới cho sản xuất nông nghiệp, Khoán 100 đã không còn tác dụng thúc đẩy sản xuất. Việc chuyển đổi cơ chế quản lý kinh tế nông nghiệp cần được đẩy mạnh hơn nữa. Trong bối cảnh đó, Khoán 10 ra đời, thực sự mang lại làn gió mới cho sản xuất nông nghiệp Việt Nam, góp phần đưa đất nước thoát khỏi khủng hoảng kinh tế -xã hội 8 năm sau đó

Nghị quyết 10 - những nội dung cơ bản

Thực hiện chủ trương đổi mới về kinh tế của Đại hội VI, trên cơ sở tổng kết thực tiến, ngày 5/4/1988, Bộ Chính trị khóa VI ban hành Nghị quyết số 10-NQ/TW Về đổi mới quản lý kinh tế nông nghiệp. Nghị quyết nêu rõ quan điểm cơ bản của Đảng về quản lý nông nghiệp: Coi hợp tác xã như đơn vị kinh tế tự quản, hộ nông dân là đơn vị kinh tế tự chủ, nhận khoán với hợp tác xã. Bộ Chính trị nêu rõ: Đổi mới quản lý kinh tế nông nghiệp nhằm khắc phục các nhược điểm, sai lầm trong các chính sách lớn đối với nông nghiệp và phải đạt các yêu cầu: Thực sự giải phóng sức sản xuất; gắn sắp xếp, tổ chức lại sản xuất với cải tạo xã hội chủ nghĩa, tăng cường cơ sở vật chất - kỹ thuật, đưa tiến bộ khoa học vào sản xuất nông nghiệp; phát huy mọi tiềm năng của các thành phần kinh tế; Giải quyết đúng đắn các mối quan hệ về lợi ích, nhất là đảm bảo lợi ích chính đáng của người sản xuất, trước hết là đối với người trồng lúa; Mở rộng dân chủ, đề cao pháp chế, xây dựng nông thôn mới xã hội chủ nghĩa; Đổi mới về tổ chức và cán bộ phù hợp với cơ cấu kinh tế và cơ chế quản lý mới.

Tính ưu việt của Nghị quyết 10 là khẳng định hộ gia đình nông dân là đơn vị kinh tế tự chủ, được sản xuất, kinh doanh trên ruộng đất khoán trong thời gian dài, lợi ích của người lao động được quan tâm đúng mức. Điều đó đã giải phóng mạnh mẽ sức sản xuất, khai thác tiềm năng lao động, đất đai, đưa nền nông nghiệp từ tự cung, tự cấp ở nhiều vùng sang sản xuất hàng hóa, góp phần giải quyết nhu cầu cơ bản về lương thực, thực phẩm cho đời sống nhân dân.

Đến Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa VI), tháng 3-1989, cơ chế Khoán 10 tiếp tục được hoàn thiện. Với chủ trương thanh toán và khoán gọn đến hộ gia đình nông dân, Hội nghị đã làm rõ thêm tư tưởng đổi mới, thể hiện ở ba quan điểm lớn: 1- Mọi tổ chức sản xuất, kinh doanh do người lao động tự góp vốn, góp sức và được quản lý theo nguyên tắc dân chủ, không phân biệt quy mô, trình độ kỹ thuật, mức độ tập thể hóa là hợp tác xã; 2- Hợp tác xã và tập đoàn sản xuất là đơn vị kinh tế hợp tác với nhiều hình thức sở hữu về tư liệu sản xuất; 3- Gia đình xã viên trở thành những đơn vị kinh tế tự chủ, ngoài việc nhận khoán sử dụng ruộng đất, thực hiện các hình thức hợp đồng với hợp tác xã, còn chủ động phát triển sản xuất, kinh doanh dưới nhiều hình thức, khuyến khích xã viên làm giàu; đồng thời có chính sách, niện pháp cụ thể để giúp các hộ nghèo có thêm điều kiện vươn lên làm giàu.

Ba quyết định làm nên thành công của Khoán 10, đó là: Giao quyền sử dụng đất cho nông dân; tự do hóa thương mại, tạo điều kiện cho người nông dân kinh doanh tự do trên thị trường; chuyển hợp tác xã, cơ quan chịu trách nhiệm toàn bộ về tổ chức quản lý sản xuất sang làm dịch vụ cho nông dân.

So với chỉ thị 100, Nghị quyết 10 của Bộ Chính trị đã có một bước đột phá trong tư duy quản lý kinh tế khi lần đầu tiên thừa nhận hộ gia đình là đơn vị kinh tế tự chủ khi người nông dân được trao quyền sử dụng đất và mức khoán lâu dài.

Người nông dân phấn khởi sản xuất khi có Khoán 10 (Ảnh tư liệu)

Đây là đổi mới có tính bước ngoặt trong nhận thức về cơ chế quản lý kinh tế nông nghiệp của Đảng, phù hợp với đòi hỏi thực tiễn và nguyện vọng của người nông dân, trong đó, kinh tế hộ gia đình là đơn vị kinh tế tự chủ, hợp tác xã, tập đoàn sản xuất chuyển sang làm chủ các khâu dịch vụ đầu vào, đầu ra cho sản xuất, nhờ đó, mở ra thời kỳ phát triển mới cho sản xuất nông nghiệp và nông thôn nước ta.

Khoán 10 cũng là tiền đề để quy định về giao ruộng đất ổn định, lâu dài cho nông dân được cụ thể hóa tại Luật Đất đai năm 1993. Từ năm 1993, ruộng đất được giao ổn định, lâu dài cho nông dân trong 20 năm, càng làm cho người nông dân phấn khởi, yên tâm sản xuất và tạo cơ sở cho những thành tựu nông nghiệp Việt Nam trong những năm cuối thế kỷ XX và đầu thế kỷ XXI.

Làn gió mới cho sản xuất nông nghiệp

Thực hiện khoán 10 cùng với sự đổi mới toàn bộ cơ chế quản lý kinh tế nông nghiệp, đổi mới hoạt động kinh tế - xã hội ở nông thôn, chức năng kinh tế của hộ nông dân được xác lập trở lại. Hộ nông dân thực sự được làm chủ tư liệu sản xuất và quá trình sản xuất. Với những ưu việt, Nghị quyết 10 đã khơi dậy tiềm năng to lớn trong từng hộ gia đình nông dân. Từ chỗ không thiết tha đến ruộng đất, nông dân đã có ý thức chăm sóc, sử dụng đất đai hiệu quả hơn. Nhiều địa phương, các hộ nông dân còn bỏ công sức để khai phá các vùng đất hoang hóa, đưa vào sản xuất. Chỉ trong vòng 3 năm (1988-1990), tổng diện tích canh tác đã tăng 3,9%, khai hoang được 25,7 vạn ha, trồng rừng mới 32,6 vạn ha, diện tích mặt nước được sử dụng nuôi trồng thủy sản tăng 27,5%. Các hộ nông dân còn chủ động mua sắm thêm công cụ, máy móc để phát triển sản xuất. Đến năm 1990, số máy kéo của các hộ gia đình chiếm 35,9% số máy kéo lớn và gần 100% số máy kéo nhỏ. Đàn trâu, bò cả nước đã tăng từ 3 triệu con năm 1987 lên 3,2 triệu con năm 1990[1].

Về cơ cấu ngành nghề có sự thay đổi theo hướng tích cực, gồm: hộ thuần nông, hộ kiêm ngành nghề, hộ chuyên ngành nghề, hộ chuyên buôn bán. Một số hộ nông dân bước đầu vượt ra khỏi quỹ đạo của nền kinh tế tiểu nông tự cấp tự túc đi vào sản xuất hàng hóa nông sản với mức độ và phương thức khác nhau. Số lượng các hộ nông dân sản xuất hàng hóa ngày càng phát triển. Một số đã trở thành hộ sản xuất tư nhân các chủ trang trại có vốn lớn, có đầu óc sản xuất kinh doanh, một số đã mở rộng qui mô sản xuất và thuê thêm người làm, huy động thêm cổ phần. Đến nay, khắp các vùng miền, kinh tế trang trại của các hộ sản xuất tư nhân phát triển mạnh mẽ, tạo những thay đổi lớn đối với nông nghiệp, nông thôn, góp phần không nhỏ vào công cuộc xóa đói, giảm nghèo mà Đảng và Nhà nước ta đã đề ra.

Cơ cấu nông nghiệp và kinh tế nông thôn chuyển biến tích cực, hiệu quả, phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế-xã hội của đất nước nhằm khai thác tiềm năng của cả nước, của mỗi vùng, mỗi thành phần kinh tế theo hướng sản xuất hàng hóa, công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn. Cơ cấu cây trồng vật nuôi chuyển dần theo hướng nâng cao về chất lượng của thị trường trong nước và thị trường xuất khẩu. Hinh thành các vùng sản xuất nông sản hàng hoá tập trung với quy mô lớn, đạt năng suất và hiệu quả cao[2].

Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội trong nông nghiệp nông thôn từng bước được mở rộng, nâng cấp và phát triển. Đời sống nông dân và các tầng lớp khác ở nông thôn được cải thiện và không ngừng được nâng cao. Hầu hết các vùng nông thôn, nhà cửa của nhân dân được xây dựng mới khang trang, đường làng, ngõ xóm được trải nhựa hoặc bê tông hóa. Phần lớn các gia đình ở nông thôn đều có đầy đủ các phương tiện nghe nhìn, đi lại. Do đó, nông dân ở các vùng nông thôn có điều kiện tiếp cận với nền văn minh công nghiệp, nâng cao dân trí.

Khoán 10 đã giải phóng lực lượng sản xuất nông nghiệp, tạo cú hích mạnh cho nông nghiệp, nông thôn Việt Nam phát triển. Bên cạnh thành tựu về thủy lợi, cải tạo giống, thâm canh, tăng năng suất ở đồng bằng Bắc Bộ và mở rộng đất canh tác ở đồng bằng sông Cửu Long, nông nghiệp Việt Nam bước sang trang mới.

Sản lượng lúa tăng nhanh, từ 21,5 triệu tấn năm 1989 tăng lên 32,51 triệu tấn năm 2000. Trong những năm 200- 2002, sản lượng lúa  Việt Nam đạt trung bình 32,9 triệu tấn và tiếp tục tăng lên trong những năm sau đó. Năm 2012, Việt Nam sản xuất được 43,7 triệu tấn lúa.

Từ năm 1989 đến nay, Việt Nam luôn ở trong top những nước xuất khẩu gạo của thế giới

Từ chỗ thiếu ăn triền miên, năm 1988 vẫn còn phải nhập khẩu trên 450.000 tấn gạo, nhưng từ năm 1989, Việt Nam không những bảo đảm nhu cầu lương thực trong nước mà còn dự trữ và xuất khẩu. Năm 1989, Việt Nam xuất khẩu 1,2 triệu tấn gạo, đứng hàng thứ hai trên thế giới. Năm 2006, sản lượng gạo xuất khẩu tăng lên 4,64 triệu tấn và đến năm 2012, xuất khẩu gạo đạt 7,7 triệu tấn, Việt Nam trở thành một trong những nước đứng đầu thế giới về xuất khẩu gạo.

Như vậy, với Nghị quyết 10, kinh tế hộ nông dân được xác lập, có điều kiện phát triển mạnh mẽ, tạo bước đột phá trong nông nghiệp, làm thay đổi bộ mặt nông thôn Việt Nam. Những thành tựu to lớn của nền nông nghiệp và những chuyển biến mạnh mẽ của nông thôn Việt Nam sau Nghị quyết 10 và hiện nay là minh chứng cho đường lối đổi mới đúng đắn, sáng tạo của Đảng, trong đó Nghị quyết 10 là một bước đột phá quan trọng trong đổi mới cơ chế quản lý kinh tế nông nghiệp Việt Nam những năm cuối thế kỷ XX.

Hà Xuân


[1] Trường Đại học Kinh tế Quốc dân: Chính sách phát triển nông nghiệp và nông thôn sau Nghị quyết 10 của Bộ Chính trị, Nxb. CTQG, Hà Nội, 2000, tr.145

[2] Hình thành nhiều vùng chuyên canh nông, lâm sản, nuôi trồng thủy hải sản như: hồi Lạng Sơn, quế Yên Bái, cà phê Tây Nguyên, chè Vĩnh Phú, Tuyên Quang, Nhãn Hưng Yên,; nuôi tôm, cá, cua ở các tỉnh ven biển miền Trung, miền Nam.

Hay!!
Việt Nam thịnh vượng
Họ tên:
Email:
Bình luận:
Bình luận
TIN CÙNG CHUYÊN MỤC
Tin đọc nhiều
Mặt trận 2- một thành công của Đảng về xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước
10:23 PM - 16/11/2020
Mặt trận 2- Liên minh các lực lượng dân tộc dân chủ và hòa bình Việt Nam, ra đời trong cuộc tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân 1968, đã góp phần xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc tại miền Nam...
Sự ủng hộ, hưởng ứng của các Đảng bộ địa phương Bắc Kỳ, Trung Kỳ với cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ
08:34 AM - 18/11/2020
Khởi nghĩa Nam Kỳ - một sự kiện lịch sử hào hùng, oanh liệt của nhân dân Nam Kỳ trong sự nghiệp đấu tranh cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng. Hòa chung với khí thế hào hùng, tinh thần chiến đấu oanh...
Tinh thần, khí phách Khởi nghĩa Nam Kỳ sống mãi
10:41 PM - 24/11/2020
Đêm 22 rạng ngày 23 tháng 11 của 80 năm trước, cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ nổ ra. Mặc dù không giành được thắng lợi, nhưng cuộc Khởi nghĩa Nam Kỳ cho thấy ý chí quật cường và khát vọng giành độc lập của...
Nghĩ về cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ
10:55 PM - 24/11/2020
Trong lịch sử đấu tranh giành độc lập và thống nhất Tổ quốc của nhân dân Việt Nam, có những sự kiện, dù không thành công, nhưng thời gian càng lùi xa lại càng khẳng định tầm vóc và giá trị. Một trong...
Khởi nghĩa Nam Kỳ- Một số giá trị nhìn từ hôm nay
10:21 AM - 26/11/2020
Cuộc Khởi nghĩa Nam Kỳ nổ ra ngày 23-11-1940 và nhanh chóng bị đàn áp, dẫn đến thất bại. Vào thời điểm hiện nay, khi 80 năm đã qua kể từ khi diễn ra cuộc khởi nghĩa đó, nhìn nhận giá trị của nó như...
Ph. Ăngghen- hành trình từ “Vương quốc của tất yếu” đến “Vương quốc của tự do”
10:35 AM - 28/11/2020
Ph. Ăngghen (Friedrich Engels) là nhà lý luận chính trị, là một triết gia và nhà khoa học người Đức thế kỷ 19, người cùng với Các Mác (Karl Marx) đã sáng lập và phát triển chủ nghĩa cộng sản và là...
Chủ tịch nước Lê Đức Anh và những dấu ấn đặc biệt
02:14 PM - 30/11/2020
Nói tới Chủ tịch nước Lê Đức Anh là nói tới một nhà chính trị và quân sự. Là một nhà chính trị, ông từng giữ cương vị Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Chủ tịch nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Là một...
Việt Nam thắng Mỹ, quan trọng nhờ điều này
02:10 PM - 02/12/2020
Trong lịch sử kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1954- 1975), nhân dân Việt Nam đã nhận được sự giúp đỡ to lớn của các nước xã hội chủ nghĩa, trong đó lớn nhất là của Liên Xô, Trung Quốc. Sự giúp đỡ toàn...
Huyền thoại đặc công Rừng Sác
04:19 PM - 05/12/2020
Khu du lịch Rừng Sác thuộc huyện Cần Giờ, thành phố Hồ Chí Minh hiện nay mỗi năm thu hút hàng chục ngàn khách du lịch. Du khách đến đây, ngoài việc được thả mình vào thiên nhiên hoang dã, còn có thể...
Chỉ thị Toàn dân kháng chiến - Sự chủ động của Đảng trong mở đầu cuộc kháng chiến toàn quốc
03:04 PM - 11/12/2020
Mặc dù đã ký Hiệp định sơ bộ 06/03/1946, rồi tạm ước 14/09/1946, nhưng với dã tâm xâm lược trở lại Việt Nam, cuối năm 1946, thực dân Pháp tăng cường các hành động khiêu khích, gây chiến tranh....
Góc nhìn đa diện
Đòi “Quyền dân tộc tự quyết” hay phá vỡ khối đại đoàn kết toàn dân tộc?
12:44, 09/04/2021
Quyền tự quyết dân tộc đã được V.I. Lênin đề cập đến trong Cương lĩnh dân tộc (năm 1905). Hiện nay, các thế lực thù địch đang lợi dụng cái gọi là “quyền dân tộc tự quyết” để kích động chủ nghĩa ly...
Mưu đồ xét lại chủ nghĩa Mác-Lênin, lịch sử và hiện tại !
(12:02, 04/04/2021)
Đóng góp của chủ nghĩa xã hội hiện thực - sự thật hiển nhiên không thể phủ nhận
(06:03, 29/03/2021)
Phát huy vai trò của tổ chức Đoàn trong việc huy động thanh niên bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng
(09:24, 25/03/2021)
Thanh niên với nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng
(06:20, 22/03/2021)
Niềm tin xã hội trong thời đại Internet
(12:08, 18/03/2021)
Bảo vệ không gian mạng góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo
(11:08, 13/03/2021)
Cảnh giác với thông tin xấu độc về dân chủ
(12:06, 09/03/2021)
Sự lồi lõm đáng sợ trong “Thế giới phẳng”
(08:56, 04/03/2021)
Thái độ trước những sai lầm, khuyết điểm
(04:26, 28/02/2021)

  • Trang chủ
  • Tin tức
  • Góc nhìn đa diện
  • Việt Nam hôm nay
  • Câu chuyện Lịch sử
  • Vì Việt Nam cường thịnh
  • Diễn đàn địa phương
  • Kho tàng tri thức
  • Góc trẻ
  • Vấn đề quốc tế
  • Văn hóa - Nghệ thuật
  • Điểm sách
  • Tương tác
  • Thông tin liên hệ
    bbtvntv@gmail.com

  • Copyright 2020 by VNTV
    vietnamthinhvuong.com
    thinhvuongvietnam.com

Thông báo