Tính khoa học - người bạn đồng hành của nguyên tắc tính đảng trong công tác tư tưởng

Có người lo ngại rằng, nếu công tác tư tưởng luôn phải đứng trên lập trường, quan điểm của Đảng, bảo vệ lợi ích của Đảng thì sẽ dẫn tới nguy cơ mất tự do tư tưởng, tuyên truyền áp đặt, một chiều, nói dối hoặc bưng bít thông tin. Những nguy cơ đó là có thật nhưng hoàn toàn có thể khắc phục được bởi bên cạnh nguyên tắc tính Đảng, công tác tư tưởng còn phải thực hiện nguyên tắc tính khoa học. 

Khoa học là đúng đắn, sáng tạo, hợp quy luật khách quan. Công tác tư tưởng phải thực hiện nguyên tắc tính khoa học có nghĩa là luôn xem xét, đánh giá khía cạnh tư tưởng của các sự việc, hiện tượng trong đời sống xã hội theo thế giới quan, phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và duy vật lịch sử. Nội dung giáo dục tư tưởng phải bảo đảm tính chân thật, tiến bộ và có ích. Phương pháp, hình thức, phương tiện tuyên truyền, giáo dục phải phù hợp với quy luật của các quá trình tư tưởng và luôn luôn đổi mới. Hiệu quả công tác tư tưởng phải góp phần thúc đẩy sự phát triển tiến bộ, văn minh của xã hội và mang lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc bền vững cho người dân.

Tính khoa học của công tác tư tưởng bắt nguồn từ bản chất khoa học và cách mạng của chủ nghĩa Mác-Lênin. Sinh thời Ph.Ăngghen đã nhắc nhở những người cộng sản rằng: Chủ nghĩa Mác là một học thuyết khoa học, đòi hỏi phải được đối xử như một khoa học. Tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng cũng là sản phẩm của một quá trình sáng tạo khoa học với mục tiêu cải tạo thực tiễn theo hướng tiến bộ, văn minh. Mặt khác, công tác tư tưởng là hoạt động tác động vào thế giới tinh thần của con người, vốn vô cùng phong phú, phức tạp. Muốn tuyên truyền, giáo dục có hiệu quả, công tác tư tưởng phải tuân thủ những quy luật khách quan. Người làm công tác tư tưởng phải có tri thức khoa học, phải áp dụng các thành tựu khoa học, công nghệ hiện đại thì mới hoàn thành được nhiệm vụ mà tổ chức giao cho.

Tính chân thật là bản chất, đồng thời cũng là một yếu tố làm cho của công tác tư tưởng có sức thuyết phục mạnh mẽ và hiệu quả lâu bền. Thông tin, tuyên truyền phải phản ánh một cách khách quan cả những thành tựu và những khó khăn, thiếu sót trong hoạt động thực tiễn, dũng cảm nêu ra nguyên nhân của chúng và phương pháp khắc phục. Bằng sự thật và những tấm gương gần gũi, dễ hiểu, để chứng minh đường lối, quan điểm của Đảng là đúng đắn. Tô hồng hay bôi đen hiện thực cuộc sống đều là phản khoa học. Mọi sự dối trá, lòe bịp, đe dọa, cưỡng chế trong tuyên truyền, giáo dục có thể đạt được kết quả trước mắt nhưng về lâu dài đều phản tác dụng và để lại hậu quả nặng nề. Tính chân thật cũng không dung thứ thái độ chủ quan, một chiều, xuyên tạc, bôi nhọ lịch sử, dụng ý hạ thấp những giá trị, những thành quả đã giành được trong quá khứ của Đảng và nhân dân ta. Tuy nhiên cần lưu ý, thông tin đúng sự thật chứ không phải thông tin hết sự thật. Những sự thật có thể gây tổn hại đến lợi ích của Đảng, của quốc gia, dân tộc và lợi ích của nhân dân thì người làm công tác tư tưởng phải tuân thủ đúng quy định pháp luật, kỷ luật phát ngôn, quy định về những điều đảng viên không được làm…

Công tác tư tưởng phải được tiến hành trên cơ sở nguồn thông tin đầy đủ, kịp thời, khách quan, chính xác và phù hợp với thực tế cuộc sống. Để định hướng dư luận xã hội, công tác tư tưởng phải đánh giá đúng sự thật, thông tin đúng sự thật trên cơ sở phản ánh, phân tích, lý giải một cách khách quan, biện chứng các hiện tượng và các quá trình thực tế. Công tác tư tưởng không chỉ cung cấp thông tin về các sự kiện riêng lẻ, những gương điển hình mà còn phân tích, đánh giá đúng đắn, phát hiện trong toàn bộ các sự việc, hiện tượng đó những mối quan hệ, liên hệ nhân quả, giải thích đúng bản chất của chúng.

Tính khoa học còn đòi hỏi công tác tư tưởng trước hết phải tuân thủ các quy luật về quá trình truyền bá và lĩnh hội tri thức lý luận chính trị, cũng như các quy luật của quá trình chuyển hoá tri thức thành niềm tin và hành động. Công tác tư tưởng phải được soi sáng, định hướng bằng lý luận khoa học, được chỉ đạo, tổ chức thực hiện một cách khoa học, luôn ứng dụng những thành tựu của các khoa học khác như: Triết học, tâm lý học, giáo dục học, lý thuyết giao tiếp, lý thuyết thông tin, lôgic học, ngôn ngữ học, công nghệ, kỹ thuật hiện đại… để nâng cao hiệu quả.

Cấp ủy và cán bộ tư tưởng phải thường xuyên bám sát thực tiễn, sáng tạo những nội dung mới phù hợp với thực tiễn, với trình độ giác ngộ và yêu cầu ngày càng cao về thông tin của đối tượng; luôn cải tiến, làm mới các phương pháp, hình thức phù hợp với sự phát triển của xã hội; biết sử dụng những thành tựu khoa học và tiến bộ kỹ thuật, những phương tiện thông tin đại chúng hiện đại vào thực tiễn công tác tư tưởng.

Trong tình hình hiện nay, công tác tư tưởng cần phải nhìn thẳng vào sự thật, nói đúng sự thật với nhân dân, tuyên truyền đúng thực trạng tình hình kinh tế - xã hội đất nước, tình hình trong Đảng và công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị, không khoa trương thành tích, không giấu giếm khuyết điểm và hạn chế, không né tránh những vấn đề bức xúc, những tâm tư, nguyện vọng chính đáng của người dân. Người làm công tác tư tưởng không được giáo điều, xa rời thực tế, phải có dũng khí để nói lên sự thật của cuộc sống, có như vậy mới thuyết phục được quần chúng nhân dân tin tưởng, ủng hộ, đi theo Đảng, bảo vệ chế độ.

Tóm lại, nếu tính Đảng đòi hỏi mọi hoạt động tư tưởng phải hướng vào phục vụ lợi ích của Đảng thì tính khoa học lại đòi hỏi sự khách quan, trung thực, sáng tạo, chặt chẽ và nghiêm túc trong tiến hành công tác tư tưởng. Tính Đảng và tính khoa học luôn thống nhất với nhau ở bản chất khoa học, cách mạng và mục tiêu, lý tưởng cao đẹp của Đảng, là tiền đề để hình thành niềm tin khoa học, vững chắc của cán bộ, đảng viên, nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và thắng lợi của sự nghiệp đổi mới. Đây là hai nguyên tắc cơ bản nhất của công tác tư tưởng đòi hỏi cấp ủy, cán bộ tư tưởng phải quán triệt và thực hiện nghiêm túc, sáng tạo bằng những việc làm cụ thể trong thực tiễn.   

Lương Ngọc Vĩnh