Đại hội XIII có tầm nhìn mới về Việt Nam trong 5 năm, 10 năm và 25 năm tới thông qua việc xác định những mục tiêu chiến lược. Với tư duy đúng đắn khi cho rằng công nghiệp hóa, hiện đại hóa là nội dung cốt lõi không thể thiếu đối với mục tiêu phát triển; đồng thời, trình độ phát triển luôn luôn được định lượng cụ thể bằng mức sống, mức thu nhập, Đại hội XIII thống nhất các mục tiêu: đến năm 2025, Việt Nam phải trở thành quốc gia đang phát triển có công nghiệp theo hướng hiện đại, vượt qua mức thu nhập trung bình thấp; đến năm 2030, là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045, trở thành nước phát triển có thu nhập cao. Việc thực hiện mục tiêu chiến lược này đã bao hàm trong đó cuộc chiến đấu không chỉ để rút ngắn khoảng cách phát triển, mà còn để thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình.
Như chúng ta đều thấy, mặc dù đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, nhưng Việt Nam vẫn đứng trước nguy cơ tụt hậu ngày càng xa hơn về kinh tế so với các nước trong khu vực và trên thế giới. Để phòng tránh nguy cơ tụt hậu xa hơn nữa trong bối cảnh các quôc gia trên thế giới đều nỗ lực đi lên, Việt Nam cần vừa phát triển với tốc độ cao kéo dài, vừa phát triển một cách bền vững với chất lượng cao. Từ năm 1945 đến nay, hàng trăm quốc gia trên thế giới đã thoát nghèo để đứng vào đội ngũ thu nhập trung bình, trong đó có tấm gương Việt Nam; nhưng rất ít quốc gia vượt qua vạch vôi trung bình cao để “hóa rồng”, “hóa hổ” như những điển hình công nghiệp hóa mới, hiện đại, văn minh, có thu nhập trên 12.500 USD/người/năm tính theo tiêu chí hiện hành. Bởi vậy, những mục tiêu to lớn, nặng nề mà Đại hội nêu ra cho các mốc thời gian 2025, 2030 và 2045 vừa đòi hỏi trí tuệ Việt Nam phải biết đổi mới sáng tạo ở tầm cao, giải phóng mọi nguồn lực trong suốt hành trình gian khó, vừa đòi hỏi khát vọng thịnh vượng, hùng cường cháy lên mạnh mẽ trong từng công dân, nhất là đội ngũ cán bộ cấp chiến lược.
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng. Ảnh: Internet.
Đại hội XIII đã nêu lên các quan điểm chỉ đạo quá trình phát triển đất nước trong thời kỳ mới, trong đó chỉ rõ “Bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia - dân tộc trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế, bình đẳng, hợp tác, cùng có lợi”. Sinh thời, Mác và Ăngghen nhiều lần căn dặn, giai cấp vô sản và chính đảng tiền phong phải biết giành lấy dân tộc, tự mình biến thành dân tộc. Trong các Đại hội trước, tinh thần quan điểm này đã được thể hiện trên lĩnh vực đối ngoại. Đại hội XIII kế thừa và mở rộng quan điểm đúng đắn ấy sang cả lĩnh vực đối nội, đến mọi hoạt động của Đảng, Nhà nước, hệ thống chính trị và toàn dân. Từ nay đến giữa thế kỷ XXI, lợi ích quốc gia dân tộc ta trước hết là xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc xã hội chủ nghĩa; là công nghiệp hóa, hiện đại hóa thành công; là trở thành nước phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa vì Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Đây là những lợi ích quốc gia chân chính, khác hẳn những lợi ích dân tộc hẹp hòi; là những lợi ích quốc gia được đảm bảo thực hiện trong công cuộc đổi mới do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo. Lực lượng và cá nhân nào tôn trọng, ủng hộ, hợp tác, giúp đỡ chúng ta thực hiện mục tiêu, lợi ích đó đều là đối tác, bạn bè. Lực lượng và cá nhân nào cản trở, chống phá đều là đối tượng đấu tranh của chúng ta.
Đại hội đã nêu rõ 12 định hướng phát triển đất nước giai đoạn 2021-2030. Những định hướng này là cơ sở để Đảng, Nhà nước xây dựng các chủ trương, chính sách phát triển đất nước trên mọi lĩnh vực trong 10 năm sắp tới. Định hướng trước tiên vẫn là phát triển nhanh và bền vững, tiếp đó là các định hướng liên quan đến kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo; phát triển con người toàn diện và xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; quản lý phát triển xã hội; chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu; kiên quyết, kiên trì bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa; chủ động và tích cực hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng, có hiệu quả; thực hành và phát huy rộng rãi dân chủ xã hội chủ nghĩa; xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa; tiếp tục xây dựng, chỉnh đốn Đảng; tiếp tục nắm vững và xử lý tốt các quan hệ lớn. Trong các quan hệ lớn, Đại hội đã bổ sung mới quan hệ giữa thực hành dân chủ và tăng cường pháp chế, bảo đảm kỷ cương xã hội. Toàn bộ các định hướng vừa nêu thể hiện rất rõ phương châm kiên định và đổi mới, kế thừa và phát triển; đồng thời, đã gắn tiến trình phát triển của đất nước trong 10 năm tới với các 17 mục tiêu phát triển bền vững mà từ năm 2015 Liên Hợp quốc khuyến nghị các chính phủ trên thế giới thực hiện đến năm 2030.
Những nhiệm vụ trọng tâm của toàn Đảng, toàn dân trong nhiệm kỳ 2021-2026 và các đột phá chiến lược đã được vạch rõ trên cơ sở vừa kế thừa tư duy, kinh nghiệm trước đây, vừa bổ sung mới nhiều nội dung quan trọng. Một trong những nhiệm vụ trọng tâm rất mới là: “Khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc; phát huy giá trị văn hóa, sức mạnh con người Việt Nam trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, hội nhập quốc tế”. Ngay từ năm 1945 khi khai sinh ra chế độ mới, lãnh tụ Hồ Chí Minh đã xác định các tiêu chí “độc lập, tự do, hạnh phúc”. Riêng tiêu chí “hạnh phúc”, đến nay chưa thấy chế độ và nhà nước nào khác nhất quán hiến định như thành tố không thể thiếu trong quốc hiệu của mình. Vì nền độc lập của quốc gia dân tộc và tự do, hạnh phúc của nhân dân, nhiều thế hệ người Việt Nam đã “thà hy sinh tất cả”, “xẻ dọc Trường Sơn” đi cứu nước, “tạc nên dáng đứng Việt Nam” vào thế kỷ… Chính nhờ ý chí sắt đá ấy của toàn thể đồng bào Việt Nam cộng với trí tuệ của Đảng, của lãnh tụ Hồ Chí Minh, dân tộc ta đã lập nên nhiều kỳ tích lịch sử, được đông đảo cộng đồng quốc tế khâm phục. Sức mạnh và động lực tinh thần phi thường như thế rất cần được khơi dậy và phát huy trong công cuộc phát triển đất nước hiện nay. Khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc chắc chắn là sức mạnh mềm hàng đầu của Việt Nam hôm nay đang tiến bước tới mục tiêu trở thành nước phát triển có thu nhập cao vào năm 2045.
Lợi ích quốc gia - dân tộc trước hết là xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc xã hội chủ nghĩa
Các đột phá chiến lược vẫn là 3 thành tố được triển khai thực hiện gần 20 năm nay, nhưng được cụ thể hóa, bổ sung, nhấn mạnh nhiều nội hàm mới. Về hoàn thiện thể chế, Đại hội chỉ rõ trước hết là thể chế phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; ưu tiên tạo lập môi trường đầu tư kinh doanh; quản lý và sử dụng có hiệu quả mọi nguồn lực cho phát triển; thực hiện phân cấp, phân quyền hợp lý, hiệu quả. Về phát triển nguồn nhân lực, phảiưu tiên nguồn nhân lực cho công tác lãnh đạo, quản lý và các lĩnh vực then chốt; đẩy mạnh nghiên cứu, chuyển giao, ứng dụng và phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo. Về xây dựng kết cấu hạ tầng, sẽ ưu tiên một số công trình trọng điểm quốc gia về giao thông, thích ứng với biến đổi khí hậu; chú trọng phát triển hạ tầng thông tin, viễn thông, tạo nền tảng chuyển đổi số quốc gia, từng bước phát triển kinh tế số, xã hội số.
Đối với quá trình phát triển đất nước từ nay đến giữa thế kỷ XXI, Đại hội XIII nhấn mạnh quan điểm chỉ đạo hàng đầu là “kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; kiên định đường lối đổi mới của Đảng để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa”. Mục tiêu của toàn Đảng, toàn dân là “phấn đấu để đến giữa thế kỷ XXI, nước ta trở thành nước phát triển, theo định hướng xã hội chủ nghĩa”. Để đạt mục tiêu cao cả đó, phải nhất quán “kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa có nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế, trong đó kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo; là nền kinh tế thị trường hiện đại, hội nhập quốc tế, vận hành đầy đủ, đồng bộ theo các quy luật của kinh tế thị trường, có sự quản lý của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo; bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa vì mục tiêu "dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh" phù hợp với từng giai đoạn phát triển của đất nước”.
Trên bình diện xã hội, Đại hội nêu rõ yêu cầu: “Nhận thức đầy đủ và bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa trong các chính sách xã hội. Tăng cường quản lý phát triển xã hội, bảo đảm tiến bộ và công bằng xã hội, tính bền vững trong các chính sách xã hội, nhất là phúc lợi xã hội, an ninh xã hội, an ninh con người”; “trong nhận thức và giải quyết các quan hệ lớn, cần chú trọng hơn đến bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa; xây dựng, hoàn thiện quan hệ sản xuất tiến bộ, phù hợp; phát triển văn hóa, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, bảo vệ môi trường; bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa”.
Về tư tưởng, lý luận, Đại hội chỉ rõ hàng loạt yêu cầu đảm bảo bản chất xã hội chủ nghĩa: “Đẩy mạnh tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận, hoàn thiện hệ thống lý luận về đường lối đổi mới cũng như lý luận về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam”; “tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, kiên quyết và thường xuyên đấu tranh phê phán, bác bỏ các quan điểm sai trái, thù địch”...
Hơn 90 năm lãnh đạo sự nghiệp cách mạng, mỗi kỳ Đại hội đều là cột mốc của tầm nhìn, tư duy và quan điểm mới, mở đường cho dân tộc đi đến tương lai độc lập, tự do, hạnh phúc và chủ nghĩa xã hội. Đại hội XIII là sự tiếp nối và phát triển của tiến trình vẻ vang ấy, nhất định sẽ đem lại Mùa Xuân mới cho quốc gia dân tộc Việt Nam!
Minh Trí