Hiện tượng con người

Tên sách: Hiện tượng con người
Tác Giả: Teilhard De Chardin
 Năm Xuất Bản: 2014
 Số Trang: 564
 Nhà Xuất bản: NXB Tri thức

Cuốn sách Hiện Tượng Con Người được xuất bản lần đầu năm 1955, sau khi Teilhard De Chardin đã mất. Tác phẩm đã gây tiếng vang lớn trong nhiều năm, và những âm hưởng mạnh mẽ của nó đến nay vẫn còn. Cuốn sách trình bày một quan điểm độc đáo về vũ trụ. Quan điểm này mở rộng thuyết tiến hóa đến lĩnh vực tinh thần và được coi là bước tiến quan trọng trong sự hòa giải giữa khoa học hiện đại và tôn giáo.

Nghiên cứu trong cuốn sách khởi đầu từ một nghịch lí con người, biểu lộ qua việc khoảng cách hình thái học giữa con người và khỉ giống người là không đáng kể, trong khi đó, con người lại khác những động vật ấy biết bao. Để giải thích nghịch lí này, tác giả lần theo quá trình tiến hóa trong Quá khứ, cho đến tận những cội nguồn của sự sống trên trái đất. Bằng cách nhìn ra những đường nét chủ đạo của quá trình đó (đôi khi bị che phủ bởi những vẻ bề ngoài đối nghịch), tác giả chỉ ra những điều kiện chung mà sự sống trong quá khứ phải thỏa mãn để có được diện mạo như ngày hôm nay. Rồi từ đó, tác giả rút ra quy luật về độ phức hợp và ý thức.

Cũng chính từ cách nhìn này, tác giả nhận ra sự cần thiết của việc đưa vào quá trình đó một biến số mới nhằm diễn giải hợp lẽ hiện tượng con người. Biến số đó là mặt nội tại của sự vật, hay chính là tâm thần, được giả định hiện hữu dưới một dạng sơ đẳng ngay từ cấp độ tế bào. Theo những nấc thang tiến hóa, cấp độ tâm thần ngày càng tăng lên và bắt đầu từ con người, tác động của nó trở nên nổi trội sau khi đã trở thành ý thức có phản tư. Từ đó, tinh thần trở thành động lực chủ chốt của sự tiến hóa, một tuệ quyển ra đời bên trên sinh quyển. Tiếp nối bước chuyển vượt qua ngưỡng phản tư trong mỗi cá thể con người là sự đi lên của ý thức hướng đến bước chuyển tập thể của sự phản tư, biểu lộ qua những hiện tượng xã hội.

Một hệ quả quan trọng của đề xuất này là sự tiến hóa hướng đến tính thống nhất ngày càng cao; và còn hơn thế nữa, con người chính là mũi tên chỉ hướng của sự tiến hóa. Đồng thời với việc xã hội hóa của loài người, ba tính chất tâm sinh học đang tăng mạnh trên trái đất: năng lực phát minh, khả năng hấp dẫn hay đẩy xa nhau giữa các cá thể con người, và cuối cùng là đòi hỏi về một sự sống vô hạn. Dù thế giới vật chất có phân rã đến những trạng thái thấp nhất, thì những hi vọng cho tương lai của tuệ quyển, tức cũng chính là tương lai của sự phát sinh sự sống và rốt cuộc của sự phát sinh vũ trụ, nằm trong chính con người chúng ta, tức là trong nỗ lực của con người cùng đồng lòng xây dựng tinh thần của trái đất.

Theo fahasa