Kinh tế thế giới đối mặt với cuộc khủng hoảng chưa từng có tiền lệ

Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) vừa cảnh báo đại dịch viêm đường hô hấp cấp Covid-19 đã gây ra một cuộc khủng hoảng kinh tế chưa từng có, đồng thời đưa ra những dự báo ảm đạm hơn về triển vọng kinh tế thế giới.

IMF dự báo kinh tế thế giới suy giảm 4,9% trong năm 2020.

Trên thực tế, số ca mắc Covid-19 đã lên tới khoảng 9,5 triệu và hơn 480.000 trường hợp tử vong. Dù một số quốc gia và khu vực đã mở cửa trở lại một cách thận trọng nhằm nhanh chóng phục hồi kinh tế và đưa cuộc sống trở lại bình thường, sau nhiều nỗ lực nhằm khống chế dịch lây lan, song dịch bệnh vẫn đang hoành hành nghiêm trọng tại châu Mỹ. Làn sóng lây nhiễm thứ hai đang nhen nhóm bùng phát tại nhiều nơi, khiến một số nước đã phải tái áp đặt các biện pháp hạn chế và phong tỏa.

 Trong báo cáo Triển vọng Kinh tế thế giới mới nhất, IMF cho biết các lệnh phong tỏa và việc đóng cửa biên giới thời gian qua đã khiến kinh doanh trên toàn cầu bị đình trệ, hàng trăm triệu việc làm biến mất. Dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu sẽ sụt giảm 4,9% trong năm nay, nghiêm trọng hơn nhiều so với mức 3% được đưa ra vào tháng 4 vừa qua và là mức sụt giảm lớn nhất kể từ Chiến tranh Thế giới thứ Hai. Ước tính 12.000 tỷ USD sẽ "bốc hơi" trong vòng hai năm. Những cập nhật này hoàn hoàn tương đồng với những dự báo kinh tế gần đây. Trước đó, Ngân hàng thế giới (WB) còn bi quan hơn với dự báo kinh tế toàn cầu sẽ suy giảm ở mức 5,2% trong năm nay.

Theo IMF, Mỹ - quốc gia có số ca nhiễm và tử vong do Covid-19 cao nhất thế giới hiện nay, sẽ ghi nhận tăng trưởng Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) giảm tới 8%, thay vì mức dự báo 5,9% được đưa ra trước đó. Đây sẽ là mức giảm sâu nhất kể từ khi sau năm 1945. Điều này không hề gây ngạc nhiên vì chỉ trong 10 tuần dịch Covid-19 tàn phá, số lượng người Mỹ mất việc đã vượt con số 40 triệu. Tất cả các ngành công nghiệp của Mỹ đều chịu tác động, khiến GDP quý 1 giảm tới 4,8%, cao hơn bất cứ dự đoán nào được đưa ra trước đó và báo hiệu những khó khăn chồng chất trong những quý tiếp theo. Phó Chủ tịch Ngân hàng Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) Richard Clarida thừa nhận rằng nước Mỹ đang trải qua giai đoạn khủng hoảng tồi tệ nhất với tỷ lệ thất nghiệp cao nhất từ những năm 40 của thế kỷ trước.

Tại Khu vực Đồng tiền chung châu Âu (Eurozone), các nước đang khẩn trương mở cửa lại biên giới nội khối, thúc đẩy ngành du lịch tăng trưởng vào mùa Hè này để bù đắp thiệt hại kinh tế do dịch bệnh. Tuy nhiên, quá trình khởi động nền kinh tế đang diễn ra với tốc độ chậm, kéo theo hoạt động sản xuất kinh doanh cơ bản vẫn bị ảnh hưởng trong những tháng tới. Đây cũng chính là nguyên nhân khiến IMF vẫn hạ mức dự báo tăng trưởng GDP của khối, từ âm 8% xuống âm 10,7% trong năm 2020. Dù chính phủ các nước châu Âu đã chi hàng trăm tỷ euro để vực dậy nền kinh tế, song theo cơ quan bảo hiểm-tín dụng Coface, số doanh nghiệp phá sản sẽ tăng mạnh từ nay đến hết năm 2021, với tỷ lệ 21% tại Pháp, 22% ở Tây Ban Nha, 37% đối với Anh và Italy, 36% tại Hà Lan.

Để giải quyết khủng hoảng, Liên minh châu Âu (EU) đã đề xuất thành lập quỹ phục hồi trị giá 750 tỷ euro (843 tỷ USD), song vấn đề này đang vấp phải sự chia rẽ của nhiều nước, đặc biệt trong việc phân bổ khoản ngân sách.

Điểm sáng duy nhất trong danh sách dài các nền kinh tế được IMF theo dõi là Trung Quốc với dự báo sẽ đóng góp 1% cho tăng trưởng toàn cầu trong năm nay và thậm chí là 8% trong năm tới. Do khống chế thành công dịch bệnh sớm hơn so với phần còn lại của thế giới, Trung Quốc đã mở cửa lại kinh tế từ tháng 4, với số ca nhiễm mới duy trì ở mức thấp.

Những con số trên đã thể hiện bức tranh ảm đạm của nền kinh tế toàn cầu, bất kể là những nước đang ở tâm dịch hay những quốc gia đang dần nới lỏng phong tỏa sau khi ngăn chặn virus SARS-CoV-2 lây lan thành công. Hoạt động giao thương và xã hội đình trệ do các lệnh phong tỏa đã đẩy kinh tế rơi vào suy thoái nghiêm trọng nhất kể từ cuộc đại suy thoái thập niên 30 của thế kỷ trước. Dù nhiều nền kinh tế đã bắt đầu mở lại, song việc áp dụng phong tỏa và giãn cách xã hội đã tác động mạnh đến đầu tư và tiêu dùng, dẫn đến cú sốc về nhu cầu và gây gián đoạn nguồn cung. Do đó, để có thể đưa kinh tế thế giới quay trở lại quỹ đạo phục hồi cũng như giải quyết cuộc khủng hoảng y tế, hơn lúc nào hết các nước cần cùng nhau hợp tác trên quy mô toàn cầu.

HQOL