Thách thức cho làn sóng bùng nổ các công ty công nghệ Đông Nam Á

Trong những năm gần đây, hoạt động khởi nghiệp trên Internet ở Đông Nam Á đã bùng nổ. Giá trị vốn hóa thị trường của Sea, một tập đoàn của Singapore niêm yết trên sàn chứng khoán New York năm 2017, đã tăng gấp 5 lần trong năm ngoái, lên tới 125 tỷ USD.

Ngày 13/4, Grab công bố thỏa thuận phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) trên sàn chứng khoán Nasdaq của Mỹ thông qua thương vụ sáp nhập với một công ty mua lại có mục đích đặc biệt (SPAC). Việc sáp nhập này đẩy giá trị của gã khổng lồ về dịch vụ gọi xe này chạm mốc 40 tỷ USD, trở thành thương vụ liên quan tới công ty SPAC lớn nhất từ trước tới nay. Trong khi đó, Gojek, một hãng gọi xe công nghệ của Indonesia trị giá hơn 10 tỷ USD, có thể hợp nhất với một công ty thương mại điện tử có tên Tokopedia, trước khi xem xét niêm yết ở New York thông qua SPAC. Traveloka, một “kỳ lân” công nghệ (công ty khởi nghiệp chưa niêm yết trị giá từ 1 tỷ USD trở lên) cũng của Indonesia được cho là đang đàm phán để niêm yết tại New York thông qua SPAC.

Ảnh: minh họa

Có thể thấy, Phố Wall cuối cùng đã nhận ra tiềm năng to lớn của Đông Nam Á. Tuy nhiên, nhiều "gã khổng lồ" công nghệ của Mỹ và Trung Quốc đã thất bại khi đối mặt với thách thức về đặc điểm địa lý biển đảo và người dân không sử dụng ngân hàng của khu vực này. Bên cạnh đó, một phần lớn dân số Đông Nam Á vẫn sẽ còn ở trong cảnh nghèo khó trong nhiều năm tới, và họ không có nhiều tiền để chi tiêu cho mua sắm trực tuyến.

Ban đầu, các công ty công nghệ Đông Nam Á hoạt động tại các thị trường ngách riêng của mình. Sea bắt đầu bằng kinh doanh trò chơi. Grab ra mắt năm 2012 với tư cách là một dịch vụ gọi taxi ở Malaysia. Gojek đã phát điện thoại thông minh cho những lái xe gắn máy ở Jakarta (được gọi là ojek), những người này có thể vượt qua tình trạng tắc đường kinh hoàng của thủ đô Indonesia để mang các sản phẩm hoặc dịch vụ cá nhân được cung cấp trên nền tảng của Gojek đến với người tiêu dùng. Traveloka khởi đầu là ứng dụng chuyên về đặt vé máy bay còn Tokopedia là một nền tảng thương mại điện tử.

Tất cả đã mở rộng từ đó và phát triển theo hướng trở thành “siêu ứng dụng”, song hành với những ứng dụng do Alibaba và Tencent, các công ty Internet lớn nhất Trung Quốc, điều hành. Grab hiện có mặt tại 8 quốc gia. Ngoài đặt xe, ứng dụng này còn cung cấp dịch vụ giao đồ ăn, thanh toán di động, bảo hiểm, đầu tư và tư vấn sức khỏe. Năm nay, công ty này có kế hoạch bắt đầu thiết lập một ngân hàng kỹ thuật số ở Singapore.

Gojek, hiện cũng cung cấp các dịch vụ tương tự, trong năm 2020 đã mua một lượng lớn cổ phần của một ngân hàng Indonesia. Khi Grab, Gojek và những công ty khác tiếp tục phát triển, họ cũng sẽ phải vật lộn với những thách thức đã làm các gã khổng lồ nước ngoài “nản lòng”. Cho đến khi đường sá, liên kết giao thông và mạng lưới thông tin liên lạc được cải thiện, các công ty công nghệ vẫn chưa thể tăng tốc khả năng tiếp cận người tiêu dùng của khu vực này. Ngay cả khi các công ty kỹ thuật số mới nổi này vượt qua được những trở ngại trên, họ sẽ phải cạnh tranh lẫn nhau. Khi các dịch vụ đa dạng hóa, không thể tránh khỏi sự trùng lặp. Grab và Gojek đã tranh giành khách hàng trong các lĩnh vực từ đặt xe đến tài chính. Tại Indonesia, cho đến nay là thị trường lớn nhất, hai công ty đang “đốt tiền” để thu hút khách hàng. Tổng lỗ hoạt động của Grab đã thu hẹp trong năm 2020, nhưng vẫn lên tới 800 triệu USD.

Theo số liệu của công ty nghiên cứu Dealogic, kể từ năm 2015, các nhà đầu tư mạo hiểm, các tập đoàn công nghệ đã rót vốn đầu tư 26 tỷ USD vào khu vực này. Một số khoản đầu tư này có thể để lại “dư vị đắng”, nhưng với tiềm năng của khu vực, nhiều nhà đầu tư vẫn có cơ hội được thưởng thức hương vị ngọt ngào như sầu riêng chín.