Lan tỏa quyền lực mềm Việt

(TVVN). Không giống như các nguồn sức mạnh cứng vật chất, hữu hình, các tài sản vô hình như văn hóa, các giá trị tư tưởng và các ý tưởng mới đã bắt đầu có ảnh hưởng hơn.

Họa sĩ Đỗ Đức và họa sĩ Lê Huy Tiếp hướng dẫn trẻ nước ngoài tập in tranh. Ảnh: Nhân dân

1. Sự gia tăng mối quan hệ giữa các quốc gia trên toàn cầu làm cho các nền văn hóa khác nhau dễ tiếp cận và thuận tiện hơn để giao thoa. Một siêu cường thế kỷ 21 bên cạnh yêu cầu có nền kinh tế phát triển, có trình độ khoa học, công nghệ tiên tiến còn phải có nền văn hóa có ảnh hưởng, bao gồm âm nhạc, phim ảnh, phong tục tập quán cùng các hình thức nghệ thuật, lối sống và giải trí khác.

Theo các nhà nghiên cứu, việc sử dụng thành công quyền lực mềm nằm ở ba nguồn lực: văn hóa của một quốc gia, các giá trị chính trị của quốc gia và chính sách đối ngoại của quốc gia đó. Ba tài nguyên này được sắp xếp theo thứ tự thời gian. Văn hóa của một quốc gia là thứ có thể gây ra sự thu hút ban đầu đối với quốc gia đó từ phần còn lại của thế giới. Sau đó, khi nền văn hóa bắt đầu lan tỏa thế giới, quốc gia đó bắt đầu đưa ra các giá trị chính trị của mình để thế giới chịu ảnh hưởng. Cuối cùng, quốc gia này sử dụng chính sách đối ngoại để tích cực tạo ra ảnh hưởng mới phát sinh của mình, ở giai đoạn mà thế giới coi quyền lực mềm của họ là hợp pháp và đạo đức.

2. Trong những thập niên 30 của thế kỷ XX, Vương quốc Anh đã sáng lập và duy trì sự phát triển của kênh đối ngoại quan trọng hoạt động dưới sự bảo trợ của Bộ Ngoại giao và Khối thịnh vượng chung Anh, đó là Hội đồng Anh (BC). Hiện nay, sự hoạt động của kênh đối ngoại văn hóa và ngôn ngữ Anh văn độc nhất vô nhị này ảnh hưởng rất lớn đối với thế giới, góp phần gia tăng sức mạnh mềm của Anh, tạo nên một lợi thế trong việc định vị sức mạnh quốc gia trong cuộc cạnh tranh chiến lược trên thế giới…

Ở Việt Nam, nếu như tác phẩm “Truyện Kiều” của đại thi hào Nguyễn Du đã góp phần quảng bá văn hóa Việt ra thế giới thì sức mạnh mềm đã được người anh hùng dân tộc Nguyễn Trãi vận dụng vào việc chống ngoại xâm trong thế kỷ 15 qua tư tưởng “Đem đại nghĩa thắng hung tàn, lấy chí nhân thay cường bạo”…

Chủ tịch Hồ Chí Minh ngay từ khi mới thành lập nước năm 1945, đã vận dụng ngay nguồn lực mềm trong việc đặt tên nước “Việt Nam Dân chủ Cộng hòa” với bản tuyên ngôn bất hủ cho dân tộc Việt. Tư tưởng thiên tài của Chủ tịch Hồ Chí Minh gắn liền với quan điểm chính trị “Tự do và Dân chủ” đã được sự ủng hộ của toàn thế giới kể cả phương Tây. Chính sách “ngoại giao Tâm công” của Người trong thời kỳ đất nước khó khăn nhất với chiến lược “Dĩ bất biến, ứng vạn biến” của văn hóa phương Đông cũng đã trở thành giá trị cốt lõi thực hành của ngành ngoại giao.

3. Ngày nay, ở Việt Nam, các lý luận về con người, bản chất chiến tranh đang được phát triển mạnh mẽ để chúng ta có thể xây dựng và phát triển một đất nước đã có quá nhiều hy sinh mất mát bởi các cuộc chiến tranh cũng như đang gặp nhiều vấn đề trong việc phát triển nền kinh tế thị trường như pháp luật, hiệu quả, xung đột lợi ích khu vực, tham nhũng… Bên cạnh việc chúng ta cần phải phát triển sức mạnh cứng thì cũng cần coi trọng phát triển sức mạnh mềm. Đặc biệt, trong cuốn sách “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về CNXH và con đường đi lên CNXH ở Việt Nam” xuất bản thời gian qua, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã tổng kết và đúc kết những vấn đề lịch sử sinh động nhất về toàn bộ sự nghiệp cách mạng của Đảng ta với tư tưởng xuyên suốt, đó là phải luôn đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, đây là nhân tố quyết định thành công.

Vấn đề này cũng được tác giả Đoàn Duy Thành đề cập sâu sắc trong tác phẩm Xây dựng “Nhà nước pháp quyền XHCN của dân, do dân, và vì dân” theo tư tưởng Hồ Chí Minh (Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật - tháng 12/2021). Trong tác phẩm này, tác giả Đoàn Duy Thành cho rằng, để xây dựng và hoàn thiện “Nhà nước của dân, do dân, và vì dân”, thể chế “Tam quyền phân lập” và cơ chế thị trường ở Việt Nam là chưa đủ. Ngay cả thiên tài Albert Einstein cũng đã nhìn nhận về hạn chế của việc thực thi pháp luật trong một xã hội: “Nếu mọi người tốt chỉ vì họ sợ bị trừng phạt, và mong được phần thưởng, thì chúng ta thực sự rất tiếc”. Chính vì vậy hơn hết, điều cốt lõi là phải xây dựng được một Đảng tiên phong, “Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân” (sách “Lý luận Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng tiền phong”, NXB Hà Nội và NXB Thông tin và truyền thông - 2016).

4. Tóm lại, cùng với việc phát triển sức mạnh cứng vật chất, phát huy sức mạnh mềm là nguồn lực xã hội mạnh mẽ để xây dựng “Nhà nước pháp quyền XHCN của dân, do dân, và vì dân”, một đất nước hùng cường, có uy tín và nhân văn trên thế giới như nhận xét của cựu Bộ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ, TS Kissinger: “… Họ là lá cờ đầu tiên trong việc xóa bỏ chế độ thuộc địa trên thế giới. Vì vậy đối với nhiều quốc gia, Việt Nam vẫn là hình mẫu giải phóng và độc lập dân tộc”, chúng ta cần thực hiện ba nội dung cốt yếu sau:

(1) Xây dựng hệ thống thể chế nhà nước pháp quyền và cơ chế thị trường phát triển hoàn thiện với những giá trị cốt lõi của văn hóa Việt và tư tưởng Hồ Chí Minh về chính trị và ngoại giao từ những ngày đầu thành lập nước.

(2) Xây dựng và phát triển Đảng cầm quyền của đất nước, của nhân dân theo lý luận Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng tiền phong làm cơ sở cho sự đột phá và lan tỏa sức mạnh mềm Việt đến các giai tầng trong xã hội bảo đảm sự trường tồn của hình mẫu Việt trên thế giới.

(3) Cần nâng cao nhận thức quá trình trên là chặng đường chưa có tiền lệ và đầy khó khăn, thử thách. Chính vì vậy, tất cả chúng ta cần nêu cao tinh thần, phương pháp học tập và lao động theo phương châm lý luận 18 chữ của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Thực hành sinh ra hiểu biết, hiểu biết tiến đến lý luận, lý luận lãnh đạo thực hành”./.

Theo Nhân dân