Quan hệ Việt Nam - Indonesia hướng đến tầm cao mới

Chuyến thăm cấp Nhà nước tới Indonesia của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc là sự kiện quan trọng, đánh dấu bước tiến trong quan hệ song phương, đưa quan hệ Đối tác Chiến lược Việt Nam - Indonesia ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất và hiệu quả.

“Chuyến thăm cấp Nhà nước tới Indonesia của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc từ ngày 21 - 23/12/2022 là sự kiện quan trọng, đánh dấu bước tiến trong quan hệ song phương, đưa quan hệ Đối tác Chiến lược Việt Nam - Indonesia ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất và hiệu quả, phục vụ thiết thực lợi ích của nhân dân hai nước”. Đây là đánh giá của Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam tại Indonesia Tạ Văn Thông với phóng viên Đài tiếng nói Việt Nam thường trú tại Indonesia trong cuộc phỏng vấn trước thềm chuyến thăm.

PV: Xin Đại sứ chia sẻ về quá trình phát triển của quan hệ Đối tác chiến lược giữa Việt Nam và Indonesia cũng như những thành tựu và dấu mốc quan trọng trong quan hệ song phương?

Đại sứ Tạ Văn Thông: Việt Nam thiết lập quan hệ ngoại giao với Indonesia sớm nhất trong khu vực Đông Nam Á, từ ngày 30/12/1955. Qua chặng đường gần 70 năm, các thế hệ lãnh đạo và nhân dân hai nước luôn giữ gìn và phát huy mối quan hệ hữu nghị, tin cậy. Nhân chuyến thăm của Tổng thống Megawati Soekarnoputri tới Việt Nam năm 2003, hai nước đã thiết lập quan hệ Đối tác hữu nghị và toàn diện tiến vào thế kỷ 21.

Năm 2013, nhân chuyến thăm tới Indonesia của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, hai bên đã chính thức nâng cấp quan hệ Việt Nam - Indonesia thành Đối tác Chiến lược. Việt Nam trở thành Đối tác chiến lược đầu tiên của Indonesia tại Đông Nam Á. Trong chuyến thăm tới Việt Nam năm 2018, Tổng thống Joko Widodo khẳng định “Việt Nam là bạn bè thân thiết, là đối tác chiến lược của Indonesia”. Quan hệ hai nước bước vào giai đoạn mới phát triển mạnh mẽ, hợp tác hiệu quả, ngày càng toàn diện và đi vào chiều sâu.

Lãnh đạo cấp cao hai nước đã duy trì tiếp xúc, trao đổi, thể hiện sự quan tâm, coi trọng lẫn nhau. Từ khi trở thành đối tác chiến lược, trong thời gian ngắn, hai bên đã có 4 chuyến thăm cấp nhà nước, đặc biệt là chuyến thăm Indonesia lần đầu tiên của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng năm 2017. Lãnh đạo cấp cao hai nước thường xuyên có các cuộc gặp song phương bên lề hội nghị quốc tế, trao đổi thông qua điện đàm. Ngoài ra có rất nhiều chuyến thăm chính thức và thăm làm việc của các cấp Chính phủ, Quốc hội, trao đổi các đoàn cấp bộ, ngành, doanh nghiệp, giao lưu nhân dân...

Về chính trị, an ninh-quốc phòng: hai nước hợp tác chặt chẽ giữa tại các diễn đàn quốc tế và khu vực, thường xuyên phối hợp lập trường trong khuôn khổ đa phương. Điều này thể hiện tinh thần hợp tác, phản ánh mối quan tâm chung của hai bên với nhiều trao đổi thẳng thắn, ủng hộ lẫn nhau ứng cử tại các tổ chức quốc tế . Hợp tác giữa hai nước hết sức tích cực góp phần bảo vệ an ninh, duy trì hòa bình và ổn định ở biển Đông và Đông Nam Á, trên cơ sở tôn trọng chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Liên hợp quốc về luật biển năm 1982, thực hiện nghiêm túc DOC và hướng tới xây dựng COC thực chất, hiệu quả. Hai nước hợp tác chặt chẽ tại các diễn đàn trong ASEAN như ARF, Hội nghị Bộ trưởng quốc phòng ASEAN, Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng...

Về kinh tế, thương mại, đầu tư: Việt Nam và Indonesia là những nền kinh tế phát triển nhanh chóng. Indonesia là đối tác kinh tế lớn thứ 4 của Việt Nam trong ASEAN. Kim ngạch thương mại hai chiều trong những năm qua phát triển mạnh mẽ, vượt qua các cam kết của Lãnh đạo cấp cao hai nước và đang hướng tới những mục tiêu mới. Khi thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược năm 2013, thương mại hai nước mới đạt khoảng 4,5 tỷ USD, tới năm 2021 đã đạt 11,5 tỷ USD và trong 10 tháng đầu năm 2022 đạt trên 10,5 tỷ USD.

Các doanh nghiệp Indonesia cho rằng Việt Nam là địa điểm “đầy hứa hẹn” để đầu tư mở cơ sở sản xuất. Các nhà xuất khẩu lớn nhất Indonesia về dầu cọ, giấy, nuôi trồng chế biến thủy sản, dầu khí tiếp tục mở rộng thị trường xuất khẩu tại Việt Nam, tìm kiếm liên doanh hợp tác. Hiện Indonesia có 101 dự án còn hiệu lực tại Việt Nam với số vốn 612 tỷ USD ở các lĩnh vực bất động sản, tài chính, dầu khí và thương mại điện tử... Việt Nam có các dự án đầu tư ở Indonesia chủ yếu trong lĩnh vực khai khoáng, bán buôn, bán lẻ, điện tử và thông tin truyền thông.

Về nông-ngư nghiệp: Hai nước đang đẩy mạnh hợp tác trong lĩnh vực nuôi trồng, đánh bắt và chế biến thủy sản, đặc biệt là lĩnh vực hàng hải và nghề cá và đã đạt được thỏa thuận hợp tác thực chất.

Về văn hóa, giáo dục-đào tạo, du lịch, giao lưu nhân dân: Một số địa phương hai nước đã và đang tăng cường quan hệ hợp tác, điển hình là quan hệ đối tác giữa tỉnh Kiên Giang và tỉnh Tây Kalimantan; tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu và thành phố Padang; thành phố Đà Nẵng và thành phố Semarang; Thừa Thiên Huế - Yogyakarta.  Hai bên đang thúc đẩy thỏa thuận hợp tác giữa TP. HCM với tỉnh Bali, giữa thành phố Huế với thành phố Denpasar.

Sau thời kỳ tạm dừng do đại dịch Covid-19, số lượng học sinh, sinh viên Việt Nam tới học tại các trường Đại học của Indonesia đang tăng. Du lịch là lĩnh vực còn nhiều tiềm năng phát triển giữa hai bên. Hàng năm lượng du khách Việt Nam đến Indonesia vào khoảng 70.000 người và trên 80.000 người từ Indonesia đến Việt Nam. Hai nước đã nối lại các đường bay thẳng giữa TP. HCM với Jakarta, Bali, giữa Hà Nội - Bali với các chuyến bay tần suất cao và đang nghiên cứu mở thêm các đường bay tới các địa điểm khác như Đà Nẵng, Yogyakarta.

PV: Đại sứ đánh giá như thế nào về ý nghĩa của chuyến thăm cấp Nhà nước của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc tới Indonesia lần này?

Đại sứ Tạ Văn Thông: Nhìn tổng thể, quan hệ Việt Nam – Indonesia đã phát triển từ nền tảng quan hệ hữu nghị, tin cậy sang quan hệ đối tác chiến lược, bao hàm tất cả các lĩnh vực hợp tác và là mối quan hệ hướng đến tương lai. Chuyến thăm của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc ngày 21-23/12 sắp tới là sự kiện quan trọng, đánh dấu bước tiến quan hệ song phương, đưa quan hệ Đối tác Chiến lược Việt Nam - Indonesia ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất và hiệu quả, phục thiết thực lợi ích của nhân dân hai nước và đóng góp cho hòa bình, ổn định và thịnh vượng ở khu vực.

Ý nghĩa trong chuyến thăm là khẳng định vai trò chiến lược đối với nhau; khẳng định vững chắc hơn việc hai bên có nhiều lợi ích tương đồng và sự hội tụ các lợi ích chiến lược. 

Hoạt động cấp nhà nước sẽ đưa quan hệ song phương ngày càng phát triển cả chiều sâu và bề rộng, hiệu quả, thực chất. Trong chuyến thăm, hai nhà Lãnh đạo sẽ chứng kiến việc ký kết một số bản ghi nhớ hợp tác giữa hai bên, là nhữngkết quả hợp tác cụ thể giữa hai nước trên từng lĩnh vực.

Chuyến thăm sẽ góp phần đáng kể làm tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau, tin cậy chính trị thông qua gặp gỡ và tiếp xúc cấp cao, tạo nền tảng chính trị quan trọng giúp lan tỏa và mở rộng quan hệ ở cấp Chính phủ, Quốc hội, địa phương và giao lưu nhân dân; tạo động lực tiếp tục tiến tới các thỏa thuận, phát huy đầy đủ hơn các cơ chế để thúc đẩy hợp tác ở nhiều cấp độ, trên nhiều lĩnh vực.

Indonesia là nền kinh tế lớn thứ 16 trên thế giới, thị trường lớn nhất khu vực Đông Nam Á, trong tốp 10 quốc gia sản xuất lớn nhất thế giới. Việt Nam trong thời gian qua cũng đã đạt được những thành tựu kinh tế đáng kể, nhất là mở rộng xuất khẩu, tăng trưởng GDP và kiềm chế lạm phát. Phòng Thương mại và Công nghiệp Indonesia đánh giá “nhiều công ty của Indonesia đang xem Việt Nam là một địa điểm đầu tư quan trọng”. Do vậy, hai bên cần nắm bắt cơ hội này, rà soát và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho thương mại và đầu tư, trên cơ sở đó đề ra các lĩnh vực hợp tác mới tạo đà vững chắc cho hợp tác kinh tế ngày càng sâu rộng.

PV: Theo Đại sứ, trong thời gian tới hai nước cần ưu tiên những lĩnh vực hợp tác nào để phát huy hết tiềm năng và thúc đẩy hơn nữa quan hệ hợp tác giữa hai nước?

Đại sứ Tạ Văn Thông: Việt Nam và Indonesia có nền tảng vững chắc của quan hệ hữu nghị truyền thống và Đối tác Chiến lược như tôi đã đề cập ở trên, do đó có nhiều tiềm năng để tiếp tục khai thác, có nhiều thế mạnh có thể bổ sung cho nhau. Hai nước cũng là những thành viên tích cực của ASEAN, có vai trò, vị thế nhất định trong khu vực. Để thúc đẩy hơn nữa hợp tác song phương hướng tới dấu mốc 10 năm thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược (2013 - 2023), tôi cho rằng hai bên cần ưu tiên thúc đẩy hợp tác ở một số lĩnh vực sau:

Về chính trị - an ninh: Tăng cường thống nhất, phối hợp của hai quốc gia tại các tổ chức, diễn đàn đa phương, góp phần vào việc củng cố đoàn kết và vai trò trung tâm của ASEAN, duy trì hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực cũng như trên thế giới; tiếp tục thúc đẩy trao đổi, tiếp xúc cấp cao và các cấp; duy trì và phát huy hiệu quả cơ chế hợp tác hiện có; phối hợp chính sách theo những ưu tiên của Indonesia đối với khu vực, nhất là trong nhiệm kỳ Indonesia giữ vai trò chủ tịch ASEAN năm 2023, xem xét đề ra chương trình triển khai quan hệ đối tác chiến lược song phương giai đoạn tiếp theo.

Về kinh tế, thương mại: Đẩy mạnh hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư, cùng đề ra giải pháp tăng trưởng thương mại song phương, đạt mục tiêu kim ngạch hai chiều 15 tỷ USD trước năm 2028; đẩy mạnh hợp tác kinh tế, trong đó có việc phát triển thương mại cân bằng, tích cực tranh thủ tiềm năng hợp tác trong các lĩnh vực mới, nhất là cùng với kế hoạch “chuyển đổi năng lượng” nhiều tiềm năng; đàm phán về dỡ bỏ những rào cản phi thương mại, tháo gỡ những khó khăn vướng mắc và tạo thêm các điều kiện, ưu đãi đối với các doanh nghiệp hai bên để tiếp cận tốt nhất thị trường của nhau.

Về văn hóa- giáo dục, du lịch, giao lưu nhân dân: Tăng cường kết nối và giao lưu nhân dân thông qua các hoạt động trao đổi đoàn nghệ thuật, các hội đoàn quần chúng, địa phương. Về giáo dục, hai nước cần thúc đẩy hợp tác để Indonesia thành một trong những điểm đến được lựa chọn của sinh viên Việt Nam tại Đông Nam Á. Hai bên cần tăng cường cấp học bổng cho học sinh hai bên tới học tập, tu nghiệp tại mỗi nước. Hai đều có tiềm năng lớn về du lịch ở Đông Nam Á và do đó đang cần được khai thác mạnh mẽ hơn, hợp tác bổ sung cho nhau thông qua các sản phẩm liên kết du lịch, quảng bátăng cường hiểu biết về lịch sử, truyền thống, văn hóa của nhau. Cùng với đó hai bên cũng cần tăng tần suất và xem xét mở thêm các đường bay mới kết nối các điểm đến du lịch giữa hai nước. Các dự án tăng cường du lịch cần tính tới việc Indonesia di dời thủ đô và đẩy mạnh phát triển mở mang ở khu vực mới.

Đại sứ quán Việt Nam tại Indonesia sẽ tiếp tục đóng vai trò cầu nối, nỗ lực triển khai các biện pháp thúc đẩy quan hệ song phương.

PV: Vâng, xin cảm ơn Đại sứ./.

Phạm Hà, Võ Giang/VOV-Jakarta