Bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng

(TVVN). Sự phát triển của công nghệ và mạng internet đang ảnh hưởng mạnh mẽ và làm thay đổi nhiều thói quen sinh hoạt của mọi người, mọi gia đình, trong đó có những tác động to lớn đối với trẻ em.

Những hệ lụy tiêu cực từ môi trường mạng

Khi công nghệ và internet len lỏi vào mọi khía cạnh của cuộc sống, trẻ em là đối tượng đón nhận nhanh nhất những thông tin trên mạng. Đồng thời, đây cũng là đối tượng chịu tác động mạnh mẽ nhất của công nghệ và những vấn đề tiêu cực trên mạng internet. Trẻ em phải "đối mặt" với nhiều hội chứng tiêu cực khi sử dụng internet quá sớm như: tự kỷ giảm chú  ý, nghiện điện thoại thông minh, nghiện chơi game online... dẫn đến bị ảo giác, gây ra tổn hại về cả thể chất và tinh thần, khó hồi phục.

Tiếp xúc với internet khi không có sự kiểm soát của người lớn, các em còn dễ bị lôi kéo "chạy" theo các thần tượng ảo, tham gia các trào lưu xấu, gây ảnh hưởng tiêu cực đến xã hội. Mặt khác, bất kỳ một trẻ em nào truy cập internet đều chịu nhiều nguy cơ tiềm ẩn từ việc bắt nạt trên mạng (cyberbullying), dụ dỗ qua mạng (grooming), lừa đảo qua mạng hay thậm chí là bị tấn công, xâm hại tình dục qua môi trường mạng.

Nên trang bị cho trẻ những kỹ năng cần thiết để bảo vệ an toàn cho trẻ trên môi trường mạng.

Điều đáng nói là bản thân các em, thậm chí là nhà trường, gia đình chưa biết hết, cụ thể các kỹ năng bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng internet. Có trường hợp bố, mẹ đưa hình ảnh con lên mạng xã hội (Facebook, Zalo, Twitter...) kèm theo thông tin về địa chỉ gia đình, trường lớp; nhiều trường học, trung tâm tiếng Anh, trang mạng xã hội... sử dụng hình ảnh trẻ em để quảng cáo, kèm theo thông tin cụ thể, dù chưa được sự đồng ý của gia đình... Điều này cũng vô tình tạo "kẽ hở" cho kẻ xấu có thể lợi dụng, theo dõi, bắt cóc trẻ em...

Cần giải pháp đồng bộ

Để bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng, cần những giải pháp tổng thể, từ truyền thống, áp dụng công nghệ thông tin và đặc biệt cần sự vào cuộc của liên ngành, liên quốc gia, của mọi cá nhân và các tổ chức chính trị, xã hội.

Nâng cao nhận thức cho các cơ quan, tổ chức, gia đình và chính trẻ em về những tiêu cực, rủi ro đến có thể gặp phải khi các em tương tác trên môi trường mạng bằng các thiết bị sử dụng công nghệ số. Cha, mẹ, giáo viên, người chăm sóc trẻ em có trách nhiệm giáo dục kiến thức, hướng dẫn kỹ năng an toàn cho trẻ em khi tham gia môi trường mạng. Tổ chức, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trên môi trường mạng phải hướng dẫn việc sử dụng dịch vụ, sử dụng các thiết bị công nghệ thông tin, tiếp cận thông tin để bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng.

Nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực thi quy định của pháp luật, cơ chế phối hợp liên ngành trong công tác bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng; cơ chế khuyến khích, thu hút các doanh nghiệp, trong đó, nòng cốt là các doanh nghiệp công nghệ Việt tham tham gia xây dựng hệ sinh thái sản phẩm, dịch vụ bảo vệ và hỗ trợ trẻ em tương tác sáng tạo, lành mạnh trên môi trường mạng.

Các bậc phụ huynh cần có sự định hướng và giám sát chặt chẽ để bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng. 

Luật Trẻ em năm 2016 quy định: Trẻ em có quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân và bí mật gia đình vì lợi ích tốt nhất của trẻ em; trẻ em được pháp luật bảo vệ danh dự, nhân phẩm, uy tín, bí mật thư tín, điện thoại, điện tín và các hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác; được bảo vệ và chống lại sự can thiệp trái pháp luật đối với thông tin riêng tư... Cơ quan, tổ chức, cá nhân quản lý, cung cấp sản phẩm, dịch vụ thông tin, truyền thông và tổ chức các hoạt động trên môi trường mạng phải thực hiện các biện pháp bảo đảm an toàn và bí mật đời sống riêng tư cho trẻ em theo quy định của pháp luật. Việc công bố, tiết lộ thông tin về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân của trẻ em mà không được sự đồng ý của trẻ em từ đủ 7 tuổi trở lên và của cha, mẹ, người giám hộ của trẻ em là hành vi bị nghiêm cấm.

Nghị định 56/2017/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Trẻ em cũng giải thích rõ thông tin bí mật đời sống riêng tư, bí mật cá nhân của trẻ em là thông tin về: tên, tuổi; đặc điểm nhận dạng cá nhân; thông tin về tình trạng sức khỏe và đời tư được ghi trong bệnh án; hình ảnh cá nhân; thông tin về các thành viên trong gia đình, người chăm sóc trẻ em; tài sản cá nhân; số điện thoại; địa chỉ thư tín cá nhân; địa chỉ, thông tin về nơi ở, quê quán; địa chỉ, thông tin về trường, lớp, kết quả học tập và các mối quan hệ bạn bè của trẻ em; thông tin về dịch vụ cung cấp cho cá nhân trẻ em...

Để những câu chuyện "ảo" không bị đẩy đi quá xa trên mạng xã hội, để không vì môi trường thông tin bị ô nhiễm trên mạng xã hội có thể gây nên những tai hoạ và "tai nạn thật " cho trẻ em, đã đến lúc việc giáo dục, phổ cập kỹ năng thăm gia mạng xã hội phải được đặt ra một cách bài bản và chính thống cho tất cả các em.

PV tổng hợp