Ngày 24 tháng 11 năm 2023, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII đã ban hành Nghị quyết số 45-NQ/TW về tiếp tục xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững trong giai đoạn mới.

Nhằm cụ thể hóa các quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp để thực hiện thắng lợi Nghị quyết số 45-NQ/TW; tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức của các cấp, các ngành, toàn thể xã hội, nhất là người đứng đầu về vai trò, tầm quan trọng của đội ngũ trí thức và công tác xây dựng, phát triển đội ngũ trí thức trong giai đoạn mới, ngày 09/7/2024, Chính phủ đã ra Nghị quyết số 107/NQ-CP ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 24 tháng 11 năm 2023 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững trong giai đoạn mới.

Chủ tịch Hồ Chí Minh nói chuyện thân mật với các đại biểu trí thức dự Hội nghị chính trị đặc biệt (tháng 3-1964). Nguồn: TTXVN

Chương trình đã xác định những nội dung, nhiệm vụ chính, lộ trình thời gian và biện pháp thực hiện để các ban, bộ, ngành trung ương và địa phương chủ động phối hợp, tổ chức triển khai thực hiện thống nhất, đồng bộ, hiệu quả Nghị quyết số 45-NQ/TW. Cụ thể là:

1. Tiếp tục nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của đội ngũ trí thức

Một là, các bộ, ngành, địa phương thường xuyên thực hiện việc quán triệt, tuyên truyền, nâng cao nhận thức, trách nhiệm và triển khai có hiệu quả các nội dung của Nghị quyết tới cán bộ, công chức, viên chức.

Hai là, Quý III/2024, các bộ, ngành, địa phương trình Bộ trưởng/Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh ban hành Kế hoạch thực hiện Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 45-NQ/TW.

2. Đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng, đãi ngộ và tôn vinh trí thức, trọng dụng nhân tài

Một là, trong năm 2024-2025, Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì, phối hợp với các bộ/ngành liên quan xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ các đề án phát triển các cơ sở giáo dục đại học lớn theo hướng đạt trình độ tiên tiến của nhóm các trường hàng đầu trong khu vực châu Á phù hợp với các Nghị quyết của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội các vùng và một số địa phương.

Hai là, các bộ/ngành, địa phương chủ trì, phối hợp với các bộ/ngành liên quan thường xuyên chỉ đạo các cơ sở giáo dục đại học, cơ sở nghiên cứu khoa học trực thuộc xây dựng và tổ chức thực hiện các giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo nhân lực trình độ cao, bồi dưỡng nhân tài; liên kết, hợp tác với các cơ sở tiên tiến trên thế giới để tăng cường nguồn lực đầu tư cho giáo dục đại học và khoa học công nghệ, tạo chuyển biến căn bản về chất lượng đào tạo nhân tài, phát triển đội ngũ trí thức trong giai đoạn mới của từng đơn vị.

Ba là, trong năm 2024-2025, Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì, phối hợp với các bộ/ngành liên quan xây dựng và trình Bộ trưởng đề án về xác định lĩnh vực, hướng nghiên cứu ưu tiên nhằm tăng cường năng lực, phát triển một số cơ sở nghiên cứu trọng điểm ngang tầm các nước tiên tiến.

Bốn là, Quý IV/2024, Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam chủ trì, phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ và các bộ/ngành liên quan xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ Đề án tăng cường năng lực, phát triển Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến 2045 ngang tầm với các nước tiên tiến trong khu vực và thế giới.

Năm là, Quý IV/2024, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam chủ trì, phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ và các bộ/ngành liên quan xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ Đề án tăng cường năng lực, phát triển Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến 2045 ngang tầm với các nước tiên tiến trong khu vực và thế giới.

Sáu là, Quý IV/2024, Đại học Quốc gia Hà Nội chủ trì, phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ và các bộ/ngành liên quan xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ Đề án tăng cường năng lực, phát triển Đại học Quốc gia Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến 2045 ngang tầm với các nước tiên tiến trong khu vực và thế giới.

Bảy là, Quý IV/2024, Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh chủ trì, phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ và các bộ/ngành liên quan xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ Đề án tăng cường năng lực, phát triển Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2030, tầm nhìn đến 2045 ngang tầm với các nước tiên tiến trong khu vực và thế giới.

Tám là, năm 2025, Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội chủ trì, phối hợp với các bộ/ngành liên quan nghiên cứu và trình Thủ tướng Chính phủ thành lập Trung tâm Tích hợp khoa học và công nghệ hiện đại, đạt trình độ tiên tiến tại Hà Nội.

Chín là, năm 2025, Ủy ban Nhân dân thành phố Hồ Chí Minh chủ trì, phối hợp với các bộ/ngành liên quan nghiên cứu và trình Thủ tướng Chính phủ thành lập Trung tâm Tích hợp khoa học và công nghệ hiện đại, đạt trình độ tiên tiến tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Mười là, năm 2024-2025, Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì, phối hợp với các bộ/ngành liên quan trình Bộ trưởng phương án đổi mới, nâng cao hiệu quả việc đánh giá, công nhận các chức danh khoa học; rà soát, hoàn thiện hệ thống giải thưởng nhà nước, giải thưởng ngành, lĩnh vực và các chính sách tôn vinh khác đối với đội ngũ trí thức.

3. Tăng cường quản lý nhà nước, hoàn thiện hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách đối với đội ngũ trí thức

Một là, các bộ/ngành; các Ủy ban Nhân dân tỉnh/thành phố thường xuyên tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật về cơ chế, chính sách đột phá, đặc thù phù hợp với hoạt, động của đội ngũ trí thức theo thẩm quyền.

Hai là, Quý I/2025, các bộ: Nội vụ; Khoa học và Công nghệ; Giáo dục và Đào tạo; Y tế; Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Tài chính; Ngoại giao; Kế hoạch và Đầu tư và các bộ/ngành liên quan chủ trì, phối hợp với các bộ/ngành, địa phương liên quan xây dựng và trình Bộ trưởng các hợp phần về Chiến lược phát triển đội ngũ trí thức theo từng ngành, lĩnh vực trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Ba là, Quý II/2025, Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì, phối hợp với các bộ/ngành, địa phương liên quan tổng hợp và trình Thủ tướng Chính phủ các hợp phần từ các bộ, ngành thành Chiến lược quốc gia về phát triển đội ngũ trí thức trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Bốn là, Quý IV/2025, Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì, phối hợp với các cơ sở giáo dục và đào tạo, cơ sở nghiên cứu trong nước xây dựng và Trình Thủ tướng Chính phủ Nghị quyết của Chính phủ về thí điểm một số cơ chế, chính sách đột phá trong đào tạo, thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao trong một số lĩnh vực trọng yếu (nhằm tạo đột phá, chuyển biến mạnh mẽ, toàn diện về chất lượng đào tạo nhân lực trình độ cao tại một số cơ sở giáo dục đại học và tổ chức khoa học công nghệ).

Năm là, Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì, phối hợp với các bộ/ngành liên quan thường xuyên xây dựng chính sách đầu tư phát triển khoa học, công nghệ, nhất là công nghệ lõi, công nghệ nguồn, công nghệ mũi nhọn; quan tâm đầu tư cho nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu ứng dụng lĩnh vực Việt Nam có thế mạnh, khoa học xã hội và nhân văn, khoa học lý luận chính trị, quản lý, giáo dục và đào tạo, y tế, văn hoá, văn học, nghệ thuật.

Sáu là, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chủ trì, phối hợp với các bộ/ngành liên quan xây dựng và trình Bộ trưởng, thực hiện từ Quý II/2024 cơ chế, chính sách ưu đãi về tín dụng đối với các cơ sở giáo dục - đào tạo, nghiên cứu khoa học, công nghệ, văn hoá, văn học, nghệ thuật.

Bảy là, Quý III/2024, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì, phối hợp với các bộ/ngành liên quan xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ Đề án điều chỉnh, bổ sung Chiến lược phát triển văn hoá đến năm 2030.

4. Tăng cường nguồn lực xây dựng đội ngũ trí thức chủ động, tích cực hội nhập quốc tế

Một là, Quý I/2025, các bộ: Nội vụ; Khoa học và Công nghệ; Giáo dục và Đào tạo; Y tế; Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Tài chính; Ngoại giao; Kế hoạch và Đầu tư và các bộ/ngành liên quan chủ trì, phối hợp với các bộ/ngành, địa phương liên quan xây dựng và trình Bộ trưởng Đề án phát triển đội ngũ trí thức của ngành/lĩnh vực (trong đó có nội dung xây dựng cơ sở dữ liệu về đội ngũ trí thức theo ngành/lĩnh vực).

Hai là, Bộ Ngoại giao chủ trì, phối hợp với các bộ/ngành liên quan thường xuyên triển khai đề án phát huy nguồn lực của người Việt Nam ở nước ngoài phục vụ phát triển đất nước trong tình hình mới.

Ba là, Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì, phối hợp với các bộ/ngành liên quan thường xuyên phát triển các trung tâm, mạng lưới nghiên cứu liên kết, kết nối với các mạng lưới đổi mới sáng tạo khu vực, toàn cầu, tạo điều kiện thuận lợi cho đội ngũ trí thức hợp tác, giao lưu, tiếp cận với tiến bộ khoa học - kỹ thuật của các nước tiên tiến.

Bốn là, năm 2024-2025, Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì, phối hợp với các bộ/ngành liên quan xây dựng và trình Bộ trưởng Đề án hoàn thiện hành lang pháp lý nhằm nâng cao hiệu quả và phát huy hoạt động của Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ quốc gia; nghiên cứu cơ sở khoa học về thành lập Quỹ đầu tư đổi mới sáng tạo.

5. Phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trí thức; đổi mới nội dung, phương thức hoạt động các hội trí thức

Một là, từ năm 2024, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam chủ trì, phối hợp với Bộ Nội vụ, Bộ Khoa học và Công nghệ, Ban Tuyên giáo Trung ương thực hiện đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của các hội trí thức từ trung ương đến địa phương thuộc Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam.

Hai là, từ năm 2024, Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam chủ trì, phối hợp với Bộ Nội vụ; Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Ban Tuyên giáo Trung ương thực hiện đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của các hội trí thức từ trung ương đến địa phương thuộc Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam.

Ba là, từ năm 2024, các bộ/ngành địa phương chủ trì, phối hợp với Liên hiệp các Hội Khoa học và kỹ thuật Việt Nam, Liên hiệp các Hội Văn học và nghệ thuật Việt Nam và các bộ/ngành liên quan thường xuyên thực hiện tạo điều kiện và khuyến khích đội ngũ trí thức tham gia đóng góp ý kiến, tư vấn, phản biện, giám định xã hội đối với việc hoạch định chính sách, xây dựng và triển khai các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, công trình, dự án quan trọng thực hiện mục tiêu phát triển đất nước.

Hương Giang

(Theo: Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 24 tháng 11 năm 2023 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững trong giai đoạn mới (Kèm theo Nghị quyết số 107/NQ-CP ngày 09 tháng 7 năm 2024 của Chính phủ).

Xem thêm:

1. “Quan điểm, mục tiêu của Đảng ta về tiếp tục xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững trong giai đoạn mới”, http://thinhvuongvietnam.com/Content/quan-diem-muc-tieu-cua-dang-ta-vetiep-tuc-xay-dung-va-phat-huy-vai-tro-cua-doi-ngu-tri-thuc-dap-ung-yeu-cau-phat-trien-dat-nuoc-nhanh-va-ben-vung-trong-giai-doan-moi-475022

2. “Nhiệm vụ, giải pháp nhằm tiếp tục xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững trong giai đoạn mới”, http://thinhvuongvietnam.com/Content/nhiem-vu-giai-phap-nham-tiep-tuc-xay-dung-va-phat-huy-vai-tro-cua-doi-ngu-tri-thuc-dap-ung-yeu-cau-phat-trien-dat-nuoc-nhanh-va-ben-vung-trong-giai-doan-moi-15922.

P.N