Đảng viên phải chấp hành nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng

Hỏi: Tại sao đảng viên phải chấp hành nguyên tắc tổ chức và hoạt động của đảng; không tự ý ứng cử, nhận đề cử và đề cử các chức danh của nhà nước, mặt trận, đoàn thể?

Trả lời:

Trong 19 điều đảng viên không được làm (theo Quy định số 37-QĐ/TW ngày 25/10/2021 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII) có điều “cấm” thứ hai: “Không chấp hành các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng; tự ứng cử, nhận đề cử và đề cử các chức danh của tổ chức nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội, các tổ chức quần chúng được Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ khi chưa được tổ chức đảng có thẩm quyền cho phép”.

Để giúp cấp ủy, tổ chức đảng và đội ngũ đảng viên trong toàn Đảng thực hiện Quy định 37-QĐ/TW, Ủy ban Kiểm tra Trung ương ban hành Hướng dẫn số 02-HD/UBKTTW ngày 29/11/2021 về hướng dẫn thực hiện quy định những điều đảng viên không được làm. Theo đó, Điều 2 của Hướng dẫn chỉ rõ đảng viên không được:

1. Không chấp hành hoặc chấp hành không đúng, không đầy đủ các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng theo quy định của Điều lệ Đảng.

2. Tự ứng cử, nhận đề cử và đề cử người khác vào các chức danh của tổ chức nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội, các tổ chức quần chúng được Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ mà theo quy định phải do cấp ủy, tổ chức đảng có thẩm quyền giới thiệu.

Vì sao đảng viên không được làm những điều trên?

Trước hết, nguyên tắc tổ chức và hoạt động của một tổ chức là những quan điểm, tư tưởng, yêu cầu có tính khách quan, do chủ thể có thẩm quyền đặt ra, bắt buộc mọi thành viên của tổ chức (tập thể và cá nhân) phải thực hiện, nhằm bảo đảm cho tổ chức được xây dựng chặt chẽ, đồng bộ, vận hành nhịp nhàng, thống nhất, có kỷ cương; phòng tránh được các tác động tiêu cực từ bên ngoài.

Các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng Cộng sản Việt Nam do cơ quan lãnh đạo cao nhất của Đảng (Đại hội đại biểu toàn quốc) quyết định. Điều lệ Đảng ghi rõ: “Đảng là một tổ chức chặt chẽ, thống nhất ý chí và hành động, lấy tập trung dân chủ làm nguyên tắc tổ chức cơ bản, thực hiện tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, thương yêu đồng chí, kỷ luật nghiêm minh, đồng thời thực hiện các nguyên tắc: tự phê bình và phê bình, đoàn kết trên cơ sở Cương lĩnh chính trị và Điều lệ Đảng, gắn bó mật thiết với nhân dân, Đảng hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật”.

Là thành viên của tổ chức Đảng, các đảng viên có trách nhiệm chấp hành đúng, đầy đủ các nguyên tắc nói trên. Thời gian qua, việc không chấp hành, cố ý làm trái nguyên tắc của Đảng chính là nguyên nhân khiến một bộ phận không nhỏ đảng viên sa vào vi phạm kỷ luật, kỷ cương của Đảng, Nhà nước trong quá trình thực hiện chức trách, nhiệm vụ của mình. Trong số hơn 110 cán bộ diện Trung ương quản lý bị xử lý kỷ luật trong nhiệm kỳ 2015-2020, có 2/3 vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ. Nhiều người phải ra trước Tòa, chịu xử lý của pháp luật, cũng chính bởi đã “bỏ qua” nguyên tắc Đảng hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật.

Thứ hai, với tư cách là đảng cầm quyền, Đảng Cộng sản Việt Nam “lãnh đạo Nhà nước và xã hội” (Điều 4 Hiến pháp). Việc xây dựng đội ngũ cán bộ của các tổ chức nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội, các tổ chức quần chúng được Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ đặt dưới sự thống nhất lãnh đạo và quản lý của Đảng. Việc tuyển chọn, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng đảng viên có phẩm chất, năng lực rồi giới thiệu cho các tổ chức nói trên bầu các chức danh lãnh đạo là trách nhiệm, đồng thời là quyền của Đảng cầm quyền. Các cấp ủy, tổ chức đảng có thẩm quyền giới thiệu ai, tức là giao nhiệm vụ cho đảng viên nào, thì người đó trở thành người đại diện cho Đảng trong thực hiện nhiệm vụ lãnh đạo xây dựng và phát huy vai trò các tổ chức đó vì sự nghiệp chung của Đảng, của đất nước. Với nguyên tắc cá nhân phục tùng tổ chức (trong nguyên tắc tập trung dân chủ), khi cấp ủy, tổ chức đảng có thẩm quyền chưa giao nhiệm vụ, các đảng viên sẽ không được phép ứng cử, đề cử hay nhận đề cử trong quy trình nhân sự của các tổ chức nói trên.

Làm gì để đảng viên không vi phạm điều cấm này?

Một là, toàn Đảng quán triệt sâu sắc yêu cầu “kiên định các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng”, “thực hành dân chủ gắn liền với tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong Đảng” của Đại hội Đảng lần thứ XIII. Các cấp ủy, tổ chức đảng đẩy mạnh công tác giáo dục chính trị tư tưởng, các đảng viên, nhất là cấp ủy viên, người đứng đầu các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị gương mẫu, tự giác học tập để nâng cao nhận thức và thể hiện rõ trách nhiệm trong tổ chức thực hiện nguyên tắc, quy chế, quy định của Đảng.

Hai là, cấp ủy, ban tham mưu cấp ủy các cấp đẩy mạnh công tác thể chế hóa các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng thành các quy chế, quy trình cụ thể, công khai, minh bạch để hướng dẫn đảng viên nghiên cứu, nắm bắt, thực hiện và kiểm soát hoạt động hiệu quả. Đồng thời, tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, và phát huy vai trò của Mặt trận, các đoàn thể và quần chúng nhân dân trong giám sát, đánh giá, kiến nghị, góp ý đối với hoạt động của cán bộ, đảng viên và tổ chức đảng, nhất là trong phát triển kinh tế - xã hội, trong công tác cán bộ và phòng chống tham nhũng, tiêu cực.

Ba là, cấp ủy, ủy ban kiểm tra cấp ủy, các chi bộ thường xuyên làm tốt công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật đối với tổ chức đảng và đảng viên trong việc thực hiện nguyên tắc, quy chế, quy định của Đảng. Kịp thời phê bình, nhắc nhở, kiểm điểm đảng viên khi mới có dấu hiệu vi phạm. Kiên quyết xử lý nghiêm những hành vi cố tình không chấp hành, vi phạm quy định nói trên.

Bạch Yến - Văn Hào