Khát khao tìm về nguồn cội – Cảm nhận từ một bài hát

Ca từ da diết của bài hát “Bonjour Vietnam” cho thấy khát khao được trở về của một người con đất Việt chưa từng một lần được đặt chân đến quê hương. Đó là khát khao tìm về nguồn cội để hiểu về dòng máu chảy trong người mình, hiểu về nơi đã cho mình màu da, mái tóc và đôi chân nhỏ bé. Đó là khát khao, mong mỏi được chạm vào đất Mẹ và bước đi trên quê hương của mình để thấu hiểu về chính tâm hồn của mình.

Mùa đông Hà Giang nhìn từ trên cao. Ảnh: Internet

Bài hát “Bonjour Vietnam” (sau này được dịch sang tiếng Anh là Hello Vietnam) do nhạc sỹ - ca sỹ Marc Lavoine sáng tác và được biểu diễn lần đầu tiên bởi ca sỹ Phạm Quỳnh Anh (người Bỉ gốc Việt). Bài hát đã được lan truyền rộng rãi trên internet vào cuối năm 2005 và đến tháng 5 năm 2008, bài hát chính thức được Quỳnh Anh biểu diễn trong trong chương trình Paris by Night 92, một chương trình ca nhạc tiếng Việt của Trung tâm Thúy Nga. Bài hát sau đó đã trở thành một hiện tượng âm nhạc ở Việt Nam.

Theo chia sẻ của tác giả Marc Lavoine, bài hát được lấy cảm hứng từ chính ca sỹ Phạm Quỳnh Anh. Khi gặp Quỳnh Anh, Marc Lavoine đã thấy được nét đẹp dịu dàng, sự ngây thơ trong người con gái châu Á và vẻ đẹp đó toát lên nét đẹp của một nền văn hóa. Khi biết Quỳnh Anh là người gốc Việt thì hình ảnh gợi lên trong suy nghĩ của tác giả là một quá khứ chiến tranh đau thương và mất mát. Còn với Quỳnh Anh thì bài hát chính là những tâm tình về quê hương, nguồn cội mà Quỳnh Anh chưa có dịp về thăm.

Có lẽ lời bài hát không chỉ là tâm tư, tình cảm của riêng Quỳnh Anh mà còn là tình cảm của những cộng đồng người Việt ở nước ngoài nói chung, đặc biệt là những người trẻ gốc Việt được sinh ra và lớn lên ở nước ngoài. Giai điệu nhẹ nhàng và những nốt trầm của bài hát mang đến cho người nghe cảm nhận sâu sắc về sự trầm lắng của một đất nước đã trải qua nhiều đau thương, mất mát bởi quá khứ chiến tranh và một cuộc sống bình dị của người dân trong hiện tại. Âm hưởng và lời ca của bài hát giúp người nghe cảm nhận sâu sắc về lịch sử, văn hóa và sự thiêng liêng từ lịch sử ngàn năm của đất nước. Bên cạnh đó, khi bài hát được cất lên thì có lẽ tự hào cũng là cảm nhận chung của nhiều thính giả Việt Nam.

Bài hát cũng phản ánh một sự thật là rất nhiều người gốc Việt trẻ được sinh ra và lớn lên ở nước ngoài chủ yếu biết về đất nước, quê hương của mình qua các cuốn sách, câu chuyện, hình ảnh và các bộ phim về chiến tranh – một hình ảnh đau thương, hoang tàn và mất mát. Hình ảnh đó dường như lại đối lập với hình hài, diện mạo của chính bản thân những người con xa xứ mà chưa từng được biết về đất Mẹ. Sự đối lập này đã thôi thúc họ tìm về với cội nguồn của mình để tìm kiếm một lời giải thích và để khám phá chính bản thân mình.

Ca từ da diết của bài hát cho thấy khát khao được trở về của một người con đất Việt chưa từng một lần được đặt chân đến quê hương. Đó là khát khao tìm về nguồn cội để hiểu về dòng máu chảy trong người mình, hiểu về nơi đã cho mình màu da, mái tóc và đôi chân nhỏ bé. Đó là khát khao, mong mỏi được chạm vào đất Mẹ và bước đi trên quê hương của mình để thấu hiểu về chính tâm hồn của mình. Quê hương không chỉ là nơi lưu giữ văn hóa mà còn là nơi nuôi dưỡng tâm hồn mỗi con người. Mặc dù, trong cộng đồng người Việt ở nước ngoài, có nhiều người không được sinh ra và lớn lên ở Việt Nam nhưng dòng máu Việt, văn hóa Việt và tâm hồn Việt vẫn luôn ẩn, hiện trong mỗi con người. Nếu như màu da, mái tóc và đôi mắt là chỉ dấu của chủng tộc thì sự dịu dàng, ngây thơ của người con gái Việt Nam lại là hiện thân cho nét đẹp văn hóa nhân văn của dân tộc.

Mặc dù giai điệu bài hát nghe rất trầm lắng nhưng lại gợi lên tình yêu quê hương mãnh liệt và sự tự hào to lớn về dân tộc Việt Nam – một dân tộc kiên cường, một nền văn hóa nhân văn đã nuôi dưỡng những tâm hồn Việt Nam dù ở bất kỳ nơi đâu cũng luôn hướng về quê hương, đất nước. Khi nghe những ca từ của bài hát chắc hẳn không chỉ những người Việt Nam đang sinh sống và làm việc ở nước ngoài mà chính người Việt Nam ở trong nước không khỏi xúc động, tự hào về quê hương, đất nước của mình. Chỉ có điều cảm nhận này sẽ rõ ràng hơn ở những người con xa xứ.

Những cảm nhận mà bài hát “Bonjour Vietnam” mang đến cho người nghe cho thấy vai trò to lớn của âm nhạc. Âm nhạc không chỉ phản ánh cuộc sống mà còn giúp lan tỏa yêu thương; truyền cảm hứng; nuôi dưỡng tâm hồn, hình thành cảm xúc, các giá trị đạo đức; định hướng lý tưởng của con người. Riêng đối với “Bonjour Vietnam” thì bài hát này lại có một ý nghĩa đặc biệt hơn. Bài hát giúp lan tỏa tình yêu quê hương, đất nước, khơi dậy lòng tự hào dân tộc, thôi thúc lý tưởng sống cống hiến trong thế hệ thanh, thiếu niên hiện nay. Đồng thời, bài hát còn thôi thúc những người con xa xứ trở về với quê hương, đất nước để hiểu, cảm nhận về sự hồi sinh và đổi mới của một đất nước từng bị chiến tranh tàn phá nặng nề. Bên cạnh đó, bài hát còn giúp gắn kết chặt chẽ cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài với quê hương, Tổ quốc.

Cuộc sống thanh bình miền sơn cước. Ảnh: Internet

Sự đón nhận rộng rãi của thính giả trong và ngoài nước đối với bài hát cũng cho thấy, những bài hát về quê hương, đất nước thường dễ đi vào lòng người, gợi cảm xúc nhớ nhung và mong muốn trở về. Ngoài ra, những bài hát về quê hương, đất nước còn giúp nuôi dưỡng tình yêu đối với quê hương, đất nước. Bài hát “Bonjour Vietnam” sẽ góp phần vào việc lưu giữ và trao truyền văn hóa Việt Nam cũng như nuôi dưỡng tình yêu quê hương, đất nước, khơi dậy lòng tự hào, tự tôn dân tộc và gắn kết những người con đất Việt với nhau. Vì thế, đối với thế hệ trẻ nhất là thiếu nhi thì việc giáo dục tình yêu quê hương, đất nước, yêu đồng bào bằng âm nhạc đặc biệt hiệu quả.

Từ cảm nhận và ý của bài hát “Bonjour Vietnam”, thiết nghĩ lan tỏa rộng rãi bài hát sẽ giúp đem hình ảnh đất nước, con người và văn hóa Việt Nam đến gần hơn với những người gốc Việt sinh ra, lớn lên ở nước ngoài và chưa một lần được đặt chân trên quê hương của mình. Thêm vào đó, bài hát còn truyền cảm hứng và khuyến khích cộng động người Việt Nam ở nước ngoài phát huy các giá trị và bản sắc văn hóa Việt Nam. Không chỉ có ý nghĩa đối với cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài mà ngay cả với người Việt Nam ở trong nước bài hát cũng có những tác động tích cực. Trong cuộc sống xô bồ và những tác động tiêu cực của cơ chế thị trường đến lý tưởng, lối sống của một bộ phận thanh, thiếu niên Việt Nam thì việc chia sẻ và lan tỏa bài hát này sẽ giúp định hướng lý tưởng sống tích cực cho các thế hệ thanh, thiếu niên tương lai của Việt Nam.

Dona Đoàn