Quy định 117 và văn hóa xin lỗi

(TVVN). Ngày 18/8/2023, Bộ Chính trị đã ban hành Quy định số 117-QĐ/TW về xin lỗi và phục hồi quyền lợi của tổ chức Đảng, đảng viên bị kỷ luật oan. Đây là văn bản có tính pháp quy đầu tiên của Đảng, cụ thể hóa quan điểm đảng viên, tổ chức đảng bị kỷ luật oan thì được phục hồi quyền lợi bằng văn bản một cách chặt chẽ, hoàn chỉnh, góp phần hoàn thiện công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật Đảng.

Quy định số 117- QĐ/TW cụ thể hóa quan điểm của Đảng về công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng nêu tại Văn kiện Đại hội XIII của Đảng, Quy định số 22-QĐ/TW ngày 28/7/2021 của Ban Chấp hành Trung ương Khóa XIII về công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng. 

Quy định gồm 4 chương, 15 điều, đề cập cụ thể từ phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng, nguyên tắc, căn cứ, trình tự thủ tục, thời hạn giải quyết việc xin lỗi và phục hồi quyền lợi… cũng như những trường hợp bị oan thật nhưng không được xin lỗi, phục hồi quyền lợi và các điều khoản thi hành.

Quy định nêu rõ: Thực hiện xin lỗi và phục hồi quyền lợi đối với tổ chức Đảng, đảng viên bị kỷ luật oan phải kịp thời, công khai, khách quan.

Căn cứ để xin lỗi và phục hồi quyền lợi cho tổ chức Đảng, đảng viên bị kỷ luật oan là (1) Kết luận hoặc quyết định của tổ chức Đảng có thẩm quyền xác định tổ chức Đảng, đảng viên bị kỷ luật oan; (2) Kết luận, quyết định, bản án của cơ quan pháp luật xác định đảng viên bị điều tra, truy tố, xét xử oan dẫn đến bị kỷ luật oan về Đảng.

Trong thời hạn 60 ngày, kể từ ngày nhận được kết luận, quyết định về việc đã kỷ luật oan thì tổ chức Đảng đã quyết định kỷ luật oan có trách nhiệm: Thông báo bằng văn bản đến tổ chức Đảng, đảng viên bị kỷ luật oan (hoặc thân nhân đảng viên) về việc tổ chức xin lỗi và phục hồi quyền lợi; thu hồi, bãi bỏ quyết định kỷ luật oan; đồng thời gửi đến cơ quan, tổ chức nơi đảng viên đang công tác, sinh hoạt để thu hồi, xóa bỏ quyết định kỷ luật hành chính, kỷ luật đoàn thể đối với đảng viên (nếu có); phục hồi quyền lợi hoặc đề nghị cơ quan có thẩm quyền phục hồi quyền lợi của tổ chức, đảng viên bị kỷ luật oan.

Trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày nhận được đề nghị của tổ chức Đảng quyết định kỷ luật oan thì cơ quan có thẩm quyền thực hiện phục hồi quyền lợi của tổ chức, đảng viên theo quy định.

Tổ chức Đảng đã quyết định kỷ luật oan phải chủ động, kịp thời báo cáo ban thường vụ cấp ủy, ủy ban kiểm tra cấp trên trực tiếp; phối hợp với tổ chức Đảng, cơ quan, đơn vị có liên quan thực hiện xin lỗi và phục hồi quyền lợi của tổ chức Đảng, đảng viên; quyết định bãi bỏ, thu hồi quyết định kỷ luật oan; xem xét trách nhiệm của tổ chức Đảng, đảng viên tham mưu, quyết định kỷ luật oan.

Hình thức xin lỗi được công khai, để tổ chức Đảng, đảng viên thấy được thành ý nhận lỗi, nhận trách nhiệm của cơ quan, chức Đảng đã kỷ luật oan mình, từ đó vơi đi nỗi mất mát về tinh thần, củng cố niềm tin vào tổ chức. Ở chiều ngược lại, tổ chức Đảng đã quyết định kỷ luật oan đảng viên có cơ hội khắc phục, sửa chữa khuyết điểm, sai lầm,hậu quả gây ra do quyết định của mình.

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Một Đảng mà giấu giếm khuyết điểm của mình là một Đảng hỏng. Một Đảng có gan thừa nhận khuyết điểm của mình, vạch rõ những cái đó, vì đâu mà có khuyết điểm đó, xét rõ hoàn cảnh sinh ra khuyết điểm đó, rồi tìm kiếm mọi cách để sửa chữa khuyết điểm đó. Như thế là một Đảng tiến bộ, mạnh dạn, chắc chắn, chân chính”.

Quy định số 117 thể hiện sự tiến bộ rất lớn cho thấy Đảng rất công tâm trước mọi vấn đề đúng - sai của tổ chức hay đảng viên, không chỉ thể hiện “văn hóa xin lỗi”, sự nhân văn của Đảng mà sẽ làm cho dân chủ trong Đảng thực chất hơn, minh bạch hơn, công khai hơn. Đồng thời, đây là lợi nhắc nhở, cảnh báo tổ chức đảng có thẩm quyền phải thận trọng, cân nhắc, trách nhiệm khi ban hành quyết định kỷ luật, bởi có những thứ xin lỗi được, phục hồi được, nhưng có những cái không thể xin lỗi, không thể phục hồi. Đi liền với trách nhiệm là các biện pháp xử lý đối với tổ chức đảng có thẩm quyền ra quyết định và cá nhân tham mưu kỷ luật, góp phần hạn chế oan sai, tăng trách nhiệm thực thi công vụ./.

Quang Minh