1. Báo chí cách mạng do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, xuất phát từ nhu cầu tuyên truyền đường lối cách mạng, về cuộc đấu tranh chống lại ách áp bức, bóc lột để giành lại độc lập dân tộc và tự do cho nhân dân. Do đó, Người luôn chỉ rõ: “Báo chí của ta thì cần phải phục vụ nhân dân lao động, phục vụ chủ nghĩa xã hội, phục vụ cho đấu tranh thực hiện thống nhất nước nhà, cho hòa bình thế giới”. Để thực hiện được sứ mệnh lớn lao đó, Người yêu cầu những người làm báo phải có ngòi bút sắc bén, nhiệt huyết, có trách nhiệm với sự nghiệp cách mạng của dân tộc: “Đối với những người viết báo chúng ta, cái bút là vũ khí sắc bén, bài báo là tờ hịch cách mạng để động viên quần chúng đoàn kết đấu tranh, chống chủ nghĩa thực dân cũ và mới, chống chủ nghĩa đế quốc, đứng đầu là đế quốc Mỹ, vì độc lập dân tộc, tiến bộ xã hội và hòa bình thế giới”. Đây chính là sứ mệnh cao cả của báo chí cách mạng cũng như đội ngũ người làm báo nước ta trong những ngày đầu thành lập.
Trong giai đoạn hiện nay, báo chí cách mạng có sứ mệnh tuyên truyền công cuộc đổi mới và phát triển đất nước, tham gia bảo vệ Đảng, bảo vệ Nhà nước, chế độ và Nhân dân, đấu tranh với các hoạt động chống phá của các thế lực thù địch. Ngày 22/10/2018, Bộ Chính trị khóa XII ban hành Nghị quyết số 35 về “tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới đã chỉ rõ, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là trách nhiệm của mỗi đơn vị, tổ chức, cán bộ, đảng viên và các cơ quan truyền thông, báo chí. Đây là sự định hướng quan trọng nhằm phát huy vai trò, trách nhiệm của các cơ quan báo chí trong việc thực hiện nhiệm vụ chính trị đặc biệt quan trọng này.
Một trong những thách thức lớn của báo chí trong việc thực hiện sứ mệnh quan trọng giai đoạn hiện nay là các thế lực thù địch bằng những thủ đoạn tinh vi đã lợi dụng chính báo chí để chống phá sự nghiệp cách mạng của nước ta. Các thế lực thù địch đã lợi dụng những sơ hở trên báo chí của nước ta để thổi phồng, xuyên tạc; khai thác lỗ hổng bảo mật ở các trang báo điện tử để chỉnh sửa nội dung, chèn thêm đường dẫn (link) đăng tải thông tin giả mạo, xấu độc, văn hóa đồi trụy, tệ nạn xã hội, mê tín dị đoan, vi phạm thuần phong mỹ tục, văn hóa truyền thống của dân tộc làm người đọc mơ hồ mất cảnh giác, từ đó thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong tư tưởng, đạo đức và lối sống, làm xáo trộn tâm tư, tình cảm của các giai tầng xã hội.
Các thế lực thù địch còn tìm cách lũng đoạn một số cơ quan báo chí, tiến hành mua chuộc, lôi kéo những người đứng đầu trong cơ quan báo chí bằng nhiều cách khác nhau; móc nối, khai thác, lợi dụng một số cơ quan báo chí, phóng viên có lập trường tư tưởng không vững vàng, có biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” để lôi kéo, kích động phát tán thông tin, quan điểm sai trái, thù địch, từ đó thao túng việc đưa tin, bài có nội dung tuyên truyền chống phá cách mạng, nói xấu Đảng, Nhà nước, chế độ.
Trước tình hình đó, thực hiện sự chỉ đạo quyết liệt của Đảng, nhiều giải thưởng báo chí về xây dựng Đảng, về xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, về đấu tranh phòng chống tham nhũng, đặc biệt về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch được tổ chức ở cả cấp quốc gia và cấp bộ, ngành, địa phương, thu hút sự tham gia đông đảo không chỉ của những nhà báo chuyên nghiệp mà còn của cả cán bộ, đảng viên và nhân dân. Có thể nói, trong những năm gần đây, báo chí đã tạo ra được một khí thế sôi nổi, truyền cảm hứng và tạo động lực cho toàn xã hội trong việc tham gia vào các nhiệm vụ chính trị quan trọng của đất nước, trong đó có việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.
Các cơ quan báo chí không ngừng phát triển, đội ngũ nhà báo cũng không ngừng lớn mạnh cả về số lượng và chất lượng, trình độ, năng lực chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng nghề nghiệp, đáp ứng ngày càng tốt những yêu cầu, đòi hỏi thực tiễn đang đặt ra. Theo thống kê của Bộ Thông tin và Truyền thông, hiện cả nước có 868 cơ quan báo chí, tổng số lao động trong các cơ quan báo chí là 41.600 người (trong đó, có 19.166 người được cấp thẻ nhà báo), có 72 đài phát thanh, truyền hình và thông tin điện tử. Tổng số lao động trong các đài/đơn vị hoạt động truyền hình là 18.481 người (trong đó, có 7.594 người được cấp thẻ nhà báo). Được đào tạo bài bản, tâm huyết với nghề, gắn bó mật thiết với nhân dân, những thông tin, bài viết của các nhà báo đã góp phần gắn kết và thắt chặt mối quan hệ bền chặt giữa Đảng với nhân dân; củng cố niềm tin của nhân dân với Đảng.
uy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, một số cơ quan báo chí có xu hướng thương mại hóa, chạy theo lợi nhuận, đề cao giá trị vật chất, xa rời tôn chỉ, mục tiêu, sứ mệnh cao cả mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó. Một số cơ quan báo chí còn thiếu nhạy bén về chính trị, chưa làm tốt chức năng định hướng về tư tưởng, văn hóa, có biểu hiện xa rời sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước, thông tin không trung thực, thiếu chính xác, ít tập trung xây dựng những tuyến bài về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, dễ dàng chạy theo thị hiếu của một bộ phận nhân dân thiếu hiểu biết khi đưa ra những bài kiểu “giật tít”, “câu like” để tăng tương tác.
Một số nhà báo do chưa được đào tạo bài bản, thiếu bản lĩnh chính trị, thiếu kinh nghiệm nghề nghiệp và vốn sống, có biểu hiện dao động về lập trường tư tưởng, đề cao danh vị, đồng tiền; có trường hợp bị một số thế lực xấu dụ dỗ, lôi kéo, nên đã có những bài viết vi phạm đạo đức, pháp luật; lợi dụng chức vụ, quyền hạn để gây khó dễ cho các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp. Do đó, nhiều cơ quan báo chí, nhiều cá nhân các nhà báo đã vi phạm quy định và đạo đức nghề báo, bị xử lý kỷ luật, bị tước thẻ nhà báo… Đây là những thách thức rất lớn cho các cơ quan báo chí và đội ngũ nhà báo trong việc thực hiện nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng hiện nay.
2. Để phát huy tốt vai trò, đồng thời khắc phục những hạn chế của báo chí cách mạng trong việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng giai đoạn hiện nay, cần chú ý đến những giải pháp cơ bản như sau:
Một là, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước đối với các cơ quan báo chí. Báo chí là một loại hình truyền thông có tốc độ phát triển nhanh, mạnh nên Đảng ta cần có sự chỉ đạo thường xuyên, kịp thời, sát thực đối với các cơ quan báo chí trong từng giai đoạn cụ thể. Ngoài ra, Đảng, Nhà nước cần quan tâm, tạo điều kiện về môi trường làm việc hiện đại, năng động, bảo đảm cho các hoạt động báo chí diễn ra thuận lợi trên tinh thần tự do, dân chủ, sáng tạo. Các cơ quan, bộ, ngành có liên quan cần định hướng tốt công tác tuyên truyền; quản lý tốt thông tin, nhất là những thông tin trên mạng xã hội, internet. Xử lý nghiêm những trường hợp đi ngược lại tôn chỉ, mục đích của cơ quan báo chí, xâm phạm và làm ảnh hưởng đến lợi ích của quốc gia, dân tộc; đến uy tín, hình ảnh của Đảng, của các cơ quan, đoàn thể.
Hai là, đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ hiện đại để đổi mới nội dung, hình thức thể hiện trên báo chí, chú trọng xây dựng các sản phẩm báo chí hiện đại, đa phương tiện, có hình thức đẹp, bắt mắt để thu hút độc giả. Nêu cao tôn chỉ, mục đích trong việc tuyên truyển chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước một cách chính xác, nhanh chóng, hấp dẫn đến độc giả, nhất là với đồng bào ở vùng sâu, vùng xa trình độ dân trí, mức độ phát triển kinh tế - xã hội còn khó khăn, thiếu thông tin chính thống…
Ba là, phát huy vai trò giám sát, phản biện của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân đối với các cơ quan báo chí. Để các cơ quan báo chí hoạt động đúng tôn chỉ, mục đích, không xa rời sứ mệnh cao cả mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội cần phát huy vai trò giám sát, phản biện hoạt động của các cơ quan báo chí, kịp thời phát hiện, tố giác những sai phạm. Quần chúng nhân dân với tư cách là độc giả cũng cần phát huy vai trò là “tai mắt”, mạnh dạn cung cấp thông tin về những hạn chế, sai phạm của các cơ quan báo chí cho những cấp có thẩm quyền có xử lý hoặc kịp thời cung cấp những thông tin tích cực ghi nhận, biểu dương, tạo động lực cho các cơ quan báo chí trong việc thực hiện nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
Bốn là, nâng cao nhận thức, trách nhiệm, đạo đức nghệ nghiệp của mỗi nhà báo trong việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Mỗi nhà báo cần giữ vững tinh thần, bản lĩnh chính trị; tích cực học tập và thấm nhuần chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; nắm vững chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và những diễn biến, tình hình kinh tế - chính trị - xã hội - văn hóa ở trong và ngoài nước để có những thông tin chính xác, kịp thời, định hướng dư luận, củng cố niềm tin của nhân dân với Đảng. Tích cực học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, nhất là những lời căn dặn của Người về trách nhiệm của mỗi nhà báo. Quán triệt sâu sắc những quan điểm chỉ đạo của Đảng về công tác tư tưởng, lý luận, báo chí trong giai đoạn hiện nay.
Như vậy, báo chí cách mạng chính là công cụ tuyên truyền nội dung, giá trị nền tảng tư tưởng của Đảng; đồng thời là vũ khí sắc bén để đấu tranh phản bác những quan điểm sai trái, thù địch chống phá Đảng, Nhà nước, chế độ và nhân dân. Do đó, mỗi cơ quan báo chí cần quán triệt sâu sắc tôn chỉ, mục đích, sứ mệnh cao cả của mình; mỗi nhà báo cần phát huy vai trò là chiến sĩ tiên phong trên mặt trận đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch để góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng giai đoạn hiện nay./.
VNTV