Động cơ đen tối
Như một loại ký sinh trùng, một loại kền kền chỉ chực chờ những cơ hội thuận lợi khi đất nước diễn ra những sự kiện chính trị trọng đại như Đại hội Đảng toàn quốc, bầu cử đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp; nhân những ngày lễ kỷ niệm các sự kiện lịch sử, tôn vinh các anh hùng dân tộc…, "những kẻ thù giấu mặt" lại có dịp xào xáo tin tức chính thống, đánh tráo khái niệm, thuật ngữ, tung ra những tin đồn với những thông tin mang tính lấp lửng, nước đôi, giễu nhại theo giọng trào phúng, châm biếm, khiêu khích nhằm gây sự chú ý của công chúng, cộng đồng mạng.
Động cơ của những kẻ tung tin đồn có thể thấy rất đa dạng, đến từ nhiều phần tử bất mãn, cơ hội ở trong và ngoài nước do nhận thức chính trị, xã hội sai lầm, phiến diện, nhìn cuộc sống thông qua cặp kính đen và tư tưởng thiếu lành mạnh. Nhiều kẻ thích xuyên tạc, bịa đặt, đưa những thông tin thiếu kiểm chứng, cắt ghép những hình ảnh sưu tầm trên mạng chỉ để câu view, câu like, thu hút sự quan tâm, theo dõi của cộng đồng, tạo scandal, đánh bóng tên tuổi, hình ảnh cá nhân. Nhưng phần lớn những kẻ tung tin đồn đều ý thức rõ việc làm, hành động của họ. Họ tập hợp lực lượng, xây dựng mạng lưới, phân công thành viên viết tin bài, xây dựng website, thăm dò dư luận, vận động tài trợ, thu nạp những cộng tác viên có trình độ, năng lực, có uy tín nhất định khi còn đương chức nay đã về hưu hoặc chạy trốn sang nước ngoài, đăng tải những thông tin sai trái, kích động bạo loạn, đi ngược lại lợi ích quốc gia, dân tộc.
Tin đồn được đăng tai trên "không gian ảo" nhưng sức công phá, ảnh hưởng, tác động của nó đến đòi thực, đến tư tưởng, tình cảm và đời sống chính trị, xã hội là vô cùng lớn. Tin đồn làm nhiễu loạn thông tin, gây bất ổn tình hình chính trị, cản trở quá trình thực thi chính sách của Nhà nước; đe dọa đến an ninh chính trị, an ninh văn hóa, tư tưởng, khiến cộng đồng, bạn bè quốc tế hiểu sai về đất nước, con người Việt Nam nếu họ không tiếp cận được với những thông tin chính thống. Việc đưa những thông tin sai, có thể ảnh hướng đến uy tín, hình ảnh của các địa phương, doanh nghiệp, tập đoàn kinh tế, đe đọa đến sự phát triển, ổn định của đất nước.
Với cá nhân, thông tin sai, tin giả tràn lan sẽ làm con người dao động, mất niềm tin, mất phương hướng. Đặc biệt với giới trẻ nếu bị tiêm nhiễm, đầu độc, dẫn dắt bởi những tin đồn sẽ dẫn đến những hành động lầm lạc, bị các thế lực xấu dụ dỗ, lôi kéo, tin vào những điều xằng bậy, để rồi hủy hoại cuộc sống, tương lai. Sự xuất hiện với tần suất ngày càng dày đặc các tin đồn, tin giả làm ô nhiễm môi trường văn hóa, làm gia tăng sự hoài nghi giữa người với người, ảnh hưởng và đe dọa trực tiếp đến quá trình giáo dục, hình thành nhân cách cho thế hệ trẻ.
Với chiêu bài, cách thức chế tạo tin giả một cách tinh vi, lợi dụng sức mạnh của truyền thông, mạng xã hội cũng như nắm bắt được tâm lí hiếu kì, tò mò của không ít công chúng, các thế lực thù địch ở trong và ngoài nước không ngừng tung những thông tin phi chính thống nhằm công kích, xuyên tạc chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật Nhà nước, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình kinh tế - chính trị - xã hội. Hiện tượng này cần được nhận diện chính xác và có những biện pháp xử lý căn cơ, lâu dài để ngăn chặn, loại trừ, tiến tới xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh với những thông tin chính xác, trung thực, khách quan, kịp thời, giàu giá trị nhân văn, nhân bản.
Cần xử lý nghiêm
Để xứ lý tin đồn, tin giả trong bối cảnh bùng nổ thông tin và hội nhập toàn cầu, cần sự vào cuộc quyết liệt của các cấp, các ngành và mọi người dân. Bên cạnh việc tăng cường, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của mỗi cá nhân trong nhận diện, lên án, tẩy chay những tin đồn, tin giả thì cần thực thi nghiêm những quy định, điều khoản trong các bộ luật về an toàn thông tin mạng, luật an ninh mạng và bộ quy tắc ứng xử trên mạng đã được ban hành.
Các cơ quan, bộ ngành có trách nhiệm cần không ngừng đổi mới tư duy, bổ sung, điều chỉnh những quy định mới sao cho phù hợp với tình hình thực tiễn trong các thông tư, nghị định quy định về quản lý, khai thác, tiếp cận thông tin trên internet. Xử lý nghiêm cá nhân, tổ chức có mưu đồ xấu, cố tình đưa những thông tin sai lệch, những tin đồn nhảm, làm nhiễu loạn môi trường thông tin.
Phối hợp tốt với các tập đoàn, công ty, nhà mạng cung cấp dịch vụ thông tin, giải trí ở nước ngoài trong việc cảnh báo, gỡ bỏ, xử lý những cá nhân đưa những thông tin, hình ảnh sai trái, gây tổn hại đến lợi ích quốc gia, dân tộc.
Phát huy vai trò sáng tạo, chủ động, tích cực của các cơ quan thông tấn, báo chí trong nước; hình thành mạng lưới kết nối thông tin thông suốt, nhanh chóng, kịp thời từ Trung ương đến các địa phương, các vùng miền, đảm bảo cung cấp thông tin hữu ích, thời sự, đáp ứng nhu cầu tiếp cận thông tin ngày càng đa dạng của các tầng lớp nhân dân. Dành ưu tiên về thời lượng, nội dung phát sóng về những tấm gương sáng, những điển hình tiên tiến, những việc tử tế, những hành động, lời nói đẹp, có sức cuốn hút, lan tỏa với tinh thần "lấy cái đẹp dẹp cái xấu", xây dựng môi trường thông tin lành mạnh, mang đậm bản sắc, truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc.
Để trở thành một độc giả thông minh trên những xa lộ thông tin với những yếu tố thật - giả đôi khi lẫn lộn, mỗi cá nhân cần không ngừng học tập, nâng cao bản lĩnh chính trị, chủ động, bình tĩnh khi tiếp cận, chia sẻ, xử lý thông tin. Xây dựng niềm tin tưởng tuyệt đối vào các cơ quan thông tấn của Đảng, Nhà nước, đấu tranh không khoan nhượng với những tin đồn, tin giả, xây dựng môi trường thông tin lành mạnh, vì sự tiến bộ và phát triển của cá nhân, cộng đồng và xã hội, từ đó có nhiều đóng góp tích cực vào quá trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc./.
NHP