Trách nhiệm kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công

Câu hỏi: Xin cho biết trách nhiệm kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công theo quy định hiện hành?

Trả lời:

Ngày 08/10/2024, Bộ Chính trị (khóa XIII) đã ban hành Quy định số 189-QĐ/TW về “Kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công”. Theo quy định này, kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công là việc sử dụng cơ chế, chế tài, biện pháp để cơ quan, đơn vị, tổ chức, người có thẩm quyền thực hiện nghiêm túc các chủ trương, quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước trong quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công; phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn, xử lý các hành vi lợi dụng, sử dụng quyền lực trong quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công để tham nhũng, tiêu cực.

 Quy định số 189-QĐ/TW đã nêu rõ trách nhiệm kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công. Cụ thể:

Kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công của các cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan tham mưu giúp việc của Đảng và thành viên các cấp ủy, tổ chức đảng

- Lãnh đạo, chỉ đạo các cấp ủy, tổ chức đảng; thực hiện rà soát, sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành theo thẩm quyền các quy định, đề ra các chủ trương, đường lối, định hướng lớn trong từng thời kỳ và từng giai đoạn cụ thể về quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công.

- Chỉ đạo về đường lối, phương thức, phương pháp xử lý hoặc phối hợp xử lý, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, những vấn đề nghiêm trọng, phức tạp, những vấn đề được Nhân dân, dư luận xã hội quan tâm về lĩnh vực quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công theo đúng quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước.

- Lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, tổ chức, doanh nghiệp nhà nước thuộc phạm vi quản lý của mình trong việc thực hiện đầy đủ, nghiêm túc các nguyên tắc, quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước về quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công; bảo đảm cho quyền lực trong công tác này được vận hành hiệu quả, công khai, minh bạch, đúng quy định.

- Các cấp ủy, tổ chức đảng trong các cơ quan, đơn vị, tổ chức thực hiện lãnh đạo, chỉ đạo việc thực hiện nhiệm vụ của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức đảng viên nhất là người đứng đầu cấp ủy, tổ chức đảng, đảng viên giữ cương vị lãnh đạo, quản lý phải thực hiện nghiêm túc các quy định, chủ trương, quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước trong quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công.

- Thường xuyên kiểm tra, giám sát các cơ quan tham mưu, giúp việc, các cơ quan cấp dưới và cán bộ, công chức, viên chức, đảng viên thuộc quyền quản lý đối với việc thực hiện các chủ trương, quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước về quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công; giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, bảo đảm cho công tác quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công được thực hiện minh bạch, nghiêm túc, đúng quy định.

- Thành viên các cấp ủy, tổ chức đảng thực hiện đúng quyền hạn, trách nhiệm của mình trong quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công. Phản ánh kịp thời, đầy đủ, chính xác, trung thực đến cấp có thẩm quyền những hành vi vi phạm chủ trương, quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước của các cơ quan, đơn vị, tổ chức, doanh nghiệp nhà nước và cá nhân trong quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công. Chịu trách nhiệm khi để xảy ra tham nhũng, tiêu cực, lãng phí, sai phạm trong quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công ở cơ quan, đơn vị, tổ chức doanh nghiêp nhà nước thuộc thẩm quyền được giao quản lý, phụ trách.

Kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công của Quốc hội, cơ quan của Quốc hội, Kiểm toán Nhà nước

- Đảng đoàn Quốc hội lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện quyền giám sát việc tuân theo Hiến pháp, luật và nghị quyết của Quốc hội về lĩnh vực tài chính ngân sách, tài sản công, giám sát văn bản quy phạm pháp luật của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ, văn bản quy phạm pháp luật liên tịch giữa các cơ quan có thẩm quyền ở Trung ương về lĩnh vực tài chính ngân sách, tài sản công; quyết định dự toán ngân sách nhà nước và phân bổ ngân sách trung ương, phê chuẩn quyết toán ngân sách nhà nước; quy định, sửa đổi hoặc bãi bỏ các sắc thuế; phê duyệt kế hoạch đầu tư công và chủ trương đầu tư công thuộc thẩm quyền của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

- Kiểm soát quyền lực của Kiểm toán Nhà nước trong hoạt động kiểm toán việc quản lý, sử dụng tài chính, tài sản cộng thông qua việc: Lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện việc đánh giá, xác nhận, kết luận và kiến nghị đối với quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công theo chức năng, thẩm quyền được giao; trình ý kiến với Quốc hội xem xét, quyết định dự toán ngân sách nhà nước, quyết định phân bổ ngân sách trung ương, quyết định chủ trương đầu tư chương trình mục tiêu quốc gia, dự án quan trọng quốc gia, phê chuẩn quyết toán ngân sách nhà nước; tham gia với cơ quan của Quốc hội trong hoạt động giám sát việc thực hiện luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội về lĩnh vực tài chính ngân sách, tài sản công.

Kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công của các cơ quan, đơn vị, tổ chức của Nhà nước đối với quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công

- Người đứng đầu Nhà nước theo thẩm quyền lãnh đạo, chỉ đạo việc quyết định đàm phán, ký kết điều ước quốc tế nhân danh Nhà nước, trình Quốc hội phê chuẩn, quyết định gia nhập hoặc chấm dứt hiệu lực điều ước quốc tế đối với lĩnh vực tài chính ngân sách, tài sản công. Chỉ đạo xử lý miễn nhiệm, cách chức hoặc đề nghị Quốc hội miễn nhiệm, bãi nhiệm, cách chức một số chức danh như: Bộ trưởng, các thành viên khác của Chính phủ trong việc quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công không đúng chủ trương, quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước đến mức phải xử lý kỷ luật.

- Kiểm soát quyền lực của Chính phủ đối với quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công thông qua lãnh đạo, chỉ đạo việc ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật về lĩnh vực tài chính ngân sách, tài sản công theo thẩm quyền; lập kế hoạch tài chính ngân sách, tổ chức điều hành thực hiện kế hoạch về quản lý, sử dụng tài chính ngân sách, tài sản công; lãnh đạo, chỉ đạo công tác thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo việc quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công và một số hoạt động hành chính khác.

- Kiểm soát quyền lực của bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan khác ở Trung ương, hội đồng nhân dân, ủy ban nhân dân các cấp đối với quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công:

 Bộ Tài chính kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công thông qua lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nhiệm vụ chủ trì xây dựng các dự án luật, pháp lệnh về lĩnh vực tài chính ngân sách và tài sản công; xây dựng tiêu chuẩn, định mức phân bố chi thường xuyên của ngân sách nhà nước; tham gia với bộ, cơ quan ngang bộ xây dựng văn bản quy phạm pháp luật về chế độ quản lý, sử dụng và tiêu chuẩn định mức sử dụng tài sản công thuộc phạm vi quản lý nhà nước của bộ, cơ quan ngang bộ đó. Lãnh đạo, chỉ đạo và thực hiện lập dự toán ngân sách nhà nước và tổ chức thực hiện ngân sách nhà nước; tổng hợp số liệu về quản lý, sử dụng tài sản công; thanh tra, kiểm tra; giải quyết khiếu nại, tố cáo về quản lý, sử dụng tài chính ngân sách và tài sản công theo chức năng, nhiệm vụ của Bộ Tài chính.

 Các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan khác ở Trung ương kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công thông qua lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức ban hành và thực hiện các định mức kỹ thuật - kinh tế làm cơ sở cho việc quản lý tài chính - ngân sách nhà nước thuộc ngành, lĩnh vực thuộc thẩm quyền phụ trách; quản lý, tổ chức thực hiện và quyết toán, công khai tài chính ngân sách được giao, bảo đảm sử dụng tài chính ngân sách hiệu quả. Lãnh đạo, chỉ đạo và thực hiện đúng thẩm quyền, trách nhiệm của đại diện chủ sở hữu đối với tài sản công thuộc phạm vi quản lý theo quy định của pháp luật và phân cấp của Chính phủ; thực hiện công khai, thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, trách nhiệm giải trình việc quản lý, sử dụng tài sản công thuộc phạm vi quản lý theo quy định của pháp luật.

 Kiểm soát quyền lực của hội đồng nhân dân các cấp đối với quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công chủ yếu thông qua lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện quyền giám sát thực thi pháp luật về quản lý, sử dụng tài chính ngân sách, tài sản công thuộc phạm vi quản lý của địa phương và thông qua việc thực hiện các nhiệm vụ khác theo quy định của pháp luật về tài chính ngân sách, tài sản công; quyết định kế hoạch tài chính, dự toán thu - chi ngân sách địa phương, phê chuẩn quyết định phân bổ và quyết toán ngân sách cấp mình.

 Kiểm soát quyền lực của ủy ban nhân dân các cấp đối với quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công thông qua lãnh đạo, chỉ đạo việc tổ chức thực hiện, quản lý, sử dụng tài chính ngân sách, tài sản công thuộc phạm vi của địa phương theo đúng quy định của pháp luật và dự toán đã được hội đồng nhân dân quyết định, kết quả thực hiện nhiệm vụ theo quy định của Chính phủ. Công khai tài chính ngân sách, tài sản công thuộc phạm vi quản lý của địa phương theo quy định của pháp luật. Lãnh đạo, chỉ đạo công tác thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo việc quản lý, sử dụng tài chính ngân sách, tài sản công thuộc phạm vi quản lý theo quy định của pháp luật.

 Kiểm soát quyền lực trong nội bộ các cơ quan, đơn vị, tổ chức, doanh nghiệp nhà nước thực hiện quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công thông qua lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công theo thẩm quyền được giao; kiểm soát việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan, đơn vị trực thuộc, cán bộ, công chức, viên chức, đảng viên thuộc quyền quản lý trong việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao về quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công bảo đảm cho quyền lực trong quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công được thực hiện theo đúng chủ trương, quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước, không để bị lợi dụng, lạm dụng để tham nhũng, tiêu cực. Việc kiểm soát được thực hiện qua các nguyên tắc hoạt động của từng ngành, từng cơ quan, đơn vị; qua công tác thanh tra, kiểm tra; giải quyết khiếu nại, tố cáo; hướng dẫn, bồi dưỡng nghiệp vụ; khen thưởng, xử lý vi phạm.

 Kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực của người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, tổ chức có thẩm quyền được giao quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công

- Chỉ đạo, tổ chức thực hiện nghiêm túc các chủ trương, quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước về quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công, xây dựng và ban hành các quy chế, quy định về quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công.

- Chịu trách nhiệm trước cấp ủy, tổ chức đảng, tập thể lãnh đạo về những đề xuất, nhận xét, đánh giá, thẩm định đối với quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công thuộc thẩm quyền của mình.

- Chỉ đạo tổng hợp, báo cáo đầy đủ, kịp thời, trung thực phục vụ cho công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, tổ chức đảng, tập thể lãnh đạo trong công tác quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công.

- Chỉ đạo thường xuyên kiểm tra, giám sát thanh tra đối với cán bộ, công chức, viên chức và người được giao nhiệm vụ quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công thuộc thẩm quyền cơ quan, đơn vị, tổ chức, doanh nghiệp nhà nước mình. Kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm minh đối với các hành vi vi phạm chủ trương, quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước về quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công và Quy định này.

- Kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên, báo chí, Nhân dân và các cơ quan, tổ chức, cá nhân khác

Kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên, cơ quan báo chí, Nhân dân và các cơ quan, tổ chức, cá nhân khác có liên quan chủ yếu thông qua các hoạt động giám sát công tác quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công; giải quyết đơn, thư khiếu nại, tố cáo, kiến nghị phản ánh liên quan đến quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công; thực hiện phản biện xã hội.

(Theo: Ban Chấp hành Trung ương: Quy định số 189-QĐ/TW, ngày 08/10/2024 về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công)

                                                       Hải Hà 

Bùi Thị Hải Hà (Học viện 3)