Vai trò của Tổ Khuyến nông cộng đồng   

(VNTV). Các tổ khuyến nông cộng đồng có vai trò hết sức quan trọng, là cánh tay nối dài trong chuỗi sản xuất, là cầu nối giữa Nhà nước, cơ quan nghiên cứu khoa học với hộ nông dân và thị trường.

Kể từ khi nông nghiệp Việt Nam chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp thì công tác khuyến nông Việt Nam cũng có sự chuyển dịch và thay đổi tư duy rất mạnh mẽ: từ đồng hành cùng bà con nông dân sản xuất ra sản phẩm sang đồng hành với bà con nông dân tạo ra thương phẩm. “công tác khuyến nông đã chủ động chuyển đổi từ tư duy khuyến nông hỗ trợ sang tư duy khuyến nông kết nối, tích hợp đa giá trị, gắn với kiến thức, kỹ năng kinh tế nông nghiệp”⁽¹⁾. Với sự thay đổi tư duy đó, các tổ khuyến nông cộng đồng có vai trò hết sức quan trọng, là cánh tay nối dài trong chuỗi sản xuất, là cầu nối giữa Nhà nước, cơ quan nghiên cứu khoa học với hộ nông dân và thị trường.

Tăng cường đẩy mạnh các hoạt động khuyến nông nhằm chuyển giao các tiến bộ khoa học kĩ thuật mới cho người nông dân là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục của ngành khuyến nông.

Theo Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan: “Vai trò của khuyến nông hôm nay đã không còn đơn thuần mang sứ mệnh chọn lựa, chuyển giao những giải pháp hữu ích mà đã đặt mục tiêu cao nhất là phải làm sao để đưa được những sản phẩm của bà con đến thị trường với giá tối ưu nhất”⁽²⁾.

Các Tổ Khuyến nông cộng đồng trở thành “cánh tay nối dài” giúp Ủy ban Nhân dân các xã dẫn dắt nông dân, là điểm tựa vững chắc cho bà con nông dân tổ chức lại sản xuất theo hướng đồng bộ, hiệu quả, phát triển sản xuất theo chuỗi liên kết, phát triển vùng nguyên liệu, phát triển liên kết với doanh nghiệp, đảm bảo sự đồng bộ, chất lượng, gia tăng lợi nhuận cho nông dân.

Trước đây, đội ngũ khuyến nông chỉ đơn thuần tiếp nhận sản phẩm nghiên cứu từ các viện nghiên cứu, nhà trường để chuyển giao mô hình, tiến bộ khoa học, kỹ thuật, quy trình sản xuất mới, … đến bà con nông dân với mục tiêu giúp bà con nông dân có thể sản xuất được sản lượng nhiều hơn, năng suất cao hơn, thì hiện nay, đội ngũ này đồng hành với bà con nông dân tạo ra thương phẩm, kết nối với thị trường. Hơn thế nữa, ở chiều ngược lại, từ tri thức bản địa có sẵn, đội ngũ này hỗ trợ, đồng hành cùng bà con nông dân đặt hàng trở lại các nhà khoa học, các chuyên gia, các cơ sở nghiên cứu để nâng cao hơn nữa giá trị của tài nguyên bản địa đó.

Trong quá trình đồng hành cùng bà con nông dân tạo ra thương phẩm, đội ngũ khuyến nông cộng đồng không chỉ dừng lại ở việc đồng hành cùng bà con nông dân trong sản xuất sản phẩm, mà còn đồng hành cùng bà con trong các khâu chế biến, bảo quản, đóng gói bao bì,… hỗ trợ bà con trong tất cả các khâu trong chuỗi sản phẩm nhằm đáp ứng các tiêu chuẩn của thị trường ngày một khắt khe. Ngoài ra, đội ngũ khuyến nông còn đồng hành cùng bà con nông dân trong việc tìm kiếm thông tin thị trường.

Bên cạnh đó, đội ngũ khuyến nông có vai trò rất quan trọng trong việc thực hiện chủ trương hiện nay của Đảng, Nhà nước là tri thức hóa nông dân, để chuyển người nông dân truyền thống sang người nông dân chuyên nghiệp, hiện đại. “Khuyến nông Việt Nam hôm nay cũng không còn bó hẹp trong lĩnh vực nông nghiệp mà còn đồng hành với bà con đánh thức tiềm lực sẵn có, khơi dậy những giá trị bản địa đặc sắc và nâng tầm lên thành những sản phẩm OCOP; đồng hành với bà con phát huy giá trị cộng đồng, phát triển du lịch nông nghiệp; đồng hành xây dựng nông thôn mới và thực hiện nhiều nhiệm vụ khác của ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn, của các địa phương,…”⁽³⁾.

Đội ngũ khuyến nông cộng đồng là những người ở ngay tại cộng đồng, ngay tại địa phương, họ là những người có tư duy, kiến thức vượt trội hơn bà con nông dân, tâm huyết với sự nghiệp phát triển của địa phương, trực tiếp gắn bó, đồng hành xây dựng cộng đồng. Họ tiếp nhận những chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, tiếp nhận tri thức khoa học, kỹ thuật, … và truyền tải những tri thức đó đến bà con nông dân, lắng nghe và dẫn dắt bà con. Họ chính là những người đồng hành cùng bà con nông dân trong quá trình tri thức hóa ở nông thôn cả trong sản xuất lẫn trong đời sống. Sứ mệnh của đội ngũ khuyến nông cộng đồng bao trùm trên cả ba lĩnh vực: nông nghiệp, nông dân, nông thôn.

Để tiếp tục phát huy và phát huy hơn nữa vai trò, sứ mệnh cao cả của đội ngũ khuyến nông cộng đồng trong quá trình xây dựng nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã chỉ đạo, trong thời gian tới, Trung tâm Khuyến nông quốc gia và các địa phương cần cần nâng cao hơn nữa vai trò, năng lực của đội ngũ khuyến nông cộng đồng bằng cách đào tạo đội ngũ này một cách bài bản thông qua các lớp đào tạo chuyên biệt, phù hợp với đặc điểm từng vùng miền, xây dựng giáo trình cho đội ngũ này theo tư duy kinh tế thay vì tư duy sản xuất.

Tài liệu tham khảo và chú thích

(1). Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn: Công văn số 2769/BNN-KN ngày 16 tháng 4 năm 2024 về việc đẩy mạnh hoạt động khuyến nông cộng đồng.

(2), (3). “Sứ mệnh cao cả”, https://khuyennongvn.gov.vn.

Hương Bùi