ASEAN - Mỹ: Quan hệ đối tác chiến lược cùng hướng tới tương lai

Hội nghị cấp cao đặc biệt ASEAN - Mỹ dự kiến diễn ra từ ngày 12 đến 13-5 tại Thủ đô Washington (Mỹ) được kỳ vọng sẽ mở ra một giai đoạn mới cho quan hệ giữa hai đối tác chiến lược tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương nói riêng và thế giới nói chung.

Cá ngừ Việt Nam xuất khẩu đi Mỹ

Tiềm năng của mối quan hệ đối tác chiến lược

Thông cáo báo chí đăng trên trang web của Ban Thư ký ASEAN cho biết đây là Hội nghị cấp cao đặc biệt ASEAN - Mỹ lần thứ hai kể từ năm 2016, song là hội nghị đầu tiên có sự tham gia trực tiếp của các nhà lãnh đạo hai bên kể từ năm 2017.

ASEAN và Mỹ thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1977. Đến năm 2015, mối quan hệ này được nâng lên thành đối tác chiến lược. Tiềm năng cũng như mối tương đồng trong nhiều vấn đề đã giúp quan hệ ASEAN - Mỹ phát triển mạnh mẽ. Nếu như Mỹ là cường quốc kinh tế hàng đầu thế giới, có ưu thế vượt trội về công nghệ và nguồn vốn, thì với số dân 650 triệu người và tốc độ tăng trưởng GDP bình quân 5%, tổng GDP đạt mức gần 3.000 tỷ đô la, dân số trẻ và đam mê công nghệ, ASEAN hiện là một trong những khu vực năng động nhất của thế giới, một địa chỉ quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Trong lĩnh vực kinh tế, những số liệu thống kê trước đại dịch Covid-19 cho thấy, ASEAN là điểm đến đầu tư hàng đầu của Mỹ trong khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Với tổng số hơn 330 tỷ USD, đầu tư trực tiếp (FDI) của Mỹ tại khu vực này còn lớn hơn so với toàn bộ số vốn FDI của Mỹ tại Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Ấn Độ cộng lại. ASEAN còn là thị trường xuất khẩu lớn thứ 4 đối với hàng hóa của Mỹ, giúp tạo ra gần nửa triệu việc làm.

Trong lĩnh vực du lịch và đào tạo, khách du lịch từ ASEAN đóng góp 5 tỷ USD mỗi năm cho kinh tế Mỹ; gần 60 nghìn sinh viên các nước ASEAN học tập tại Mỹ, đem lại cho nền kinh tế nước này hơn 2 tỷ USD mỗi năm. Đặc biệt, trong giai đoạn diễn ra đại dịch Covid-19, hai bên đã phối hợp kiểm soát hiệu quả dịch bệnh và hỗ trợ lẫn nhau phục hồi bền vững. Mỹ đã giúp nâng cao năng lực y tế, cung cấp vaccine phòng Covid-19, tăng cường hợp tác nghiên cứu, phát triển, sản xuất vaccine và thuốc điều trị Covid-19.

Tại Hội nghị cấp cao ASEAN-Mỹ lần thứ 9 theo hình thức trực tuyến hồi tháng 10-2021, Mỹ đã quyết định tài trợ hơn 200 triệu USD cho các nỗ lực ứng phó Covid-19 và cung cấp 40 triệu liều vaccine phòng Covid-19 cho các nước trong khu vực, tiếp tục hỗ trợ các nước ứng phó đại dịch và triển khai Sáng kiến tương lai y tế ASEAN-Mỹ.

Đánh giá về mối quan hệ ASEAN-Mỹ, các ý kiến đưa ra đều mang tính tích cực. Tổng thống Mỹ Joe Biden nhấn mạnh quan hệ ASEAN-Mỹ có tầm quan trọng đặc biệt với tương lai của khu vực có hơn 1 tỷ dân, cũng như đối với an ninh và thịnh vượng của khu vực Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương; đồng thời ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong nỗ lực xây dựng cấu trúc khu vực, trật tự khu vực dựa trên luật lệ và các giá trị và nguyên tắc nêu trong quan điểm của ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cũng khẳng định sự hiện diện tích cực, xây dựng của các nước lớn, trong đó có Mỹ, là nhân tố quan trọng đảm bảo hòa bình, hợp tác, phát triển, an ninh trong khu vực. Thủ tướng đánh giá cao Mỹ tích cực thúc đẩy hợp tác đa phương, ứng phó với các thách thức toàn cầu, nhất là trong những nội dung như phát triển kinh tế số, phát triển xanh và biến đổi khí hậu.

Diễn đàn khẳng định cam kết lâu dài, cùng hướng tới tương lai

Tiềm năng cũng như triển vọng của quan hệ Mỹ - ASEAN khiến dư luận trông đợi ở Hội nghị cấp cao đặc biệt Washington. Sự kiện này không chỉ là dịp để hai bên chính thức kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao, mà còn là diễn đàn để Mỹ và ASEAN khẳng định những cam kết lâu dài, cùng nhau hướng tới tương lai. Ngày 5-5 vừa rồi, các Thượng nghị sỹ Mỹ Jim Risch và Bob Menendez, thành viên cấp cao kiêm Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ, cùng các Thượng nghị sỹ Ed Markey và Mitt Romney - Chủ tịch kiêm thành viên cao cấp Tiểu ban châu Á - Thái Bình Dương đã giới thiệu tại Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ một nghị quyết mới hoan nghênh Hội nghị cấp cao đặc biệt Mỹ - ASEAN, đồng thời kêu gọi hai bên tiếp tục hợp tác nhằm thúc đẩy các lợi ích chung.

Dự kiến, trong khuôn khổ Hội nghị cấp cao đặc biệt, lãnh đạo các nước ASEAN sẽ dự tiệc chiêu đãi do Tổng thống Mỹ chủ trì vào tối 12-5 tại Nhà Trắng, dự Phiên họp Hội nghị cấp cao đặc biệt vào chiều 13-5. Lãnh đạo các nước ASEAN cũng sẽ dự ăn trưa làm việc với Phó Tổng thống Mỹ trong ngày 13-5; dự ăn trưa làm việc với đại diện Lãnh đạo Quốc hội Mỹ trong ngày 12-5, tiếp các bộ trưởng nội các Mỹ và gặp lãnh đạo các tập đoàn, doanh nghiệp lớn của Mỹ.

Tại các cuộc họp, lãnh đạo các nước ASEAN và Tổng thống Mỹ sẽ cùng nhìn lại và đánh giá tổng thể chặng đường quan hệ đối tác hai bên trong 45 năm qua và đề ra những định hướng quan trọng phát triển quan hệ ASEAN-Mỹ trong thời gian tới, đồng thời dành thời gian trao đổi về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm. Trong khuôn khổ Hội nghị cấp cao đặc biệt, ASEAN và Mỹ cũng sẽ có các phiên thảo luận riêng, chuyên sâu về những nội dung hợp tác cùng quan tâm như kinh tế, thương mại, đầu tư, hợp tác và an ninh biển, ứng phó và phục hồi sau đại dịch, ứng phó biến đổi khí hậu, năng lượng, khoa học công nghệ, phát triển cơ sở hạ tầng bền vững….

Hội nghị cấp cao đặc biệt lần này cũng sẽ tái khẳng định cam kết nhằm duy trì vị trí trung tâm và sự thống nhất của ASEAN thông qua các cơ chế hiện có do ASEAN dẫn dắt, cũng như thúc đẩy lòng tin và sự tin cậy lẫn nhau nhằm duy trì hòa bình, ổn định và thịnh vượng trong khu vực.

Hiện ASEAN và Mỹ đang nỗ lực hoàn tất đàm phán dự thảo văn kiện Tuyên bố Tầm nhìn chung dự kiến trình Hội nghị cấp cao đặc biệt ASEAN-Mỹ thông qua. Tuyên bố sẽ phản ánh các kết quả của Hội nghị, nhấn mạnh các thành quả quan trọng đạt được trong 45 năm quan hệ ASEAN-Mỹ và khẳng định các định hướng thúc đẩy quan hệ hai bên trong thời gian tới.

Báo chí cũng dự đoán rằng, tại hội nghị cấp cao đặc biệt lần này, Mỹ sẽ tìm cách lấp đầy khoảng trống kinh tế với ASEAN bằng một khuôn khổ kinh tế Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương mới, tập trung vào thương mại, kinh tế kỹ thuật số, công nghệ, chuỗi cung ứng và năng lượng sạch… Định hướng này được đưa ra dưới thời Tổng thống Donald Trump nhằm cạnh tranh ảnh hưởng với Trung Quốc và được cụ thể hóa rõ hơn sau khi ông Joe Biden lên nắm quyền. Mục đích là làm sao khẳng định với châu Á, trong đó có Đông Nam Á, rằng khuôn khổ kinh tế mới này của Mỹ không chỉ tập trung vào những vấn đề có ý nghĩa quan trọng đối với Mỹ mà bỏ qua những vấn đề mang tính cấp bách đối với các nền kinh tế của châu Á.

Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Hội nghị Cấp cao đặc biệt ASEAN-Mỹ

Nhận lời mời của Tổng thống Mỹ Joseph Robinette Biden Jr., Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính sẽ cùng Lãnh đạo các nước ASEAN dự Hội nghị Cấp cao đặc biệt kỷ niệm 45 năm quan hệ ASEAN-Mỹ trong hai ngày 12 và 13-5-2022 tại Thủ đô Washington D.C., Mỹ.

Thông cáo của Bộ Ngoại giao Việt Nam cho biết, nhân dịp này, Thủ tướng Phạm Minh Chính sẽ dẫn đầu Đoàn đại biểu Việt Nam thăm, làm việc tại Mỹ và Liên hợp quốc từ ngày 11 đến 17-5-2022.

                                                                                                          Nguồn: anninhthudo.vn