Chiến sự Hamas - Israel 7 tháng qua chưa tìm ra giải pháp hòa bình

Người Palestine bị thương đến bệnh viện al-Shifa ở miền trung Dải Gaza, ngày 16/10. Ảnh: AP

Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres nhấn mạnh rằng cộng đồng quốc tế phải làm việc cùng nhau để ngăn chặn bất kỳ hành động nào có thể đẩy toàn bộ Trung Đông đến bờ vực xung đột toàn diện và sự cần thiết của biện pháp ngoại giao để giảm căng thẳng, bắt đầu từ Gaza. Ông Guterres nhắc lại lời kêu gọi ngừng bắn nhân đạo ngay lập tức và thả ngay tất cả các con tin bị giam giữ trong khu vực. Ông đề nghị những điều kiện thực tế tại Dải Gaza phải được giải quyết để các cơ quan nhân đạo có thể cung cấp viện trợ một cách an toàn, đồng thời lưu ý rằng gần 250 nhân viên cứu trợ - trong đó có hơn 180 nhân viên Liên hợp quốc - đã thiệt mạng tại Dải Gaza [6].

Nỗ lực tìm giải pháp của cộng đồng quốc tế

Sự hận thù và mâu thuẫn chồng chất kéo dài hàng thập kỷ giữa Hamas và Israel khiến việc tìm lối thoát cho cuộc xung đột sau 7 tháng vẫn rơi vào bế tắc. Xung đột lan rộng gây ra nỗi thống khổ cho dân thường đã khiến việc thiết lập một lệnh ngừng bắn ở Gaza trở nên cấp bách.

Gần 7 tháng từ khi xung đột bùng phát, nhiều nỗ lực quốc tế đã được thực hiện với hy vọng mang lại cuộc sống yên bình cho người dân Gaza. Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc cũng đã triệu tập nhiều phiên họp, tuy nhiên, lại rất ít lần các bản dự thảo nghị quyết về kêu gọi ngừng bắn được thông qua. Kể từ ngày 7/10/2024, Mỹ đã 3 lần phủ quyết các dự thảo nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc kêu gọi ngừng bắn ở Gaza. Trong khi đó, bản dự thảo nghị quyết kêu gọi ngừng bắn thứ tư đã bị Algeria, Nga và Trung Quốc bác bỏ ngày 23/3 vì cho rằng bản dự thảo nghị quyết không đề cập tới việc gây áp lực cho phía Israel [7].

Sau nhiều nỗ lực không mang lại kết quả như mong đợi, ngày 25/3/2024, Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc lần đầu tiên đã thông qua nghị quyết yêu cầu ngừng bắn ở Gaza trong thời gian ít ỏi còn lại của tháng lễ Ramadan. Mỹ đã bỏ phiếu trắng, trong khi 14 thành viên khác, bao gồm Nga, Trung Quốc và Anh bỏ phiếu ủng hộ [8]. Tuy nhiên, nghị quyết mang tính ràng buộc của Hội đồng bảo an Liên hợp quốc đã không thể phát huy hiệu lực và giao tranh ở Gaza vẫn tiếp diễn.

Trong một nỗ lực khác, ngày 18/4/2024 một dự thảo nghị quyết do Algeria đề xuất khuyến nghị Đại hội đồng Liên Hợp Quốc (LHQ) công nhận Palestine là thành viên đầy đủ của LHQ cũng không được thông qua. 12 trong số 15 thành viên Hội đồng Bảo an ủng hộ, Anh và Thụy Sĩ bỏ phiếu trắng còn Mỹ phủ quyết [9]. Phó Đại sứ Mỹ tại Liên hợp quốc Robert Wood khi được hỏi đã nêu rõ: “Mỹ tiếp tục ủng hộ mạnh mẽ giải pháp hai nhà nước. Cuộc bỏ phiếu này không phản ánh sự phản đối việc thành lập nhà nước của Palestine mà thay vào đó là sự thừa nhận rằng kết quả sẽ chỉ đến từ các cuộc đàm phán trực tiếp giữa các bên” [10].

Tương lai hòa bình tại Dải Gaza vẫn mờ mịt

Có thể thấy, xung đột Hamas - Israel càng kéo dài sẽ càng gây những hệ lụy khôn lường đối với an ninh khu vực cũng như thế giới và những người phải gánh chịu hậu quả lớn nhất, tồi tệ nhất không ai khác chính là người dân Palestine và cả người dân Israel. Nhưng nghiêm trọng hơn, tình hình có thể chuyển biến rất nhanh từ một cuộc xung đột cục bộ sang một cuộc đối đầu khu vực hay thậm chí là quốc tế. Nếu xung đột tiếp tục, không ai dám chắc liệu có thể xảy ra những tính toán sai lầm, những sự cố ngoài ý muốn khiến Trung Đông bị cuốn vào những vòng xoáy mất kiểm soát.

Xung đột Hamas - Israel làm cục diện cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn thêm phức tạp và khó đoán định. Bên cạnh đó, khả năng phục hồi của kinh tế thế giới, sự tuyến hàng hải quốc tế quan trọng qua biển Đỏ, đảm bảo chuỗi cung ứng hàng hóa toàn cầu… sẽ chịu ảnh hưởng lớn nếu xung đột không sớm được hạ nhiệt. Giới phân tích cho rằng: phải chăng đây là cơ hội cho hai cường quốc Mỹ và Trung Quốc có thể hợp tác cùng nhau bảo vệ hòa bình thế giới và giải quyết cuộc xung đột Israel-Palestine, vấn đề vốn đã bị hai nước lãng quên từ lâu [11]. Để ngăn chặn điều đó, các cường quốc phải mang trọng trách quốc tế to lớn, mà nhiệm vụ hàng đầu là sử dụng mọi tầm ảnh hưởng để kiểm soát những thành phần cực đoan ở cả hai bên Do Thái và Ả rập nhằm ngặn chặn nguy cơ xung đột vượt tầm kiểm soát .

Do đó, mặc dù còn tầng tầng lớp lớp mâu thuẫn từ lịch sử khiến vấn đề này không dễ dàng giải quyết, nhưng thông điệp của dư luận thế giới là kêu gọi các bên kiềm chế và tiến tới giải pháp sau cùng cho Dải Gaza cũng như Trung Đông. Một thỏa thuận ngừng bắn nếu đạt được tuy không phải là lối thoát cuối cùng cho cuộc xung đột Hamas - Israel, nhưng đó sẽ là khoảng lặng hòa bình đầy quý giá để các bên liên quan có thể tính toán những bước đi tiếp theo để hạ nhiệt xung đột.

Liên hợp quốc luôn nhấn mạnh: "Bất kỳ giải pháp bền vững nào cho hòa bình lâu dài đều phải nằm trong khuôn khổ giải pháp hai nhà nước, chấm dứt việc chiếm đóng và thành lập một quốc gia hoàn toàn độc lập, dân chủ, có chủ quyền và Nhà nước Palestine vững mạnh, trong đó Gaza là một phần không thể thiếu, phù hợp với luật pháp quốc tế" [12]. Còn dư luận quốc tế đều mong muốn các bên liên quan cần sớm chấm dứt xung đột, giải quyết mâu thuẫn trên cơ sở Hiến chương Liên hợp quốc, tôn trọng lẫn nhau, cùng nhau tìm ra giải pháp phù hợp, xây dựng Trung Đông thành khu vực hòa bình, ổn định và phát triển./.