Moldova nỗ lực lấy lòng người dân vùng tự trị thân Nga

Moldova đang dạy miễn phí ngôn ngữ chính thức Romania cho người dân Gagauzia, khu tự trị nói tiếng Nga, với hy vọng chống lại sức ảnh hưởng của Moskva.

Sorina Stoianova, giáo viên tiếng Romania, tự nhận là người tiên phong ở Moldova trong nỗ lực chống lại ảnh hưởng của Nga ở vùng tự trị Gagauzia, miền nam đất nước. Tiếng Romania là ngôn ngữ chính thức ở Moldova.

Khoảng 135.000 người Turk theo Chính thống giáo sinh sống ở Gagauzia. Dù ngôn ngữ mẹ đẻ gần giống tiếng Thổ Nhĩ Kỳ, đa số người dân ở đây nói tiếng Nga.

Gagauzia là lãnh thổ tự trị nằm ở cực nam Moldova, với diện tích hơn 1.800 km2 và dân số hơn 130.000 người. Các thủ lĩnh cộng đồng Gagauz thuộc dân tộc Turk đã đơn phương thành lập nước cộng hòa vào năm 1990 khi Liên Xô bắt đầu rạn nứt, rồi tuyên bố độc lập khi Liên Xô tan rã một năm sau.

Nhưng khác với vùng ly khai Transnistria ở phía đông, Gagauzia đạt thỏa thuận quyền tự trị với Chisinau vào năm 1994, sau đó tái sáp nhập vào Moldova trong hòa bình vào năm 1995.

Chính quyền Moldova đã bày tỏ lo ngại khi Yevgenia Gutul, Thống đốc Gagauzia, tháng này tới Nga đề nghị Tổng thống Vladimir Putin "hỗ trợ", sau khi bị chính quyền Moldova cáo buộc gây bất ổn.

Bà Gutul khẳng định vùng tự trị không có ý định ly khai nhưng khẳng định Tổng thống Putin đã hứa sẽ ủng hộ Gagauzia và bảo vệ quyền lợi của người dân tại đây. Thống đốc Gutul cũng đề nghị Nga mở đường bay thẳng đến vùng tự trị.

Trước tình hình này, giới chức Moldova tin rằng giúp người dân Gagauzia học tiếng Romania là chìa khóa chống lại các thông điệp "tuyên truyền" bằng tiếng Nga.

"Họ muốn học tiếng Romania", cô giáo Stoianova nói khi kết thúc buổi dạy 20 người ở thị trấn Vulcanesti.

Khoảng 13.000 người đã đăng ký tham gia 500 khóa học miễn phí trong năm nay, tăng gấp đôi so với 6.500 người năm ngoái. Số người nộp đơn ở Gagauzia cao nhất, sau đó tới thủ đô Chisinau.

Ivan Gaidarji, học sinh trong lớp của Stoianova, cho hay khóa học cần thiết trong bối cảnh Moldova muốn gia nhập Liên minh châu Âu (EU). Brussels cuối năm ngoái đã đồng ý đàm phán với quốc gia 2,6 triệu dân có đường biên giới với Ukraine, đất nước đang xung đột với Nga.

"Chúng tôi cần học tập để hoàn thiện kiến thức, đủ khả năng tiếp tục làm việc", công chức 46 tuổi nói.

Một học viên khác muốn học tiếng Romania để giúp cháu nội làm bài tập về nhà.

Tổng thống Moldova Maia Sandu "đang cố gắng cải thiện quan hệ với Gagauzia nhằm giành lại lòng dân ở vùng đất này", theo Wilder Alejandro Sanchez, chuyên gia người Moldova tại Trung tâm Chiến lược Tầng hai có trụ sở tại Washington, Mỹ.

Bên cạnh các lớp học ngôn ngữ, chính phủ cũng đang tăng cường đầu tư vào khu vực, bao gồm một con đường mới nối Chisinau với miền nam Moldova, trong đó có Gagauzia.

Tuy nhiên, Sanchez cho rằng sẽ "mất nhiều năm, thậm chí hàng thập kỷ, để thay đổi niềm tin của người dân" và thuyết phục họ "gia nhập EU sẽ không phá hủy bản sắc dân tộc".

Moldova nhiều lần cáo buộc Nga gây bất ổn. Theo báo cáo tình báo công bố gần đây của Moldova, đang có chiến dịch "chống phá chính quyền Moldova và EU" trước thềm cuộc bầu cử tổng thống và trưng cầu dân ý về gia nhập EU cuối năm nay.

Khoảng 98% người dân Gagauzia đã bỏ phiếu ủng hộ gia nhập liên minh hải quan Nga - Belarus - Kazakhstan và từ chối gia nhập EU trong hai cuộc trưng cầu dân ý địa phương năm 2014 .

10 năm trôi qua, giới chức Moldova hy vọng tâm lý người dân sẽ chuyển biến. "Chúng tôi đang tiếp cận giới trẻ", bà Sandu năm ngoái tuyên bố. "Họ đang nghe quá nhiều thông tin tuyên truyền từ Nga".