Trước bối cảnh phức tạp của tình hình thế giới, khu vực và những khó khăn trong nước hiện nay, kiên quyết bảo vệ và giữ vững nguyên tắc tập trung dân chủ của Đảng là vấn đề có tính chất sống còn, ảnh hưởng đến sự tồn vong của Đảng và chế độ.
Để phủ nhận nguyên tắc tập trung dân chủ (TTDC) của Đảng, các thế lực thù địch, phản động, phần tử cơ hội chính trị đã rêu rao cho rằng: tập trung và dân chủ là hai mặt không thể thống nhất, đã tập trung thì không thể có dân chủ, đã dân chủ thì không thể tập trung, tập trung với dân chủ như lửa với nước, nên hoặc chỉ có tập trung, hoặc chỉ có dân chủ (!). Thực chất các luận điệu này là muốn tách rời, đối lập tập trung và dân chủ nhằm phủ nhận một mặt nào đó để Đảng dẫn tới dân chủ vô chính phủ, khi đó sự chặt chẽ, thống nhất trong tổ chức và hoạt động của Đảng bị phá vỡ, Đảng mất sức chiến đấu, uy tín của Đảng bị giảm sút, không còn đủ sức lãnh đạo cách mạng, Đảng sẽ mất vai trò lãnh đạo.
Các đối tượng xiuyeen tạc cho rằng: nguyên tắc TTDC chỉ phù hợp khi Đảng còn hoạt động bí mật hoặc trong điều kiện chiến tranh, nay đã lỗi thời, không còn phù hợp, là nguyên nhân của mọi nguyên nhân dẫn tới trì trệ, khuyết điểm, sai phạm, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực(!). Khi Đảng ta đẩy mạnh thực hiện xây dựng, chỉnh đốn Đảng, các thế lực thù địch, phản động, phần tử cơ hội chính trị xuyên tạc, bóp méo sự thật, quy chụp rằng tham nhũng là bản chất của Đảng, là hệ quả của thực hiện nguyên tắc TTDC; chống tham nhũng là để thanh trừng phe cánh.
Tập trung dân chủ là nguyên tắc tổ chức cơ bản của Đảng; là tiêu chí để phân biệt chính đảng kiểu mới của giai cấp công nhân, đảng cách mạng chân chính với các đảng khác. Thực hiện tốt nguyên tắc TTDC là vấn đề thuộc về bản chất của Đảng Cộng sản. Dù ở góc độ nào, TTDC là một nguyên tắc thống nhất, không thể tách rời, càng không thể đối lập giữa tập trung và dân chủ. Tập trung trên cơ sở dân chủ, nhưng dân chủ phải hướng tới tập trung, thống nhất, có sự lãnh đạo để bảo đảm tập trung. Dân chủ là điều kiện, tiền đề của tập trung, tập trung là cơ sở bảo đảm cho dân chủ được thực hiện và phát huy. Nếu tuyệt đối hóa tập trung sẽ dẫn đến quan liêu, chuyên quyền, độc đoán. Ngược lại, tuyệt đối hóa dân chủ sẽ dẫn đến tình trạng lạm dụng, vô tổ chức, vô kỷ luật.
Bất luận trong điều kiện, hoàn cảnh nào, TTDC luôn là nguyên tắc rường cột, thuộc bản chất xuyên suốt của Đảng. Nguyên tắc này không ngừng được bổ sung, phát triển phù hợp với sự vận động, phát triển của tình hình cách mạng. Không thể lấy sai phạm cá biệt của một số tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên trong thực hiện nguyên tắc TTDC để phủ nhận bản chất của Đảng, giá trị của nguyên tắc TTDC.
Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam xác định: “Đảng là một tổ chức chặt chẽ, thống nhất ý chí và hành động, lấy tập trung dân chủ làm nguyên tắc tổ chức cơ bản”. Nhờ được tổ chức theo nguyên tắc TTDC, Đảng ta đã có đủ sức mạnh và uy tín để lãnh đạo cách mạng Việt Nam giành hết thắng lợi này đến thắng lợi khác. Đặc biệt, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sau hơn 35 năm Đổi mới, đất nước ta đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay. Việt Nam trở thành “điểm sáng”, niềm tin của cộng đồng quốc tế.
Lịch sử thế giới cũng đã chứng minh, nếu đảng cộng sản nào từ bỏ nguyên tắc TTDC thì đảng đó sẽ tự tan rã. Thực tiễn ở Liên Xô và các nước XHCN ở Đông Âu cuối những năm 90 của thế kỷ trước cho thấy, dưới sự tác động của các thế lực thù địch bên ngoài, cơ hội chính trị trong nước và sai lầm của Đảng Cộng sản Liên Xô và các đảng cộng sản và công nhân khác, nguyên tắc TTDC đã bị từ bỏ, bản chất của Đảng bị biến dạng và biến chất, đã mất quyền lãnh đạo và tan rã. Thực tế này một lần nữa khẳng định: bất luận trong điều kiện, hoàn cảnh nào cũng không được từ bỏ nguyên tắc TTDC; phải kiên quyết bảo vệ nguyên tắc TTDC; mọi mưu toan xa rời, phủ nhận nguyên tắc TTDC của Đảng phải bị phê phán, ngăn chặn kịp thời.
Thực tiễn cho thấy, bất kỳ tập thể, cá nhân nào, dù là ai, ở cương vị nào, nếu cố tình nhận thức không đúng, hành động không chuẩn mực, chấp hành không nghiêm, vi phạm nguyên tắc TTDC thì đều phải “trả giá” đắt cho những sai phạm. Khẳng định rõ TTDC là nguyên tắc tổ chức cơ bản của Đảng, chỉ đạo mọi hoạt động xây dựng tổ chức, sinh hoạt và lãnh đạo của Đảng, đồng thời cũng chi phối các nguyên tắc tổ chức và hoạt động khác của Đảng. Tùy tình hình, nhiệm vụ của Đảng trong từng thời kỳ, cách thực hiện và phạm vi áp dụng nguyên tắc TTDC có sự khác nhau, nội dung chi tiết của nguyên tắc TTDC có sự điều chỉnh nhất định, nhưng bản chất và nội dung cơ bản của nguyên tắc không bao giờ thay đổi!
Thực hiện nghiêm túc nguyên tắc TTDC trong Đảng. Giải quyết tốt mối quan hệ giữa mở rộng dân chủ và tăng cường kỷ cương trong Đảng; dân chủ và kỷ cương trong Đảng là hạt nhân, có ý nghĩa quyết định thực hiện dân chủ và kỷ cương trong hệ thống chính trị và toàn xã hội. Thực hiện nghiêm tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách trong cơ quan lãnh đạo của Đảng, các quy chế, quy định, nhất là quy chế làm việc của cấp ủy, cơ chế kiểm soát quyền lực, xác định rõ trách nhiệm, quyền hạn của người đứng đầu; giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa tập thể lãnh đạo với người đứng đầu; chế độ bảo lưu ý kiến của thiểu số, từng bước xác định rõ hơn thẩm quyền, trách nhiệm của tập thể và cá nhân, bảo đảm sự lãnh đạo của tập thể và đề cao trách nhiệm cá nhân, hạn chế các sai phạm.
Tăng cường kiểm tra, giám sát; xử lý nghiêm minh, kịp thời những tổ chức đảng, đảng viên vi phạm nguyên tắc TTDC; kiên quyết đấu tranh với các quan điểm sai trái, thù địch. Coi trọng khâu nắm tình hình, giám sát hoạt động của tổ chức đảng, đảng viên, nhất là cán bộ chủ chốt, người đứng đầu; chủ động ngăn ngừa, phát hiện, kiểm tra tổ chức đảng và đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm. Xử lý nghiêm minh tổ chức đảng và đảng viên vi phạm nguyên tắc TTDC và những hành vi dung túng, bao che khuyết điểm, vi phạm của tổ chức đảng, đảng viên. Nâng cao cảnh giác, kiên quyết đấu tranh chống những luận điệu xuyên tạc, phủ nhận nguyên tắc TTDC với hình thức, phương pháp sáng tạo, thiết thực, hiệu quả, nhất là trên không gian mạng.
Tập trung dân chủ là nguyên tắc “rường cột” của Đảng. Từ bỏ nguyên tắc này đồng nghĩa với từ bỏ Đảng về bản chất, Đảng mất vai trò lãnh đạo, sự nghiệp cách mạnh bị tiêu tan. Do đó, bảo vệ, giữ vững nguyên tắc TTDC luôn là trách nhiệm của các cấp ủy, tổ chức đảng và đội ngũ đảng viên, là vấn đề có ý nghĩa sống còn đối với Đảng và sự tồn vong của chế độ XHCN ở Việt Nam./.
B.T.C