Ván cược của thủ lĩnh Hamas trong cuộc chiến với Israel

Thủ lĩnh Hamas Yahya Sinwar tin rằng bắt cóc binh lính Israel là cách tốt nhất để giải cứu những người Palestine bị Tel Aviv giam.

Khi bị giam ở Israel hơn một thập kỷ trước, Yahya Sinwar từng nói với Yuval Bitton, giám đốc cơ quan tình báo nhà tù Israel, rằng những gì Tel Aviv coi là sức mạnh cũng chính là điểm yếu có thể bị khai thác. Điều Sinwar muốn nhắc tới ở đây là việc hầu hết người Israel đều phục vụ trong quân đội và quân nhân có địa vị đặc biệt trong xã hội Do Thái.

Sinwar khi đó đang thụ án chung thân trong nhà tù nghiêm ngặt ở Israel, sau khi bị bắt năm 1988 với cáo buộc tham gia vào các vụ sát hại binh sĩ Israel và người Palestine cộng tác với họ.

Nhận định của Sinwar đã được chứng minh vào năm 2011, khi ông là một trong 1.027 tù nhân Palestine được trả tự do để đổi lấy một binh sĩ Israel bị giam ở Dải Gaza.

Một tuần sau khi được thả, Sinwar nói với hãng tin Palestine Safa Press rằng cách tốt nhất để giải thoát tù nhân ở nhà tù Israel là bắt cóc thêm nhiều binh sĩ Israel.

Năm 2017, Sinwar được thành viên Hamas bầu làm lãnh đạo nhóm ở Gaza. Ông cam kết Hamas sẽ tìm cách giải thoát tất cả tù nhân trong các nhà tù Israel. Năm 2021, Sinwar được bầu làm lãnh đạo Hamas nhiệm kỳ hai và một lần nữa tuyên bố sẽ giải phóng tù nhân Palestine. Tháng 5 năm đó, Hamas bắn rocket vào Jerusalem, châm ngòi cuộc xung đột 11 ngày.

Sinwar được coi là người chịu trách nhiệm lớn nhất về cuộc đột kích ngày 7/10 của Hamas vào miền nam Israel, khiến khoảng 1.400 người thiệt mạng và bắt cóc hàng trăm người đưa về Gaza.

Hiện tại, Hamas được cho là giữ 138 con tin Israel, trong đó có nhiều binh sĩ. Thủ lĩnh Hamas tin rằng ông có thể buộc Tel Aviv phải trả tự do cho hàng nghìn tù nhân Palestine và đạt thỏa thuận ngừng bắn vĩnh viễn để đổi lấy những quân nhân này.

Giới quan sát cho rằng Sinwar đang đặt cược tính mạng và tương lai của nhóm Hamas vào những hiểu biết, phán đoán của ông về xã hội Israel sau hai thập kỷ nghiên cứu tiếng Do Thái trong tù, xem tin tức địa phương và tìm hiểu tâm lý người Israel.

Canh bạc của Sinwar đang đi kèm cái giá khổng lồ. Cơ quan y tế Dải Gaza cho biết hơn 18.700 người tại đây đã thiệt mạng và nhiều khu vực biến thành đống đổ nát ở Gaza.

Sau cuộc tấn công của Hamas vào miền nam Israel, Tel Aviv cho biết kế hoạch của họ là xóa sổ giới lãnh đạo Hamas, gồm cả Sinwar, đồng thời ngăn nhóm vũ trang đe dọa các cộng đồng Israel một lần nữa. Tuy nhiên, sau thỏa thuận ngừng bắn tạm thời giúp trả tự do cho hơn 100 con tin, chính phủ Israel đối mặt với áp lực ngày càng tăng về khả năng hợp tác với Sinwar vì các con tin còn lại.

"Ông ấy hiểu Israel sẽ chấp nhận cái giá cao cho các con tin. Ông ấy biết đây là điểm yếu của chúng tôi", Bitton nói.

Trong các cuộc đàm phán gần đây, Sinwar đột ngột cắt liên lạc trong vài ngày để gây áp lực nhằm khiến Israel đồng ý ngừng bắn tạm thời, cho phép Hamas có thời gian tái tổ chức lực lượng, theo các nhà đàm phán Ai Cập. Các con tin cũng được thả theo từng đợt thay vì một lần, khiến phía Israel cảm giác lo lắng, bất an mỗi ngày.

Sinwar, khoảng 60 tuổi, nói với các nhà đàm phán Ai Cập rằng cuộc chiến sẽ không kết thúc nhanh chóng, cho thấy ông muốn thu được lợi ích tối đa từ Israel để trao đổi nốt số con tin còn lại.

Sinwar hiện là người ra quyết định chính với tư cách thủ lĩnh chính trị của Hamas ở Gaza và liên kết chặt chẽ với cánh quân sự của nhóm vũ trang. Thủ lĩnh chính trị chung của nhóm Hamas là Ismail Haniyeh, hiện lưu trú ở Doha và cấp phó của ông là Saleh Arouri, hiện ở Beruit.

Dù giới lãnh đạo Hamas thường ra quyết định dựa trên đồng thuận, Israel tin rằng Sinwar và các tay súng Hamas thân cận ở Gaza đang chỉ đạo cuộc chiến.

Sau khi lệnh ngừng bắn kết thúc, Hamas nói rằng chỉ còn giữ những con tin là binh sĩ và những thường dân phục vụ cho quân đội Israel. Hamas tuyên bố sẽ không thả thêm con tin cho đến khi Tel Aviv kết thúc chiến tranh và thả khoảng 7.000 tù nhân Palestine bị giam trong các nhà tù Israel.

Chiến lược của Israel để giải cứu những con tin còn lại tập trung vào việc đạt thắng lợi trên chiến trường, buộc Hamas phải thả họ. Quan chức Israel nghĩ rằng Hamas chấp nhận thả nhóm con tin đầu tiên vì Tel Aviv đã mở chiến dịch trên bộ ở Gaza và gây sức ép với nhóm vũ trang.

Lực lượng Israel đang chiến đấu chống Hamas ở Khan Younis, nơi Sinwar lớn lên, và đã bao vây ngôi nhà của thủ lĩnh nhóm trong tuần này. Đây được đánh giá là động thái mang tính biểu tượng vì Sinwar được cho đang ẩn náu trong hệ thống đường hầm của Hamas.

Các nhà phân tích chính trị Palestine cho rằng một trong những lý do Hamas tiến hành cuộc tấn công ngày 7/10 là bắt cóc binh sĩ Israel để trao đổi tù nhân Palestine.

Khi Sinwar được trả tự do năm 2011, ông nghĩ Hamas nên thúc đẩy nỗ lực buộc Israel thả tù nhân Palestine, nhằm gia tăng ảnh hưởng và uy tín của nhóm, theo nguồn tin am hiểu vấn đề. Ông từng cam kết với những tù nhân chưa được thả rằng ông sẽ làm mọi cách để giải thoát họ.

"Ông ấy không thấy thoải mái khi rời nhà tù năm 2011 và để lại những đồng hương của mình ở đó", Mkhaimer Abusada, giảng viên khoa học chính trị tại Đại học Al Azhar ở Gaza, nói.

Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng Sinwar có thể phạm sai lầm trong tính toán của mình. Nếu nối lại đàm phán về con tin, Israel sẽ khó có thể nhượng bộ trước yêu cầu của Sinwar về việc phóng thích những tù nhân Palestine mà họ coi "nhóm nguy hiểm nhất", theo Gershon Baskin, nhà hoạt động vì hòa bình Israel từng giúp làm trung gian đàm phán cho thỏa thuận trao đổi tù nhân năm 2011.

"Ông ấy chính là lý do khiến họ không đồng ý, bởi Israel không muốn lặp lại sai lầm", Baskin nói. "Thả ông ta là sai lầm lớn nhất trong lịch sử Israel".

                                                                                                                                                     Nguồn: vnexpress.net