Dữ liệu lớn - Giải pháp trong xây dựng cơ sở dữ liệu phục vụ công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng

(VNTV). Dữ liệu lớn được coi là đặc trưng nổi bật của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Nghiên cứu và vận dụng dữ liệu lớn được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực, chuyên ngành, đặc biệt là trong hoạt động thông tin khoa học. Với đặc điểm riêng của nhóm thông tin khoa học lý luận chính trị, việc ứng dụng dữ liệu lớn trong xây dựng cơ sỡ dữ liệu, tạo các kho tư liệu số phục vụ cho nghiên cứu và triển khai các hoạt động được coi là giải pháp hữu hiệu, nhất là trong bối cảnh bùng nổ thông tin hiện nay.

Dữ liệu lớn là “tài nguyên mở” với những giá trị hữu ích vô cùng to lớn dùng chung của nhân loại nhưng việc biến nó thành nguồn lực, thành sức mạnh phục vụ cho mục tiêu nào đó lại do từng chủ thể. Do vậy, để ứng dụng hiệu quả dữ liệu lớn trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng phải có những nghiên cứu và định hướng cụ thể. Xuất phát từ chính mục tiêu làm sáng rõ bản chất cách mạng, khoa học và sự kiên định với lập trường tư tưởng chính trị của Đảng Cộng sản Việt Nam và đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch thì việc hình thành nên dữ liệu khoa học nền tảng về hệ tư tưởng chính trị là việc làm vô cùng cần thiết.

Tính khoa học được thể hiện trước hết ở tính Đúng: Đúng với nguyên tác, đúng với hoàn cảnh và đúng thời điểm. Với thời đại dữ liệu lớn thì việc biến mọi thông tin thành tài sản, thành nguồn lực cũng trở thành bài học trong cuộc đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận. Đặc biệt, trong cuộc đấu tranh này, giá trị của tư liệu, dữ liệu là căn cứ để thể hiện tính đúng, tính khoa học mà thông tin mang lại.

Dữ liệu lớn (Big Data) là “tài nguyên mở”

Để sử dụng hiệu quả những tiện ích của dữ liệu lớn phục vụ công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trên mặt trận tư tưởng, lý luận chính trị, cần phải thực hiện một số nhóm giải pháp sau đây:

Một là, nhóm giải pháp xây dựng dữ liệu lớn về lý luận chính trị.

Dữ liệu lớn được hình thành từ một cái nhấp chuột hay chạm vào màn hình điện tử. Khi mà thông tin xấu, độc lan tràn với tốc độ chóng mặt, nhanh chóng hình thành “một hệ sinh thái” trên mạng internet thì các sản phẩm nghiên cứu lý luận chính trị mới chỉ dừng lại ở tít bài, hay nhiều hơn là phần tóm tắt. Khi mà nhiều sinh viên loay hoay, khó khăn tìm kiếm tài liệu phục vụ cho các môn học lý luận chính trị thìlại rất dễ dàng tải được các sản phẩm thông tin giải trí. Hay việc tra cứu tư liệu, sách kinh điển trên mạng cũng là một việc khó khăn. Tính chính thống, tính đúng của tư liệu phải đi cùng với tính rộng khắp, phổ biến thì mới mang lại giá trị đích thực. Do vậy, cần thiết phải hình thành “hệ sinh thái thông tin lý luận chính trị” đáp ứng các tiêu chí Đúng, Đủ và Phổ biến. Việc hình thành dữ liệu lớn về lý luận chính trị được thực hiện từ các nguồn sau:

Trước hết, phải xây dựng kho sách kinh điển số. Toàn bộ các sách kinh điển phải được số hóa và được đưa vào sử dụng. Danh mục đầy đủ phải được công khai trên nhiều trang chính thức của các cơ quan, trường học, nhà xuất bản… Việc khai thác, sử dụng có thể tùy theo từng tiêu chí mà có những quy định riêng. Trong đó, chú trọng tới sách công cụ nhằm mục đích tra cứu tính nguyên gốc của tài liệu, thông tin phục vụ cho nghiên cứu, giảng dạy và học tập lý luận chính trị. Đây là kênh hữu ích đối với việc tra cứu kinh điển phục vụ cho công tác nghiên cứu và phổ biến thông tin lý luận chính trị một cách chính xác.

Toàn bộ các sách kinh điển phải được số hóa

Thứ hai, hệ thống thông tin - tư liệu điện tử về lý luận chính trị. Nhóm này bao gồm toàn bộ các công trình nghiên cứu, hoạt động khoa học như hội thảo, tọa đàm…; bài viết, tin, tranh, ảnh, video về lý luận chính trị. Chú trọng tới tính chính xác của thông tin, nhấn mạnh tới nguồn phát tài liệu để phục vụ cho mục tiêu phổ biến thông tin. Trong nhóm này có thể hình thành các nhóm nhỏ như: Nhóm hội thảo, tọa đàm; nhóm báo chí; nhóm nhà nghiên cứu… để xây dựng dữ liệu phù hợp.

Thứ ba, hình thành hệ thống giáo dục lý luận chính trị trong đó gồm các thông tin về sách học, tài liệu học tập, bài giảng về lý luận chính trị điện tử và những thông tin liên quan tới việc nghiên cứu, giảng dạy, đào tạo, nhân sự, học viên… của chuyên ngành lý luận chính trị. Các tài liệu, bài giảng có thể được xây dựng bằng nhiều hình thức: video, audio, text. Trong nhóm này bao gồm cả các bài giảng đầy đủ; các hướng dẫn giảng dạy; định hướng nghiên cứu.

Hai là, nhóm giải pháp khai thác dữ liệu lớn về lý luận chính trị.

Thông tin cho đi để phát triển. Vì vậy, với dữ liệu lớn chuyên về lý luận chính trị thì giá trị không chỉ là phục vụ cho giới nghiên cứu chuyên sâu mà còn nhân rộng những thành quả nghiên cứu cho nhiều người. Những công trình nghiên cứu chuyên ngành đạt tới sự hấp dẫn thì trước hết nó phải thể hiện sự logic, khoa học từ chính những tư liệu, dữ liệu trong đó. Do vậy, khai thác hiệu quả dữ liệu lớn chính là nhân rộng các công trình nghiên cứu giá trị đó tới với đông đảo công chúng. Trên mặt trận đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, các giá trị khoa học nền tảng phải ngày càng được nghiên cứu sâu hơn, trên nhiều bình diện hơn, chỉ ra những giá trị trường tồn và những giá trị mới, những giá trị cần có sự chung tay nghiên cứu để bổ sung, phát triển… Cụ thể, để khai thác và vận hành tốt dữ liệu lớn về lý luận chính trị cần:

Thứ nhất, xây dựng cổng thông tin lý luận chính trị để hình thành kênh chính thống, quy tụ các kênh thông tin chuyên biệt tạo nên sự lớn mạnh và uy tín. Điều này còn thể hiện sự chuyên biệt và dễ dàng trong định hướng thông tin; phục vụ thiết thực các nhóm công chúng trong bối cảnh bùng nổ thông tin hiện nay.

Thứ hai, xây dựng các website chuyên biệt về từng mảng, nhóm ngành, nhóm đối tượng… nhằm giúp cho việc khai thác tối đa những mảng dữ liệu chuyên biệt phù hợp với nhóm đối tượng, nhóm nghiên cứu. Điều này không chỉ giúp việc khai thác dữ liệu lớn một cách triệt để mà còn giúp tạo ra hiệu quả tốt hơn và hình thành những giá trị mới từ chính sự chuyên biệt.

Xây dựng các website chuyên biệt về từng mảng, nhóm ngành, nhóm đối tượng. (Ảnh: Giao diện Website Việt Nam thịnh vượng. )

Thứ ba, sử dụng các hình thức, phương thức đổi mới như lập các nhóm trên các mạng xã hội; thành lập các fan page; diễn đàn khoa học trẻ… Mở các cuộc thi tìm hiểu về các tác phẩm kinh điển; giới thiệu các tác phẩm kinh điển hay chỉ đơn giản là đăng tải toàn văn các tác phẩm kinh điển. Sử dụng nhiều hình thức, phương thức khác biệt và có sự linh hoạt trong từng giai đoạn, bối cảnh cụ thể để có hiệu quả cao nhất. Thông tin chính thống được trao đổi cụ thể, công khai sẽ là sự đáp trả hữu ích và không còn sân chơi cho tin giả, xấu, độc.

Thứ tư, xây dựng trang học liệu lý luận chính trị. Trang này phục vụ cho công tác nghiên cứu, giảng dạy và học tập các môn chuyên ngành lý luận chính trị. Với đầy đủ các thông tin, tư liệu, học liệu từ bài giảng, bài viết, bài tập, chủ đề nghiên cứu, nội dung thảo luận… Đây sẽ là kênh thông tin hữu ích phục vụ thiết thực cho công tác giảng dạy, đào tạo về các môn lý luận Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.

Thứ năm, xây dựng từ điển mở về lý luận chính trị. Trước hết việc khai thác thông tin nhóm này phục vụ cho công tác tra cứu, tìm kiếm tư liệu, tài liệu phục vụ cho nghiên cứu một cách chính xác. Với các bài nghiên cứu về chủ nghĩa Mác -Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh việc tra cứu bản gốc tài liệu là vô cùng quan trọng. Chưa nói tới việc trích dẫn không đúng ngữ cảnh mà chỉ riêng việc dẫn đúng như sách đã là việc không hề đơn giản. Đọc và hiểu đúng tác phẩm,trích dẫn đúng như tác giả viết là yêu cầu cơ bản nhất của mỗi công trình nghiên cứu. Song, thực chất điều này không phải là dễ dàng. Do vậy, để khai thác dữ liệu lớn dành cho việc tra cứu, đọc hiểu tác phẩm cũng cần có những cách thức, hình thức riêng, dễ tiếp cận, dễ tra cứu cũng là việc cần nghiên cứu, triển khai.

Có thể nói rằng, dữ liệu lớn không phải là thuật ngữ xa vời. Công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng đã và đang triển khai rộng khắp với nhiều cách làm khác nhau. Bên cạnh những kết quả đạt được thì cũng còn những bất cập, vướng mắc, khó khăn. Cách mạng công nghiệp lần thứ tư mang tới những thay đổi mà mọi quốc gia đều muốn đi trước một bước. Đại hội XIII của Đảng đã nhấn mạnh trọng tâm chuyển đổi số quốc gia. Trong cuộc đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, việc nghiên cứu và ứng dụng dữ liệu lớn là một giải pháp cần được nghiên cứu cụ thể, bài bản nhằm: (i) Hình thành dữ liệu lớn về lý luận chính trị với các thông tin đầy đủ, chính xác về các tài liệu liên quan tới chủ nghĩa Mác -Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, các văn bản của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước. (ii) Xây dựng các công cụ, hình thành các kênh thông tin nhằm khai thác hiệu quả dữ liệu lớn về lý luận chính trị. Trong cuộc chiến trên mặt trận thông tin, sự nhanh, trúng, đúng, đủ phải đặt lên hàng đầu và sự chính xác của thông tin lý luận chính trị muốn nhanh càng cần có sự hỗ trợ của công nghệ mà ở đây là dữ liệu lớn - đặc trưng nổi trội của kỷ nguyên 4.0.

Phương Nhung