“Tiền chuẩn bị” cho “Hậu Covid”

(VNTV). Đến thời điểm hiện tại, có thể nói đại dịch Covid-19 về cơ bản đã được khống chế với nhiều biện pháp như bao phủ vắc-xin, giảm mạnh số ca nhiễm và số người tử vong. Đó là điều đáng tự hào. Thế nhưng, tác động tiêu cực của nó sẽ còn lâu dài về mặt kinh tế, xã hội, sức khỏe nhân dân,… Do đó, cần phải chuẩn bị trước những phương án để xử lý, ứng phó với “Hậu Covid”, khắc phục khó khăn, giải quyết tốt vấn đề xã hội, mang lại niềm tin cho nhân dân.

Chính phủ ban hành Nghị quyết 11/NQ-CP (ngày 30/1/2022) về Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, trong đó đặt mục tiêu phục hồi, phát triển nhanh hoạt động sản xuất, kinh doanh. Ảnh: Internet.

Thực tế đã và đang cho thấy, khó ai có thể đoán định đại dịch Covid-19 còn phát sinh bao nhiêu biến thể, diễn biến của nó sẽ theo chiều hướng nào, tác động về mặt y tế cũng như các lĩnh vực của đời sống xã hội sẽ ra sao,… nhưng một điều mà chúng ta có thể khẳng định là đại dịch sẽ qua đi, cuộc sống sẽ trở lại với quỹ đạo của nó. Thế nhưng, sẽ là “ngổn ngang” và bị động, lúng túng nếu chúng ta không có động thái “tiền chuẩn bị” (chuẩn bị trước) các phương án cho thời “hậu Covid”.

Thời gian qua chúng ta đã “hy sinh lợi ích kinh tế để phòng chống dịch” như tinh thần “Chấp nhận hy sinh một số lợi ích kinh tế để bảo vệ sức khỏe, tính mạng của nhân dân là quan điểm nhất quán của Chính phủ. Chúng ta đã thảo luận, cơ bản thống nhất: Chống dịch đồng bộ, quyết liệt để bảo vệ sức khỏe, tính mạng của nhân dân là nhiệm vụ hàng đầu nhưng phải thúc đẩy, giữ vững phát triển kinh tế, giữ ổn định xã hội, kinh tế vĩ mô, bảo đảm quốc phòng, an ninh”[1]. Như thế, việc chuẩn bị các phương án phục hồi, phát triển kinh tế (ở tầm vĩ mô và vi mô) là việc làm cần thiết nhất và chúng ta đã “tiên liệu trước”, “chuẩn bị trước”. Trong đó, vấn đề việc làm cho người lao động đóng vai trò xuyên suốt bởi không chỉ liên quan đến vấn đề thu nhập, chi tiêu mà còn tác động đến an ninh trật tự và an toàn xã hội. Hiện chưa thể thống kê một cách đầy đủ số lượng người thất nghiệp, bán thất nghiệp và chịu ảnh hưởng trực tiếp đến việc làm do đại dịch Covid-19 nhưng chắc chắn là con số không nhỏ, phạm vi ảnh hưởng rộng, ngành nghề tác động không chỉ giới hạn ở lĩnh vực giao thông, du lịch,... mà là toàn xã hội. Chuẩn bị giải quyết vấn đề việc làm không chỉ là “phục công” (trở lại làm việc như cũ ở đơn vị cũ) mà còn tính đến cả những người chuyển đổi việc làm mới (trên cơ sở phải đào tạo lại), số người thất nghiệp vì bị sa thải (tìm kiếm việc làm mới), số người tìm kiếm việc làm mới (học sinh, sinh viên sau khi ra tốt nghiệp).

Tiếp đó, phải lường trước phương án giải quyết các vấn đề xã hội nảy sinh, trong đó có các loại tệ nạn xã hội, nạn trộm cắp hoành hành; các hiện tượng lừa đảo (nhất là lừa đảo bằng công nghệ cao, lừa đảo trên không gian mạng), chiếm đoạt tài sản; vấn đề nghèo đói và phân tầng xã hội (trong đó, có nhóm nghèo do tác động từ mất việc làm, mất nguồn thu nhập); vấn đề tranh chấp, kiện tụng liên quan đến gói hỗ trợ cho các đối tượng (nếu các địa phương triển khai không đúng, cán bộ không công tâm,...); vấn đề rút bảo hiểm xã hội một lần đối với nhóm công nhân, người lao động (hệ lụy không chỉ trước mắt mà còn lâu dài, nhất là khi tuổi già). Vấn đề này cần phải được chú trọng, nhất là các cơ quan hành pháp, tư pháp cần phải có phương án cụ thể phù hợp với tính chất, điều kiện của mỗi địa phương, tránh bị động hoặc rơi vào tình thế “giải quyết tình huống”.

Các doanh nghiệp cần sớm có phương án ứng phó với tình trạng thiếu nhân công lao động - một vấn đề nảy sinh “Hậu Covid”. Ảnh: Internet.

Sau những biến cố và tình huống bất thường thì xu hướng gia tăng các căng thẳng tâm lý do thời gian dài thay đổi phương thức sống, hoạt động giao tiếp,... mà biểu hiện cụ thể là bi quan, chán nản nảy sinh “hội chứng người muốn tự tử”; lạnh nhạt trong giao tiếp, cục cằn trong ứng xử, thô lỗ trong hành vi, bạo lực trong xử lý các mối quan hệ,... thậm chí tâm lý thất vọng, hụt hẫng, cô đơn và dễ dẫn đến các hành vi cực đoan. Điều này cũng là nguyên nhân nảy sinh các vấn đề xã hội nêu trên mà cụ thể là các vấn đề về an ninh trật tự, an toàn xã hội, an ninh con người.

Thực ra, “Hậu Covid” còn biểu hiện trên nhiều lĩnh vực của đời sống từ khía cạnh cá nhân đến cộng đồng, từ lĩnh vực sức khỏe đến vấn đề xã hội, từ an sinh xã hội đến an ninh con người. Một số khía cạnh phân tích trên không phản ánh tất cả các vấn đề đang và sẽ đặt ra nhưng chí ít cũng là “đơn đặt hàng” cho nhà lãnh đạo, quản lý, để trên cơ sở đó cần có động thái “tiền chuẩn bị” những phương án để thực hiện và giải quyết các vấn đề liên quan đến “Hậu Covid”, nhất là khía cạnh xã hội, nhằm góp phần ổn định một cách nhanh chóng nhất, giải quyết các vấn đề xã hội nảy sinh (nếu có) một cách hiệu quả nhất, lấy lại đà phát triển kinh tế - xã hội, củng cố và phát triển niềm tin xã hội cho nhân dân và toàn xã hội.

Phạm Đi