Kiên định, vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác trong giai đoạn hiện nay

Chủ nghĩa Mác do C.Mác (5/5/1818 - 14/3/1883) sáng lập từ những năm 40 của thế kỷ XIX. Cho đến nay, mặc dù đã được ra đời hơn 180 năm nhưng những nguyên lý của chủ nghĩa Mác vẫn có sức sống bền vững. Do đó, Đảng Cộng sản Việt Nam vẫn luôn kiên định, vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác vào thực tiễn cách mạng nước ta.

Cống hiến vĩ đại của C.Mác

Với tư cách là nhà khoa học thiên tài, C.Mác đã có những cống hiến kiệt xuất tạo ra một cuộc cách mạng triệt để trong toàn bộ quan niệm về lịch sử thế giới. Trên cơ sở tổng kết lịch sử thế giới, đặc biệt là sự nghiên cứu công phu về chủ nghĩa tư bản và thực tiễn phong trào công nhân quốc tế, đồng thời kế thừa những giá trị tinh hoa của nhân loại trong các lĩnh vực khoa học và tư tưởng, C.Mác cùng với Ph.Ăngghen đã sáng tạo ra chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, học thuyết giá trị thặng dư và học thuyết về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân. Ðây là những cống hiến có ý nghĩa thời đại, hình thành một thế giới quan và một phương pháp luận khoa học và cách mạng, đem lại cho nhân loại và cho giai cấp công nhân một công cụ vĩ đại để nhận thức và cải tạo thế giới.

Hơn nữa, C.Mác cũng là người đầu tiên đã áp dụng phép biện chứng duy vật vào nghiên cứu lịch sử, từ đó đưa ra quan điểm duy vật về lịch sử và xây dựng học thuyết về hình thái kinh tế - xã hội. Theo C.Mác, sản xuất vật chất là cơ sở của sự tồn tại và phát triển xã hội, chính sản xuất vật chất là nguyên nhân sâu xa nhất tạo nên sự biến đổi và phát triển các lĩnh vực chính trị, văn hóa, xã hội, tinh thần, pháp luật, đạo đức..., chứ không phải ngược lại. Cái thúc đẩy sự vận động của lịch sử không phải là sức mạnh siêu tự nhiên, cũng không phải là những tư tưởng hay ý chí của con người, của các vĩ nhân, mà chính là sản xuất vật chất.

Học thuyết về giá trị thặng dư là một trong ba phát kiến vĩ đại của C.Mác và là “hòn đá tảng” trong học thuyết Mác. Với phát kiến này, Mác đã bóc trần bản chất bóc lột của chủ nghĩa tư bản, lý giải nguồn gốc dẫn tới sự bất công, bất bình đẳng trong xã hội tư bản. Ngày nay, trong chủ nghĩa tư bản hiện đại, dưới tác động của cách mạng khoa học - công nghệ, quá trình toàn cầu hóa và kinh tế tri thức, quy luật giá trị thặng dư vẫn có ý nghĩa to lớn. Lao động trí tuệ hóa với máy móc hiện đại càng tạo ra giá trị thặng dư lớn hơn cho nhà tư bản. Do đó, bản chất “bóc lột” của chủ nghĩa tư bản vẫn không thay đổi, dù nó được biểu hiện dưới những hình thức tinh vi hơn rất nhiều.

Một cống hiến kiệt xuất khác của C.Mác là đã xây dựng học thuyết về chủ nghĩa xã hội, trong đó ông chỉ ra những nguyên tắc chung nhất, cơ bản nhất của xã hội tương lai sẽ thay thế chủ nghĩa tư bản. C.Mác đã luận giải một cách khoa học về sứ mệnh lịch sử thế giới của giai cấp công nhân, về vai trò lãnh đạo của đảng cộng sản đối với sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, về khả năng quá độ lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua chế độ tư bản ở các nước lạc hậu... Từ đây, C.Mác đã vạch ra đường lối chiến lược, sách lược đấu tranh cách mạng, phương thức giành chính quyền về tay giai cấp công nhân…

Có thể khẳng định, C.Mác là một nhà khoa học có bản lĩnh, sức sáng tạo phi thường và khả năng làm việc hiếm thấy. Một khối lượng đồ sộ hàng nghìn công trình khoa học của riêng Mác và cùng viết với Ph.Ăngghen đã được công bố, là kết quả của cả cuộc đời nghiên cứu nghiêm túc, cẩn trọng, gắn với những vấn đề do thực tiễn đặt ra. Với C.Mác, bản chất của lý luận không bao giờ là hoàn chỉnh trọn vẹn cả, do đó C.Mác đã không ngần ngại sửa đổi những quan điểm lý luận của mình không còn phù hợp với điều kiện mới của thực tiễn cuộc sống.

Không chỉ là một nhà tư tưởng, nhà bác học thiên tài, C.Mác đồng thời là nhà cách mạng vĩ đại. Sinh thành tại nước Ðức giàu truyền thống cách mạng và bôn ba hoạt động ở nhiều nước Tây Âu, C.Mác từng chứng kiến sự bần cùng của những người lao động làm thuê và sự bất công của xã hội tư bản. Với trái tim nhân hậu thấm đượm tinh thần nhân văn cộng sản và bầu nhiệt huyết cách mạng, C.Mác đã hiến dâng trọn cuộc đời mình đấu tranh cho sự nghiệp giải phóng giai cấp công nhân và nhân dân lao động. Thông qua hoạt động trực tiếp trong phong trào công nhân, C.Mác đưa lý luận thâm nhập vào phong trào, biến lý luận thành lực lượng vật chất to lớn, thúc đẩy cách mạng và sự phát triển của xã hội. Kiên định một cách nhất quán lập trường cách mạng, C.Mác không bao giờ lùi bước, khuất phục trước sức ép của chính quyền tư sản, đồng thời cũng kiên quyết chống lại mọi biểu hiện giáo điều, cơ hội, xét lại phản bội lý tưởng, mục tiêu cách mạng, đi ngược lại nguyên tắc, quyền lợi của phong trào công nhân.

Kiên định, vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin trong giai đoạn hiện nay

Bất chấp những biến cố thăng trầm của lịch sử, sự nghiệp cách mạng và những cống hiến khoa học lý luận kiệt xuất cùng với nhân cách sống bình dị mà cao thượng của C.Mác vẫn tràn đầy sức sống, tiếp tục tỏa sáng, định hướng cho hành động cách mạng của các đảng cộng sản và công nhân trên thế giới, trong đó có Ðảng ta. Do vậy, trong suốt hơn 94 năm qua, Đảng Cộng sản Việt Nam vẫn luôn coi chủ nghĩa Mác - Lênin là nền tảng tư tưởng của Đảng và luôn giữ vững lập trường kiên định, vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào thực tiễn.

Hiện nay, bối cảnh thế giới, khu vực có nhiều thay đổi nhanh chóng, khó lường; tình hình phát triển kinh tế - xã hội trong nước còn nhiều khó khăn, tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên còn nhiều diễn biến phức tạp. Do vậy, để tiếp tục kiên định, vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin cần chú trọng đến những giải pháp cơ bản sau:

Một là, tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin cho phù hợp với thực tiễn Việt Nam. Như Ph.Ăngghen đã từng khẳng định: “Lý luận của chúng tôi là lý luận của sự phát triển, chứ không phải là một giáo điều mà người ta phải học thuộc lòng và lắp lại một cách máy móc”[i]. Do đó, kiên định nhưng không bảo thủ, giáo điều; bổ sung, phát triển nhưng không xa dời những lý luận nền tảng, những nguyên tắc cơ bản là cách thức cần thiết để kiên định, vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin cho phù hợp với thực tiễn Việt Nam giai đoạn hiện nay.       

Hai là, kiên quyết đấu tranh chống lại những âm mưu, thủ đoạn xuyên tạc, chống phá chủ nghĩa Mác - Lênin của các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị. Để đấu tranh, phản bác có hiệu quả, cần tuyên truyền, định hướng về tư tưởng, dư luận xã hội cho nhân dân để nhận diện những thông tin xấu độc trên intenet và mạng xã hội; áp dụng các biện pháp kỹ thuật nghiệp vụ để rà quét, bóc gỡ, vô hiệu hóa các thông tin xấu độc; xây dựng thế trận đấu tranh rộng khắp với nhiều lực lượng tham gia như đội ngũ chuyên gia, các nhà khoa học, trinh sát mạng, lực lượng xung kích… tùy theo chức năng, nhiệm vụ của mỗi cơ quan, đơn vị. Ngoài ra, cần áp dụng những quy định của pháp luật để xử lý nghiêm minh những đối tượng có hành vi xuyên tạc, chống phá chủ nghĩa Mác - Lênin dưới bất kỳ hình thức nào.

Ba là, tiếp tục đổi mới mạnh mẽ nội dung chương trình, phương pháp giảng dạy chủ nghĩa Mác - Lênin trong hệ thống giáo dục quốc dân theo hướng “khoa học, sáng tạo, hiện đại và gắn lý luận với thực tiễn”[ii]. Nội dung chương trình cần bố trí hợp lý giữa kiến thức lý luận với những vấn đề thực tiễn, tăng cường bồi dưỡng kỹ năng vận dụng những kiến thức lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin để giải quyết những vấn đề thực tiễn đặt ra. Đổi mới phương pháp giảng dạy theo hướng hiện đại, áp dụng những phương pháp giảng dạy tích cực, đa dạng hóa các hình thức kiểm tra, đánh giá kết quả học tập.

Bốn là, mỗi cán bộ, đảng viên phải nêu cao tinh thần tự giác, ý thức trách nhiệm, tính sáng tạo trong việc học tập, nghiên cứu chủ nghĩa Mác - Lênin, khắc phục triệt để bệnh “lười” học tập lý luận chính trị. Một mặt, mỗi cán bộ, đngr viên không ngừng củng cố, nâng cao kiến thức để tăng “sức đề kháng”, khả năng “miễn dịch” trước những âm mưu, thủ đoạn xuyên tạc, chống phá của các thế lực thù địch song cũng vận dụng sáng tạo, không ngừng bổ sung, phát triển những nguyên lý của chủ nghĩa Mác - Lênin cho phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh lịch sử - cụ thể; tránh tư duy dập khuôn, máy móc, giáo điều làm xơ cứng, nghèo nàn những quan điểm, tư tưởng của chủ nghĩa Mác - Lênin.

Như vậy, kiên định, vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin là nguyên tắc quan trọng, có ý nghĩa sống còn với việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng ta trong giai đoạn hiện nay. Do đó, không cho phép ai được ngả nghiêng, dao động.

Chiên Lê