Việt Nam - Cuba, mối quan hệ biểu tượng của thời đại

Việt Nam và Cuba chính thức thiết lập mối quan hệ ngoại giao vào ngày 2/12/1960. Mặc dù cách xa nhau nửa vòng trái đất, thế nhưng người dân hai đất nước vẫn luôn giữ mãi trong tim tình đồng chí, tình anh em thân thiết.

Trải qua 60 năm, dù tình hình thế giới có nhiều bước thăng trầm, thế nhưng mối quan hệ đoàn kết, anh em giữa Việt Nam và Cuba do hai vị lãnh tụ là Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chủ tịch Fidel Castro vun đắp, đặt nền móng chưa bao giờ giảm sút mà ngày càng được củng cố và phát triển, gắn bó trên nhiều lĩnh vực.

Có thể nói rằng, trong lịch sử thế giới hiếm có mối quan hệ nào như mối quan hệ của hai nước Việt Nam và Cuba. Trong suốt sáu thập kỷ qua hai nước đã cùng nhau kề vai sát cánh trong cuộc đấu tranh giành độc lập, tự do và ngày nay đang tiếp tục vững bước trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa ở mỗi nước. Mối quan hệ hữu nghị đoàn kết và thủy chung này đã trở thành biểu tượng của thời đại, là tài sản vô giá mà cả hai Nhà nước, hai Đảng và nhân dân hai nước luôn trân trọng gìn giữ, vun đắp và truyền tiếp cho các thế hệ mai sau.

“Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình”, câu nói bất hủ của Chủ tịch Fidel Castro đã in sâu vào trái tim mỗi người dân Việt Nam và càng làm bền chặt hơn tình hữu nghị, tình anh em, tình đồng chí giữa Việt Nam và Cuba trong những năm tháng khó khăn nhất. Để rồi, hơn nửa thế kỷ trải qua bao thăng trầm, mối quan hệ thủy chung gắn bó giữa hai người anh em ở hai bên bán cầu ngày càng bền chặt, sâu sắc và nồng ấm hơn, không ngừng được củng cố và phát triển trên mọi lĩnh vực chính trị, kinh tế - thương mại, an ninh - quốc phòng, giáo dục, y tế, công nghệ sinh học,…

Những chặng đường lịch sử của Việt Nam luôn có sự kề vai, sát cánh, giúp đỡ của người anh em Cuba. Trong bối cảnh Việt Nam tiến hành cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, giữa thời điểm chỉ có một số ít các quốc gia trên thế giới công nhận và thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam, giữa vô vàn e dè, ngại ngần, xa lánh, thì ngày 2/12/1960, Cộng hòa Cuba đã là quốc gia đầu tiên ở khu vực Mỹ - Latinh thiết lập quan hệ ngoại giao đầy đủ với Việt Nam. Cuba cũng là nước đầu tiên trên thế giới công nhận Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam năm 1962 và thành lập Ủy ban toàn quốc đoàn kết với nhân dân miền Nam Việt Nam năm 1963; tiếp đó, Cuba là một trong những nước đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam và cũng là nước đầu tiên đặt “Đại sứ quán trong rừng” ở Tây Ninh năm 1969.

Fidel Castro thăm Quảng Trị, Việt Nam, 9-1973. Ảnh: Tư liệu

Những năm 1960, 1970, trong thời kỳ gian khổ nhất của cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc của Việt Nam, mặc dù còn rất nhiều khó khăn nhưng Đảng, Nhà nước và nhân dân Cuba đã luôn đồng hành, chắt chiu dành cho Việt Nam sự ủng hộ lớn nhất có thể, cả về vật chất lẫn tinh thần. Ðài Phát thanh La Habana đã dành riêng một kênh phát bằng tiếng Anh sang Mỹ để giới thiệu với nhân dân Mỹ về tình hình Việt Nam và cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân Việt Nam, qua đó góp phần cùng Việt Nam tranh thủ dư luận tiến bộ Mỹ, ủng hộ Việt Nam, yêu cầu chính quyền chấm dứt chiến tranh.

Cuộc sống vật chất còn thiếu thốn trăm bề là thế nhưng ước tính những năm tháng chiến tranh ác liệt, Cuba đã giúp Việt Nam hàng vạn tấn đường và bán số đường đó lấy ngoại tệ để gửi cho Mặt trận giải phóng miền Nam Việt Nam. Trong một cuộc mít - tinh quần chúng với hàng chục vạn người tham gia tại thủ đô La Habana, Fidel Castro đã nói: “Đáng tiếc là chúng ta - những người Cuba - không có đủ đường sữa để gửi cho nhân dân Việt Nam, chứ nếu có, không những đường sữa mà cả máu chúng ta cũng sẵn sàng hiến dâng cho nhân dân Việt Nam”. Cuba đã nhận hàng nghìn sinh viên Việt Nam sang đào tạo ở nhiều ngành khác nhau. Giữa lúc Mỹ đang tiến hành chiến tranh phá hoại ở miền Bắc, nhiều kỹ sư, công nhân và nhiều bác sĩ, nhân viên y tế Cuba đã sang giúp chữa trị cho các nạn nhân chiến tranh. Bất chấp sự phong tỏa bằng bom, mìn của đế quốc Mỹ, các tàu Cuba vẫn cập cảng Hải Phòng vận chuyển hàng cứu trợ của nhân dân Cuba giúp người dân Việt Nam.

Chiến tranh kết thúc, Cuba là nước có vai trò rất quan trọng trong việc vận động các nước Mỹ - Latinh ủng hộ Việt Nam gia nhập Liên Hợp Quốc tại Khóa họp 32 Đại hội đồng Liên Hợp Quốc năm 1977. Trong suốt thập niên 80 của thế kỷ XX, Cuba là nước Mỹ - Latinh duy nhất sát cánh bên Việt Nam cùng chống lại chính sách bao vây, cấm vận của Mỹ; đồng thời, viện trợ miễn phí vắc xin viêm màng não cho Việt Nam, cứu sống biết bao người trẻ Việt Nam hôm nay. Cuba còn cho xây dựng Bệnh viện hữu nghị Việt Nam - Đồng Hới khánh thành ngày 9/9/1981 hiện đại bậc nhất thời bấy giờ.Sự kiện này đã mở ra một chặng đường mới trong sự nghiệp chăm sóc sức khỏe nhân dân của cán bộ, viên chức ngành Y tế Quảng Bình. Đây còn là biểu tượng tuyệt đẹp của tình hữu nghị anh em, tình đoàn kết giữa nhân dân hai nước.

Trong công cuộc xây dựng đất nước hiện nay, Việt Nam và Cuba đang nỗ lực đẩy mạnh hợp tác kinh tế trên cơ sở dựa vào thế mạnh của mỗi nước, trong đó ưu tiên hợp tác trên lĩnh vực nông nghiệp, dầu khí, viễn thông, giáo dục và y tế.Nhờ sự nỗ lực của cả hai bên, quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại Việt Nam - Cuba có nhiều bước phát triển đáng kể. Kim ngạch thương mại hai chiều luôn duy trì ở mức trên 200 triệu USD. Cuba luôn là một trong mười thị trường trọng điểm của Việt Nam ở khu vực Mỹ - Latinh.

Đặc biệt, ngày 09/11/2018, Hiệp định Thương mại Việt Nam - Cuba đã chính thức được ký kết tại Hà Nội với kỳ vọng sẽ đem lại lợi ích to lớn cho cộng đồng doanh nghiệp hai bên, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa sang thị trường của nhau, thúc đẩy kim ngạch trao đổi thương mại hai chiều, góp phần đưa quan hệ kinh tế thương mại Việt Nam-Cuba lên tầm cao mới.

Bên cạnh quan hệ kinh tế, thương mại, hai nước đã xác lập mối quan hệ chính trị sâu sắc và gắn kết vững bền. Đồng thời, hai nước cũng chú trọng đẩy mạnh quan hệ hợp tác về văn hóa, quốc phòng-an ninh…

Đoàn chuyên gia y tế Cuba sẵn sàng vào tâm dịch Đà Nẵng. Ảnh: Tư liệu

Trong bối cảnh dịch Covid - 19 tái bùng phát tại Việt Nam, đang diễn biến mạnh và phức tạp ở Đà Nẵng và một số tỉnh, Đoàn chuyên gia y tế Cuba cùng hàng nghìn lọ thuốc hỗ trợ điều trị Covid - 19 đã tới Việt Nam. Ngoài việc tặng thuốc điều trị, Đoàn chuyên gia y tế Cuba được cử đến Việt Nam để hỗ trợ chống dịch. Trong thời gian cách ly y tế theo quy định tại Học viện Quân y, các chuyên gia Cuba thường xuyên trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm phòng, chống dịch trực tuyến với các bác sĩ quân y Việt Nam. Sau cách ly, đoàn chuyên gia Cuba tuyên bố: "Chúng tôi sẵn sàng vào tâm dịch Đà Nẵng vì Việt Nam".

Có thể nói, những tình cảm chân thành mà đất nước Cuba dành cho Việt Nam đã được thử lửa qua khó khăn và xuyên suốt cuộc kháng chiến chống Mỹ cho đến ngày hôm nay. Và giờ đây, bạn lại tiếp thêm “hơi ấm” giúp chúng ta vượt qua khó khăn.

Là những người trẻ, những người tiếp nối các thế hệ cha anh, khi nhắc đến đất nước Cuba, trong lòng mỗi chúng ta đều rất cảm kích, giàu tình cảm, xúc động và biết ơn những gì mà người bạn Cuba đã làm cho chúng ta trong quá khứ cũng như hiện tại; nguyện bảo vệ, giữ gìn và nâng mối quan hệ biểu tượng của thời đại Việt Nam - Cuba lên một tầm cao mới.

Hoàng Phương