Họa mi - Loài hoa của ban mai

Thật khó để nghĩ rằng đó là một trong những loài hoa của mùa đông, bởi vóc dáng mỏng manh, gầy guộc và sắc trắng trong ngơ ngác của nó. Họa mi như cô gái tuổi 13 chưa từng nếm chút vị đắng cay, mưa nắng của đời. Chưa sống trong nồng nàn mùa hạ, chưa biết vẻ u buồn man mác của mùa thu, càng chưa đi qua cái lạnh lẽo tang tóc của mùa đông,…, họa mi dường như sinh ra để cho mùa xuân tinh khôi, tươi mới.

Ấy vậy mà họa mi vẫn là loài hoa báo hiệu mùa đông. Bởi khi những bông cúc nhỏ trắng xinh ngây thơ bung nở trên những nhành xanh run rẩy, và tung tăng theo những chiếc xe hoa tấp nập mọi ngả đường, ấy là khi người Hà Nội biết mùa đông đã về. Ở Hà Nội vào những ngày này, ta sẽ lạc vào cả trời mây trắng. Hoa trắng trên phố phường rộn rã, hoa trắng trong những góc phòng dịu êm, hoa trắng trên suối tóc còn thơm, hoa trắng trên bàn tay ấm của chàng trai, hoa trắng trên nụ cười sáng trong của người con gái… Thả hồn theo những chuyến xe hoa, ta cứ ngỡ như phố phường chẳng hề bụi bặm, như thể cuộc đời này chẳng còn nữa những lo âu, muộn phiền.

Có phải vì vẻ trong trắng, ngây thơ, mà ở nước Anh, cúc Họa mi còn được gọi là “baby’s pet” hay “bairnwort” (hoa của trẻ thơ). Tên tiếng Anh của nó là “Daisy”, bắt nguồn từ cụm từ “Saxon, day’s eyes” (con mắt ban ngày), có thể vì hoa nở cùng với ánh sáng ban ngày và khép lại khi hoàng hôn buông xuống. Còn theo truyền thuyết của người Ailen cổ, hoa cúc trắng chính là linh hồn của những hài nhi đã chết lúc sơ sinh. Để làm vơi đi nỗi đau của những người sinh ra các hài nhi ấy, Chúa đã rải hoa cúc khắp trần gian. Daisy vì thế còn có hàm nghĩa chỉ sự ngây thơ, trong trắng, vô tội.

Không giống nhiều loài hoa khác, càng nhìn càng gợi sầu, họa mi càng ngắm càng khiến người ta có cảm giác vui tươi. Giữa cái nhụy vàng tươi rói, những cánh hoa trắng ngần bung ra như thể những giọt sương mai, như những ánh cười tinh nghịch. Cúc họa mi là loài hoa nhỏ thuộc họ Cúc (asteraceal), thường mọc hoang, tuy nhỏ bé nhưng hoa dễ trồng, dễ chăm, thích hợp với mọi điều kiện thời tiết và thổ nhưỡng. Họa mi thường nở vào cuối thu đầu đông, khi đa số các loài hoa khác đã héo tàn. Màu hoa, sức sống của nó lúc này trở thành hiện thân của khát vọng sống mãnh liệt, là sự tái sinh, khởi đầu tươi mới.

Trong mấy năm gần đây, người Hà Nội lại rộ lên cao trào chơi hoa, thưởng hoa, chụp ảnh cùng hoa. Những vườn hoa đến hẹn lại lên, rộn ràng nam thanh nữ tú. Họa mi trắng hợp với tạo hình áo dài lại càng bung lụa. Và không chỉ có người trẻ, mà cả những ai đã “toan về già”, vẫn thầm muốn xúng xính áo dài duyên dáng bên hoa. Không phải là sự đua đòi đâu, đó dường như là một khát vọng tự thân đầy nhân văn, bởi con người vẫn luôn yêu cái đẹp và cái đẹp từ sự trắng trong thơ ngây sẽ luôn khiến con người hồi sinh, trẻ mãi giữa cuộc đời.

Có lẽ vì điều này, vẫn nên gọi họa mi là loài hoa của ban mai.

Quang Hoa