Tinh thần yêu nước, bất khuất của người sinh viên Việt Nam bên kia bờ đại dương

Ngoài Trần Văn Ơn, giới học sinh, sinh viên Việt Nam còn có một tấm gương yêu nước, bất khuất, được truy tặng danh hiệu anh hùng lực lượng vũ trang, đó là người thanh niên yêu nước Nguyễn Thái Bình, người đã hoạt động không mệt mỏi bên kia bờ đại dương, phản đối cuộc chiến tranh xâm lược của Hoa Kỳ tại Việt Nam

Hoạt động không mệt mỏi trong phong trào phản chiến tại Hoa Kỳ

Nguyễn Thái Bình sinh ngày 14/1/1948 tại xã Tân Kim, huyện Cần Giuộc, tỉnh Long An.

Năm 1966, Nguyễn Thái Bình đỗ Tú tài toàn phần. Sau đó, anh thi đỗ trường Cao đẳng Nông Lâm Súc (nay là Trường Đại học Nông Lâm TP. Hồ Chí Minh).

Tháng 3/1968, Nguyễn Thái Bình được Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) cấp học bổng sang Hoa Kỳ du học. Sau một năm học ở trường Cao đẳng Fresno, California, anh thi đỗ Viện Đại học Washington và trở thành sinh viên Việt Nam duy nhất trong các sinh viên nước ngoài theo học ở trường này.

Mùa hè năm 1969, Nguyễn Thái Bình là một trong 10 sinh viên của trường được lựa chọn tham gia chuyến đi tham quan hầu hết các tiểu bang của Hoa Kỳ. Chính trong thời gian chuyến tham quan này, anh đã chứng kiến những mâu thuẫn và bất bình đẳng, sự phân biệt chủng tộc, mất dân chủ, nhân quyền của xã hội Hoa Kỳ- được ca ngợi là “thế giới tự do”.

Mùa hè năm 1970, sinh viên Nguyễn Thái Bình về thăm gia đình ở Việt Nam 2 tháng. Trong thời gian này, anh đã đi khắp miền Nam, từ Huế, Đà Lạt đến Phú Quốc… để tiếp cận thực tế, khám phá quê hương đất nước mình. Đây cũng là dịp để anh chứng kiến tính chất tàn bạo của cuộc chiến tranh Hoa Kỳ đang gieo rắc ở Việt Nam.

Trở lại Hoa Kỳ sau kỳ nghỉ, Nguyễn Thái Bình tích cực liên hệ với các tổ chức chống chiến tranh và tham gia biểu tình, mít tinh, diễn thuyết, hội thảo… Anh bày tỏ thái độ chống chiến tranh không những ở Viện Đại học Washington mà còn ở nhiều nơi khác tại Hoa Kỳ.

Trong những năm cuối thập niên 60, đầu thập niên 70 thế kỷ XX, phong trào phản đối chiến tranh diễn ra rầm rộ, sôi nổi ở Hoa Kỳ, đặc biệt là trong thanh niên và sinh viên. Giới trẻ Hoa Kỳ phản đối các đời Tổng thống Mỹ đã lừa dối nhân dân, lừa dối Quốc hội, gây ra cuộc chiến tranh tàn bạo ở Đông Dương, cuộc chiến tranh không chỉ tàn phá đất nước, sát hại dân thường bản địa mà còn hy sinh vô ích sinh mạng của hàng vạn thanh niên Hoa Kỳ. Nguyễn Thái Bình nhanh chóng hoà vào phong trào đấu tranh ấy, bởi chính anh và dân tộc Việt Nam đang là nạn nhân của cuộc chiến tranh xâm lược bạo tàn này.

Anh tích cực hoạt động trong trường đại học, diễn thuyết tại nhiều cuộc hội thảo, mít tinh của các tổ chức chống chiến tranh. Anh là đồng sáng lập tờ Thời Báo Gà (Cơ quan ngôn luận của Trung tâm Tài liệu Việt Nam, tổ chức phản đối chiến tranh của người Việt ở Hoa Kỳ). Anh còn viết bài tố cáo tội ác chiến tranh của Hoa Kỳ ở Việt Nam trên các báo của Hội người Việt Nam ở Hoa Kỳ, Canada, Pháp…

Năm 1971, phong trào phản đối cuộc chiến tranh của Hoa Kỳ tại Việt Nam diễn ra ở nhiều quốc gia trên thế giới. Nguyễn Thái Bình hoạt động tích cực hơn, tiếp xúc với các tổ chức và cá nhân phản đối chiến tranh tại Hoa Kỳ, trong đó có nữ diễn viên điện ảnh nổi tiếng Jane Fonda. Chính anh đã dạy nữ minh tinh màn bạc bài hát “Dậy mà đi” của nhạc sĩ Tôn Thất Lập, một sinh viên Sài Gòn, sáng tác cho sinh viên, học sinh trong phong trào “hát cho đồng bào tôi nghe” tại miền Nam Việt Nam.

Hình ảnh sinh viên Nguyễn Thái Bình liên tục xuất hiện trên các nhật báo tại Hoa Kỳ, trong những bài báo tường thuật các cuộc diễn thuyết, hội thảo, biểu tình phản chiến, lên án mạnh mẽ cuộc chiến tranh xâm lược của Hoa Kỳ tại Việt Nam.

Ngày 10/2/1972, Nguyễn Thái Bình cùng 9 sinh viên Việt Nam khác (6 nam và 3 nữ) đột nhập Tòa lãnh sự Việt Nam Cộng hòa tại thành phố New York, phát đi bản tuyên bố, lên án Hoa Kỳ xâm lược và chính quyền Sài Gòn, yêu cầu trả tự do cho 200.000 tù nhân chính trị tại Việt Nam, đòi Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu từ chức, đòi Hoa Kỳ rút khỏi Việt Nam vô điều kiện.

Nhóm sinh viên bị bị cảnh sát bắt giữ, nhưng trước sự phản ứng mạnh mẽ của dư luận tiến bộ Hoa Kỳ, chính quyền Washington buộc phải miễn truy tố những sinh viên Việt Nam này.

Tháng 5/1972, Nguyễn Thái Bình nhận bằng tốt nghiệp tại Viện Đại học Washington. … Trong buổi lễ trao bằng lần thứ 97 của trường, anh đã phát biểu với những lời lẽ đanh thép, hùng hồn: “Hôm nay, để nhận được mảnh bằng tốt nghiệp, nhiều bạn đã phải nợ trường hàng ngàn đô la, còn đối với tôi, tôi lại phải chịu một món nợ máu xương của hàng triệu người Việt Nam. Bởi vì thời gian yên ổn của tôi để học tập nơi đây trị giá bằng cái chết, sự đau khổ của dân tộc tôi, sự tàn phá trên quê hương Việt Nam của tôi. Tất cả các bạn cũng chịu món nợ máu này như nhân dân Mỹ phải chịu trách nhiệm về quy mô của những tội ác chiến tranh mà chính phủ Mỹ đã phạm phải khi chống lại nhân dân Việt Nam cũng như nhân dân Đông Dương”.

Sau cùng anh dõng dạc công bố: “Hôm nay, hàng trăm vụ ném bom bằng B52, hàng ngàn tấn bom na-pan, bom lân tinh, chất khai quang… tất cả đều đổ lên đầu trẻ thơ vô tội và những người già, tàn phá nhà thờ, trường học, chùa chiền, bệnh viện tại Việt Nam. Tôi tin rằng lương tâm nhân loại vẫn còn ở mỗi con người. Tôi kêu gọi tất cả các bạn hãy lên tiếng vì hòa bình, đứng về phía công lý và giúp đỡ cuộc đấu tranh của nhân dân Việt Nam nhằm kết thúc cuộc chiến phi nghĩa, phi nhân và tàn bạo này”.

Bị trục xuất và sát hại

Hoạt động phản chiến mạnh mẽ của Nguyễn Thái Bình tại Hoa Kỳ khiến Cục tình báo Trung ương Hoa Kỳ phải lên kế hoạch trục xuất Nguyễn Thái Bình về Việt Nam, với âm mưu sẽ sát hại anh để chấm dứt hảnh hưởng và hoạt động của anh tại miền Nam Việt Nam.

Ngày 1/7/1972, trước hôm bước lên chuyến bay định mệnh, Nguyễn Thái Bình đã viết 2 bức thư ngỏ gửi nhân dân yêu chuộng hòa bình công lý trên thế giới và Tổng thống Mỹ Richard Nixon.

Bức thư gửi Tổng thống Nixon có đoạn viết: “Thưa ngài Tổng thống. Tôi là người Việt Nam, tôi tên Nguyễn Thái Bình, nghĩa là hòa bình. Là một sinh viên Việt Nam, tôi đã nghiên cứu những tổn hại to lớn về xã hội, kinh tế và văn hóa mà cuộc chiến tranh xâm lược của Hoa Kỳ ở Việt Nam gây ra.

Việt Nam ở cách xa Hoa Kỳ hàng vạn dặm. Nhân dân Việt Nam không hề làm một điều gì có hại cho Hoa Kỳ. Nhưng suốt 18 năm qua, chính phủ Hoa Kỳ đã vi phạm và phá hoại một cách có hệ thống Hiệp định Geneva năm 1954, tiến hành cuộc chiến tranh xâm lược ở Việt Nam, ngăn cản việc vãn hồi hòa bình, cản trở việc thống nhất đất nước yêu dấu của tôi.

Với tư cách là người lãnh đạo Hoa Kỳ, hẳn ngài phải hiểu rõ hơn ai hết quy mô to lớn của những tội ác chiến tranh chống nhân loại, những tội ác chống hòa bình mà chính phủ Hoa Kỳ đã phạm phải ở Việt Nam cũng như ở Lào và Campuchia.

Tôi nghĩ rằng ngài và những người kế tục ngài đã hiểu rất rõ: Bao nhiêu bom đã ném xuống Đông Dương sau khi ngài nhận chức? Vũ khí của ngài đã có tác dụng giết người đến mức nào? Bom đạn Hoa Kỳ đã hủy diệt đất đai và sinh mạng con người đến mức nào? Hàng triệu người ở Đông Dương đang phải đau khổ ra sao dưới bàn tay ngài, dưới chính sách diệt chủng, diệt sinh của Hoa Kỳ?”.

Đám tang Nguyễn Thái Bình tại quê nhà Cần Giuộc, Long An ngày 6/7/1972

Dự cảm không lành khi bị trục xuất về Việt Nam, anh đã nói những lời tiên tri: “Nếu tôi bị giết, hàng triệu người Việt Nam sẽ thay tôi chiến đấu cho đến khi chúng tôi chấm dứt được cuộc chiến tranh bất nhân và vô luân này”.

Sau khi gửi 2 bức thư ngỏ cho Hội sinh viên Việt Nam ở Hoa Kỳ, Nguyễn Thái Bình  lên máy bay để trở về Việt Nam.

Gần 10 giờ sáng ngày 02/07/1972, Nguyễn Thái Bình bị sát hại trên chiếc máy bay Boeing 747 mang số hiệu 841 của Hãng hàng không Pan America khi máy bay vừa hạ cánh xuống đường băng phi trường Tân Sơn Nhất. Những nhân viên Cục tình báo Trung ương Mỹ CIA đã bắn 5 phát đạn vào ngực anh và dựng lên vụ việc Nguyễn Thái Bình “không tặc” định cướp máy bay, yêu cầu bay ra Hà Nội và cuối cùng bị một hành khách trên máy bay bắn chết.

Ngày 4/7/1972, nghe tin anh bị sát hại, Hội sinh viên Việt Nam tại Hoa Kỳ đã họp báo tại San Francisco và ra tuyên bố về sự hy sinh anh dũng của sinh viên Nguyễn Thái Bình, công bố 2 lá thư ngỏ của anh gửi Tổng thống Nixon và gửi nhân dân yêu chuộng hòa bình, công lý trên thế giới.

Bản tuyên bố có đoạn viết: “Hội sinh viên Việt Nam ở Hoa Kỳ gọi cái chết của Nguyễn Thái Bình là “Cái chết của một người yêu nước", "Một vụ ám sát chính trị” và yêu cầu “Phải đưa kẻ giết Nguyễn Thái Bình ra trước nhân dân Việt Nam và dư luận thế giới”. Hội sinh viên Việt Nam ở Hoa Kỳ kêu gọi nhân dân tiến bộ thế giới hãy đấu tranh mạnh mẽ hơn nữa phản đối cuộc chiến tranh tàn bạo Hoa Kỳ đang tiến hành ở Việt Nam.

Những câu nói nổi tiếng của Nguyễn Thái Bình còn lưu lại trong trái tim bạn bè trong và ngoài nước: “Thà làm hạt cát phù sa bồi đắp cho quê hương còn hơn làm viên kim cương để trang điểm cho bàn tay người mệnh phụ kênh kiệu”.

Nguyễn Thái Bình cũng có câu nói nổi tiếng khi chỉ trích chính sách của Tổng thống Nixon là “The old wine in the new plastic bottle” (Bình mới rượu cũ), hàm ý bản chất chính sách của Tổng thống Nixon không khác gì Tổng thống Jhonson, vẫn là xâm lược Việt Nam.

Ngày 30/4/2010, Nguyễn Thái Bình được truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.

Tiến Duy