Năm 2020 là năm kỷ niệm tròn 200 năm ngày sinh Ph.Ăngghen (28/11/1820 - 28/11/2020) người thầy vĩ đại của giai cấp vô sản toàn thế giới. Ông là người bạn, người đồng chí, người cộng sản gần gũi nhất của C.Mác, đã cùng C.Mác sáng lập nên chủ nghĩa Mác, học thuyết khoa học và cách mạng, trở thành hệ tư tưởng của giai cấp công nhân toàn thế giới trong cuộc đấu tranh xóa bỏ chế độ áp bức, bóc lột, xây dựng xã hội mới, xã hội cộng sản chủ nghĩa. V.I.Lênin cho rằng: “Không thể hiểu chủ nghĩa Mác và không thể trình bày chủ nghĩa Mác một cách hoàn chỉnh nếu không chú ý đến những tác phẩm của Ph.Ăngghen”. Ph.Ăngghen đã để lại cho giai cấp vô sản thế giới một di sản to lớn, trong đó, tư tưởng về gia đình có vị trí và trò đặc biệt quan trọng.
Trong tác phẩm “Nguồn gốc của gia đình, của chế độ tư hữu và của nhà nước”, Ph.Ăngghen cho rằng, trong lịch sử phát triển của xã hội, gia đình luôn có vị trí đặc biệt. Từ trong gia đình, con người được sinh ra và trưởng thành, được nuôi dưỡng và giáo dục để hội nhập vào cuộc sống cộng đồng.
Ph.Ăngghen (1820 - 1895)
Khi nghiên cứu về gia đình, Ph.Ăngghen đã xuất phát từ sự phát triển của sản xuất vật chất. Ông cho rằng: “… nhân tố quyết định trong lịch sử, quy đến cùng, là sản xuất và tái sản xuất ra đời sống trực tiếp. Nhưng bản thân sự sản xuất đó lại có hai loại. Một mặt, là sản xuất ra tư liệu sinh hoạt: thực phẩm, quần áo, nhà ở và những công cụ cần thiết để sản xuất ra những thứ đó; mặt khác, là sự sản xuất ra bản thân con người, là sự truyền nòi giống”.
Theo Ph.Ăngghen, mỗi giai đoạn lịch sử khác nhau, có một hình thức gia đình phù hợp tương quan với sự biến đổi của phương thức sản xuất vật chất, từ đó, ông khẳng định rằng, sự phát triển của các hình thức gia đình từ thấp đến cao là một tất yếu của lịch sử, và con người sẽ tiến đến hình thức hôn nhân cuối cùng, chế độ hôn nhân một vợ, một chồng.
Tuy nhiên, Ph.Ăngghen cho rằng, mặc dù hôn nhân một vợ, một chồng là hình thức của xã hội văn minh, nhưng khi mà nền sản xuất tư bản chủ nghĩa bị xóa bỏ, nền sản xuất xã hội chủ nghĩa được thiết lập thì sẽ xuất hiện một kiểu gia đình mới cao hơn. Gia đình mới trong xã hội xã hội chủ nghĩa hoàn toàn dựa trên tình yêu và hôn nhân là tự nguyện của cả người đàn ông và người đàn bà, là nhu cầu bức thiết của con người tự do và là cơ sở, nền tảng để xây dựng gia đình một vợ, một chồng hạnh phúc, bền vững.
Vận dụng những tư tưởng về gia đình của Ph.Ăngghen, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có những quan điểm đúng đắn và sáng tạo về xây dựng gia đình mới ở Việt Nam. Người khẳng định: Quan tâm đến gia đình là đúng vì nhiều gia đình cộng lại mới thành xã hội, gia đình tốt thì xã hội mới tốt, xã hội tốt thì gia đình càng tốt hơn, hạt nhân của xã hội là gia đình. Chính vì vậy, muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội là phải chú ý hạt nhân cho tốt.
Thấm nhuần, quán triệt chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, trên cơ sở nhận thức đúng đắn về vị trí, vai trò hết sức quan trọng của gia đình đối với quá trình phát triển đất nước, trong thời kỳ đổi mới, Đảng, Nhà nước ta đã có nhiều nghị quyết, chỉ thị liên quan đến xây dựng gia đình. Đặc biệt, trong Nghị quyết Đại hội XII, Đảng nêu rõ: “Xây dựng đời sống văn hóa lành mạnh trong mỗi gia đình, góp phần giáo dục, rèn luyện con người về nhân cách, đạo đức, lối sống. Thực hiện chiến lược phát triển gia đình Việt Nam. Phát huy giá trị truyền thống tốt đẹp, xây dựng gia đình no ấm, tiến bộ, hạnh phúc, văn minh”.
Theo quan điểm của Đảng, muốn có một xã hội phát triển lành mạnh thì trước hết từng “tế bào” phải phát triển bền vững. Gia đình không chỉ là “tế bào” tự nhiên mà còn là một đơn vị kinh tế của xã hội. Gia đình không chỉ giữ vai trò nền tảng, tế bào của xã hội, duy trì nòi giống, mà quan trọng hơn, gia đình phải trở thành môi trường tốt, môi trường đầu tiên để giáo dục nếp sống, hình thành nhân cách con người.
