1. An ninh con người là khái niệm đượ Cchương trình Phát triển của Liên hợp quốc (UNDP) nêu ra lần đầu tiên tại Báo cáo phát triển con người năm 1994. Theo đó, “An ninh con người là sự an toàn của con người trước những mối đe dọa kinh niên như nghèo đói, bệnh tật, đàn áp và những biến cố bất ngờ, bất lợi trong cuộc sống hằng ngày”. An ninh con người có 4 đặc trưng gồm: tính phổ biến; sự tác động, chuyển hóa, phụ thuộc lẫn nhau giữa những yếu tố tạo thành, ảnh hưởng tới an ninh con người; các nguy cơ, yếu tố tác động đến an ninh con người phải được sớm ngăn chặn do diễn biến âm thầm nhưng khi bùng phát thì ảnh hưởng rất nhanh và sâu rộng; an ninh con người là mục tiêu, vừa là động lực và luôn là trung tâm của sự phát triển bền vững. Theo UNDP, an ninh con người gồm 7 thành tố: An ninh kinh tế, an ninh lương thực, an ninh sức khỏe, an ninh môi trường, an ninh cá nhân, an ninh cộng đồng và an ninh chính trị. Đến năm 2003, Ủy ban An ninh con người của Liên Hợp quốc chỉ rõ: “an ninh là các mối đe dọa bệnh tật, đói nghèo, thất nghiệp, tội phạm, xung đột xã hội, trấn áp chính trị và các nguy cơ về môi trường sống, rồi mở rộng khái niệm đến cả việc bảo vệ cho các nạn nhân của di dân, tị nạn do xung đột, cải thiện các điều kiện sống để vượt đói nghèo, được chăm sóc y tế và được tiếp nhận kiến thức”.
Hiện nay, các quốc gia trên thế giới đã có nhiều nghiên cứu và đưa ra nhiều quan niệm khác nhau về an ninh con người và đều khẳng định mối quan hệ chặt chẽ giữa an ninh quốc gia và an ninh con người. Bảo đảm được an ninh con người là góp phần bảo đảm an ninh quốc gia và ngược lại, nếu an ninh con người không được bảo đảm, an ninh quốc gia bị đe dọa, sức mạnh quốc gia đó bị suy giảm. Như vậy, an ninh con người và bảo đảm an ninh con người là những khái niệm mới được hình thành trên cơ sở phát triển tư duy về sự mở rộng nội hàm an ninh quốc gia. An ninh thế giới, an ninh quốc gia, an ninh cộng đồng và an ninh con người đều có mối quan hệ với nhau và đều vì con người và cho con người.
Tại Việt Nam, thuật ngữ an ninh con người và đảm bảo an ninh con người lần đầu tiên được đề cập tại Văn kiện Đại hội XII của Đảng. Tiuy nhiên, trước Đại hội XII, Đảng, Nhà nước ta đã bước đầu nhận thức được yêu cần bảo đảm an ninh con người dưới góc độ bảo vệ cấc quyền cơ bản của con người, xác định nhân tố con người vừa là mục tiêu, là động lực của phát triển của đất nước; xây dựng và phát triển con người luôn là bản chất của chế độ ta, với các giải pháp như phát triển mạnh mẽ giáo dục; xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; đẩy mạnh kinh tế, xã hội, xóa đói giảm nghèo, phát huy quyền làm chủ nhân dân, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc. Đến Đại hội XIII của Đảng, vấn đề an ninh con người và bảo đảm an ninh con người được đề cập sâu sắc, toàn diện theo tư duy, nhận thức mới, đảm bảo an ninh toàn diện, an ninh phát triển, không chỉ con quốc gia là đối tượng đảm bảo an ninh mà mở rộng ra đến cộng đồng, các nhóm xã hội và từng cá nhân. Kết hợp giữa yếu tố an ninh và phát triển. Bảo vệ an ninh con người và xây dựng xã hội trật tự, kỷ cương “Chú trọng an ninh, an toàn là một trong những yếu tố hàng đầu trong cuộc sống của người dân”. Nhân tố con người, tài năng, trí tuệ, phẩm chất của con người Việt Nam là trung tâm, mục tiêu và là động lực phát triển quan trọng của đất nước. Phát huy mạnh mẽ giá trị văn hóa, sức mạnh của nhân tố con người trong xây dựng, phát triển đất nước, coi đây là nguồn lực quan trọng nhất của một quốc gia; lấy giá trị văn hóa, con người Việt Nam là nền tảng, sức mạnh nội sinh quan trọng đảm bảo sự phát triển bền vững”.
Nâng cao chất lượng công tác quản lý xã hội theo hướng công bằng, dân chủ, tiến bộ là một trong những giải pháp góp phần bảo đảm an ninh con người. Quản lý phát triển xã hội có hiệu quả, nghiêm minh, bảo đảm an ninh xã hội, an ninh con người; thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội; xây dựng môi trường văn hoá, đạo đức xã hội lành mạnh, văn minh. Kiên quyết, kiên trì bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa. Giữ vững an ninh chính trị, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, an ninh con người, an ninh kinh tế, an ninh mạng, xây dựng xã hội trật tự, kỷ cương, an tonaf.
2. Thời gian tới, tình hình thế giới, khu vực tiếp tục diễn biến nhanh chóng, phức tạp, khó lường. Xuất hiện nhiều yếu tố tác động tiêu cư tới an ninh con người và bảo đảm an ninh con người. Để bảo đảm an ninh con người, xây dựng xã hội trật tự, kỷ cương, an toàn, trước hết cần nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên trong các cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội và Nhân dân về an ninh con người và bảo đảm an ninh con người.
Tiếp tục hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân; xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật đồng bộ, tạo cơ sở pháp lý vững chắc để bảo vệ, bảo đảm, phát huy quyền con người. Đẩy mạnh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí, tiêu cực, xây dựng bộ máy nhà nước trong sạch, vững mạnh.
Đẩy mạnh phát triển kinh tế nhanh, bền vững, nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân. Hoàn thiện đồng bộ thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đầy đủ, đồng bộ, hiện đại. Khơi dậy khát vọng phát triển đất nước, lòng tự hào dân tộc, ý chí tự cường và phát huy giá trị văn hóa con người Việt Nam.
Chú trọng xóa đói, giảm nghèo bền vững, bảo đảm tốt hơn an sinh xã hội, tạo việc làm cho người dân. Thực hiện tốt công tác an sinh xã hội, tạo mọi điều kiện, hỗ trợ cho người dân, nhất là các nhóm dễ bị tổn thương, tiếp cận bình đẳng nguồn lực, cơ hội phát triển và hưởng thụ công bằng các dịch vụ xã hội cơ bản. Tiếp tục hoàn thiện và thực hiện có hiệu quả các chính sách dân tộc. Nghiêm cấm mọi hành vi kỳ thị, chia rẽ dân tộc, đấu tranh có hiệu quả với các hoạt động lợi dụng vấn đề dân chủ, nhân quyền để chống phá Đảng, Nhà nước và chế độ. Triển khai đồng bộ, có hiệu quả các giải pháp giảm nghèo bền vững, nhất là vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa, bảo đảm nhu cầu tối thiểu về nhà ở, trường học, các trang thiết bị y tế, cơ sở khám, chữa bệnh, nước sinh hoạt…
Chủ động xây dựng các “giá trị cốt lõi”, điều kiện tốt nhất nâng cao khả năng sáng tạo và bảo đảm đồng thuận xã hội, tạo động lực phát triển đất nước. Phát huy lợi thế và con người Việt Nam, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, trọng dụng nhân tài. Xây dựng con người về đạo đức, nhân cách, lối sống, trí tuệ, năng lực làm việc và cả thể lực; xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, bảo đảm nhân dân được sống trong hòa bình, ổn định, an sinh xã hội tốt nhất, kinh tế phát triển bền vững. Duy trì, vun đắp và mở rộng quan hệ hữu nghị, thúc đẩy hòa bình, hợp tác quốc tế đa phương và song phương, có những đóng góp thiết thực cùng với cộng đồng quốc tế trong bảo đảm an ninh con người./.
