Cách đây 50 năm, trong khí thế toàn quân, toàn dân ta đang sôi sục tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, một bức điện từ Tổng hành dinh Quân đội Nhân dân Việt Nam gứi đến cán bộ, chiến sĩ trên chiến trường miền Nam đã trở thành hiệu lệnh thúc giục quân và dân ta ở miền Nam tiến lên giành thắng lợi cuối cùng

Bối cảnh ra đời bức điện nổi tiếng

Bức điện ngày 07/4/1975 của Đại tướng Võ Nguyên Giáp được phát đi trong bối cảnh vô cùng căng thẳng của cuộc chiến tranh Việt Nam, đặc biệt là vào thời điểm cuối cùng trước khi diễn ra Chiến dịch Hồ Chí Minh.

Tình hình quân sự thời điểm này hoàn toàn bất lợi cho chính quyền Việt Nam Cộng hòa: Sau những thất bại nặng nề và nhanh chóng tại chiến trường Tây Nguyên, đặc biệt là trận Buôn Ma Thuột, quân đội Việt Nam Cộng Hòa đã rơi vào tình trạng hoảng loạn và suy yếu nghiêm trọng. Tiếp đó là những thất bại tại các thành phố, thị xã ven biển, trong đó lớn nhất là thành phố Đà Nẵng, càng làm cho quân đội và chính quyền Việt Nam Cộng hòa rời vào hỗn loạn. Điều này đã mở ra cơ hội lớn cho các lực lượng quân giải phóng tiến lên giải phóng hoàn toàn miền Nam.

Trong bối cảnh quân giải phóng giành được những thắng lợi liên tiếp, Đảng Lao động Việt Nam và Quân ủy Trung ương, Bộ Tổng Tham mưu Quân đội Nhân dân Việt Nam nhận định rằng thời cơ chiến lược đã chín muồi để thực hiện một cuộc tổng tiến công vào Sài Gòn. Chính vì vậy, bức điện khẩn cấp của Đại tướng Võ Nguyên Giáp không chỉ thể hiện sự quyết tâm cao độ mà còn nhằm khuyến khích các cánh quân phải hành động nhanh chóng và quyết liệt.

Bức điện với nội dung “Thần tốc, thần tốc hơn nữa, táo bạo, táo bạo hơn nữa, tranh thủ từng phút, từng giờ, xốc tới mặt trận, giải phóng miền Nam. Quyết chiến và toàn thắng” đã truyền đạt một chỉ thị rõ ràng cho các đơn vị quân giải phóng nhằm tăng tốc độ tiến công, tận dụng thời cơ để nhanh chóng giành chiến thắng.

Bên cạnh yếu tố quân sự, tình hình chính trị quốc tế cũng có ảnh hưởng quan trọng. Cuộc chiến tranh Việt Nam đến gần hồi kết, cộng đồng quốc tế đang theo dõi diễn biến tại Việt Nam, tạo ra áp lực cho các bên liên quan. Hoa Kỳ đã cử một phái đoàn đến Sài Gòn nghiên cứu tình hình, nhưng thấy rằng không thể cứu vãn chính quyền Sài Gòn được nữa. Dư luận Mỹ cho rằng đã đến lúc nước Mỹ rút hoàn toàn khỏi cuộc chiến tranh Việt Nam, cuộc chiến đã làm cho nước Mỹ chia rẽ hơn bao giờ hết.

Bức điện của Đại tướng Võ Nguyên Giáp sau đó đã trở thành biểu tượng cho tinh thần kiên quyết và quyết thắng của toàn quân, dẫn đến thắng lợi vang dội trong Chiến dịch Hồ Chí Minh vào cuối tháng 4/1975, khi Sài Gòn được giải phóng.

Bức điện lịch sử của Đại tướng Võ Nguyên Giáp (Ảnh tư liệu)

Ý nghĩa to lớn của mệnh lệnh từ Tổng hành dinh

Bức điện ngày 07/4/1975 của Đại tướng Võ Nguyên Giáp mang nhiều ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của dân tộc Việt Nam kéo dài 20 năm đã gần với bến bờ thắng lợi.

Bứ điện thể hiện quyết tâm chiến đấu và chiến thắng của quân giải phóng miền Nam Việt Nam. Bức điện có nội dung “Thần tốc, thần tốc hơn nữa, táo bạo, táo bạo hơn nữa, tranh thủ từng phút, từng giờ, xốc tới mặt trận, giải phóng miền Nam. Quyết chiến và toàn thắng” không chỉ là một mệnh lệnh quân sự mà còn là biểu hiện của quyết tâm và động lực cao độ trong việc giải phóng miền Nam khỏi ách cai trị của chính quyền thực dân mới của Mỹ, lúc này là chính quyền Nguyễn Văn Thiệu.

Bức điện được xem như lời hịch tướng sĩ, khuyến khích tinh thần đoàn kết và quyết tâm của quân đội và nhân dân Việt Nam trong những ngày tháng quyết định của cuộc kháng chiến. Nó nhằm cổ vũ và động viên cán bộ, chiến sĩ trên các mặt trận, gợi nhớ về mục tiêu cao cả của cuộc chiến đấu giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Nội dung của bức điện chỉ rõ chiến lược hành động cần thiết để tận dụng thời cơ và tiến công hiệu quả vào thời điểm mà địch đang suy yếu. Nó cũng nhấn mạnh đến tầm quan trọng của yếu tố thời gian trong chiến tranh, rằng hành động nhanh chóng và quyết liệt là cần thiết để đảm bảo chiến thắng. Thời cơ lúc này chính là thời gian, tranh thủ thời gian từng phút, từng giờ.

Các cụm từ ngắn gọn nhưng mạnh mẽ trong bức điện đã góp phần tăng cường tinh thần chiến đấu của quân dân. Nó thể hiện ý chí kiên cường và lòng quyết tâm của dân tộc Việt Nam trong cuộc đấu tranh giành độc lập, tự do, thống nhất đất nước.

Bức điện đã trở thành một bài học cho các thế hệ mai sau về lòng quyết tâm, sự nhạy bén trong chiến lược và tầm quan trọng của việc chớp thời cơ trong toàn bộ cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước với tinh thần “một ngày bằng hai mươi năm”.

Bức điện, lời hiệu triệu của Đại tướng Võ Nguyên Giáp không chỉ có giá trị trong quân sự mà còn là biểu tượng cho sức mạnh ý chí, lòng yêu nước và tinh thần đoàn kết của nhân dân Việt Nam trong hành trình giành độc lập, thống nhất đất nước.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp nói gì về bức điện của mình

Sau này, trong hồi ký của mình, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã có những chia sẻ về bức điện lịch sử ngày 07/4/1975.

Đại tướng nhấn mạnh rằng, vào thời điểm đó, thời gian là yếu tố then chốt. Việc nhanh chóng nắm bắt thời cơ để tấn công vào Sài Gòn là vô cùng quan trọng. Nếu để chậm trễ, quân đội Việt Nam Cộng hòa có thể củng cố lực lượng, gây khó khăn cho chiến dịch, thậm chí cũng phải lường trước khả năng Mỹ can thiệp trở lại ở một mức độ nào đó.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp cho biết ông đã sử dụng cụm từ “Thần tốc, thần tốc hơn nữa...” để nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hành động nhanh chóng, chớp thời cơ về mặt thời gian, theo đúng quan điểm của Bộ Chính trị đã xác định thời cơ lúc này chính là tranh thủ thời gian. Ông muốn các đơn vị phải tăng tốc độ hành quân, tiến công địch một cách nhanh nhất, không để cho địch kịp trở tay, không để cho địch có thời gian tái phối trí lực lượng, xây dựng các tuyến phòng thủ cầm chân quân giải phóng.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã thể hiện tầm nhìn chiến lược của mình khi đưa ra mệnh lệnh này.

Bức điện của Đại tướng Võ Nguyên Giáp không chỉ là mệnh lệnh quân sự mà còn là lời hiệu triệu, thể hiện quyết tâm cao nhất của Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương, kêu gọi toàn quân và dân ta chiến đấu để giải phóng miền Nam.

Trước khi truyền đi bức điện lịch sử vào thới khắc lịch sử, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã làm việc với các cán bộ trong Tổng hành dinh Quân đội nhân dân Việt Nam, nghiên cứu và trao đổi kỹ càng tình hình để đi đến quyết định quan trọng này. Bức điện thể hiện sự chuẩn bị kỹ lưỡng và quyết tâm cao độ của Đại tướng và các đồng chí trong Tổng hành dinh trong việc chỉ đạo chiến dịch.

Theo Đại tướng Võ Nguyên Giáp, bức điện là một quyết định chiến lược quan trọng, thể hiện tầm nhìn quân sự và quyết tâm của ông và cộng sự trong việc lãnh đạo quân đội, tận dụng thời cơ để giải phóng miền Nam. Bức điện là lời kêu gọi hành động, thể hiện sự quyết tâm và sự tin tưởng vào chiến thắng cuối cùng của quân và dân Việt Nam.

Xe tăng quân giải phóng tiến vào Dinh Độc Lập (Ảnh tư liệu Trần Mai Hưởng)

Bức điện của Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong suy nghĩ của các chỉ huy chiến trường

Nhiều cán bộ, sĩ quan chỉ huy từng có mặt trong đoàn quân tham gia cuộc tổng tiến công và nội dậy mùa Xuân năm 1975 đã có những chia sẻ đáng chú ý về bức điện lịch sử ngày 07/4/1975 của Đại tướng Võ Nguyên Giáp.

Trung tướng Phạm Hồng Cư cho biết bức điện của Đại tướng Võ Nguyên Giáp giống như một “lời hịch tướng sĩ, khơi dậy tinh thần quyết tâm chiến đấu của toàn quân”. Khi nhận được bức điện, ông cảm thấy như được tiếp thêm sức mạnh, nhất là trong giai đoạn quyết định của cuộc chiến.

Thượng tướng Nguyễn Văn Rinh nhớ lại, trong thời điểm khí thế chiến thắng đang lên cao, bức điện “Thần tốc, thần tốc hơn nữa, táo bạo, táo bạo hơn nữa” đã tạo ra động lực mạnh mẽ cho các chiến sĩ đang trên đường tiến về giải phóng Sài Gòn. Nó không chỉ là một mệnh lệnh mà còn mang ý nghĩa cổ vũ tinh thần cho toàn bộ lực lượng tham gia chiến dịch. Chỉ sau đó một tuần, Bộ Chính trị quyết định chiến dịch tiến công giải phóng Sài Gòn mang tên Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu.

Thượng tướng Nguyễn Huy Hiệu chia sẻ rằng bức điện khiến ông và các chiến sĩ cảm thấy hăng hái và quyết tâm hơn bao giờ hết. Khi nghe mệnh lệnh từ Đại tướng, tâm lý của các chiến sĩ được khích lệ cao độ, khiến họ sẵn sàng tiến lên mặt trận dù trong điều kiện khó khăn nhất.

Đại tá Cao Văn Khánh cũng đã có những nhận định tích cực về bức điện này, cho rằng nó đã thể hiện rõ ràng quyết tâm cao độ và sự nhạy bén trong việc nắm bắt thời cơ của lãnh đạo Đảng và quân đội. Bức điện đã nhanh chóng được truyền đạt đến tất cả các đơn vị, tạo ra sự thống nhất trong hành động.

Các cán bộ đang trực tiếp chiến đấu trên chiến trường miền Nam lúc đó đều nhất trí rằng bức điện không chỉ là một chỉ thị mà còn là nguồn động lực to lớn giúp quân và dân Việt Nam có được quyết tâm và tinh thần chiến đấu cao nhất. Bức điện đã phản ánh tầm nhìn chiến lược của Đại tướng Võ Nguyên Giáp và sự đồng lòng của toàn quân, toàn dân hướng tới mục tiêu giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Trong khí thế hào hùng của những ngày tháng Tư lịch sử, chúng ta như được sống lại những ngày sôi sục với lời cổ vũ “Thần tốc, thần tốc hơn nữa, táo bạo, táo bạo hơn nữa” 50 năm về trước của vị Đại tướng kính yêu, người Anh Cả của Quân đội Nhân dân Việt Nam.